การถอดรหัสโครงสร้างในนวนิยายไทย พ.ศ.2475-2500

บทคัดย่อ

ที่ผ่านมาการศึกษานวนิยายไทยในช่วงเวลาพ.ศ. 2475 - 2500 ส่วนใหญ่เป็นการศึกษาเชื่อมโยงกับบริบททางสังคมเพื่อมุ่งนำเสนอความสัมพันธ์ระหว่างวรรณกรรมกับสังคมในยุคสมัยภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง โดยมุ่งเน้นไปที่การศึกษาวรรณกรรมตามแนวทางวรรณกรรมเพื่อชีวิต เพื่อวิเคราะห์สาระสำคัญที่วรรณกรรมแต่ละเรื่องนำเสนอ แต่การศึกษาวิจัยในครั้งนี้เป็นการนำทฤษฎีโครงสร้างนิยมทางคติชนวิทยาของ โคลด เลวี่-สเตราส์ (Claude Lévi-Strauss) ที่ใช้ศึกษาข้อมูลประเภทตำนานมาประยุกต์ใช้กับข้อมูลที่เป็นวรรณกรรมประเภทนวนิยายเพื่อศึกษาความปมความขัดแย้งในระดับลึกและเป็นการถอดรหัสผ่านความคิดในระบบคู่ตรงข้าม เพื่อหาสาระสำคัญในระดับลึกที่ซ่อนอยู่ในนวนิยายชุดนี้ โดยเรื่องราวแบบตำนานและนวนิยายต่างก็เป็นเรื่องเล่าเหมือนกัน เป็นการศึกษาแบบข้ามศาสตร์

จากการศึกษาพบว่า ในนวนิยายได้แสดงให้เห็นกระบวนทัศน์ตัวละครมีความขัดแย้งของคน 2 กลุ่ม คือชนชั้นล่างกับกลุ่มปัญญาชนกับชนชั้นสูงหรือและนายทุน เป็นความขัดแย้งในเรื่องความไม่เท่าเทียมทางชนชั้น ส่วนคู่ตรงข้ามที่เป็นแนวคิดจะเห็นเสียงประสานของแนวคิดที่เป็นความขัดแย้งระหว่าง ผู้ไร้อำนาจกับผู้มีอำนาจอันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงการปกครองส่งผลให้วิถีชีวิตของคนไทยที่ดำเนินมาในแบบสังคมจารีตเปลี่ยนแปลงมาเป็นแบบผสมผสานระหว่างจารีตกับสมัยใหม่ โดยถอดรหัสสำคัญให้เห็นว่ากลุ่มคนที่สามารถดำรงอยู่ได้ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงของสังคม คือ คนรวย นายทุน ข้าราชการและชนชั้นสูง ส่วนกลุ่มที่ไม่สามารถดำรงอยู่ได้คือ คนรุ่นเก่า เกษตรกร คนจนและชนชั้นล่าง โดยมีข้อสังเกตว่า กลุ่มคนที่ไม่สามารถดำรงอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข ไม่ว่าจะเป็นสังคมแบบใดก็ตาม คือ คนจนและเกษตรกรและประเด็นที่น่าสนใจคือ แนวคิดที่สามารถดำรงอยู่ได้เสมอ คือ แนวคิดเกี่ยวกับการยึดมั่นในการประพฤติปฏิบัติตามกรอบศีลธรรมจารีต ซึ่งเป็นการแสดงให้เห็นลักษณะเฉพาะของสังคมไทยเป็นเป็นสังคมพุทธ