ถอดบทเรียนองค์ความรู้แนวทางการจัดตั้งกลุ่มฝึกวิชาชีพทอผ้าไหม ในทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อถอดบทเรียนงานวิจัยให้ได้องค์ความรู้ เรื่อง แนวทางการจัดตั้ง กลุ่มฝึกวิชาชีพทอผ้าไหมในทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จ ข้อแนะนำเพิ่มเติม และประโยชน์ที่เกิดกับผู้ต้องขังจากการจัดตั้งกลุ่มฝึกวิชาชีพทอผ้าไหมในทัณฑสถานหญิง โดยใช้วิธีวิจัย เชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม มีวิธีการเลือกใช้กลุ่มตัวอย่างแบบมีจุดมุ่งหมาย หรือการเลือกแบบจำเพาะเจาะจง (Purposive Sampling) กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้อำนวยการของทัณฑสถานสถานหญิงเชียงใหม่
เจ้าพนักงานราชทัณฑ์ ผู้ต้องขังหญิงทั้งจากทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่และเรือนจำจังหวัดลำพูน และเจ้าหน้าที่ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เชียงใหม่ วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ ศึกษาเอกสารงานวิจัย การสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์ และแบบสนทนากลุ่ม วิธีการวิเคราะห์ข้อมูล คือ การวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
ผลการศึกษาได้องค์ความรู้ เรื่อง แนวทางการจัดตั้งการฝึกวิชาชีพทอผ้าไหมในทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ สำหรับเป็นต้นแบบให้กับเรือนจำหรือทัณฑสถานอื่นที่มีความสนใจการฝึกวิชาชีพทอผ้าไหมให้กับผู้ต้องขังได้นำไปใช้ประโยชน์ต่อไป ซึ่งสามารถถอดบทเรียน “แนวทางการจัดตั้งกลุ่มฝึกวิชาชีพทอผ้าไหม ในเรือนจำและทัณฑสถานหญิง” ได้ว่า ควรมีการจัดเตรียมเครื่องมือ อุปกรณ์ และวัสดุในการทอผ้าไหม การจัดเตรียมสื่อการเรียน การพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอน การจัดหาผู้สอน/วิทยากร/ปราชญ์ชาวบ้านสอนการทอผ้าไหม การเตรียมความพร้อมผู้เรียน การกำหนดรูปแบบวิธีการสอนทอผ้าไหม การจัดเตรียมสถานที่เรียน และการประสานหน่วยงานภาคีเครือข่าย ทั้งนี้พบว่า ปัจจัยแห่งความสำเร็จของการจัดตั้งกลุ่มฝึกวิชาชีพทอผ้าไหม ประกอบด้วย พัฒนาให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่ขายได้จริง ความชัดเจนในนโยบาย และแนวปฏิบัติเกี่ยวกับการดำเนินงานของกลุ่มฝึกวิชาชีพทอผ้าไหม มีพี่เลี้ยงที่คอยช่วยแก้ปัญหาการทอผ้าไหม จัดสรรเวลาให้มีความยืดหยุ่นในการเรียนทอผ้าไหม สรรหาผู้ต้องขังที่มีความพร้อม พัฒนาสภาพแวดล้อมในการทำงานให้เหมาะสม นอกจากนี้ได้ให้ข้อแนะนำเพิ่มเติมสำหรับการจัดตั้งกลุ่มฝึกวิชาชีพทอผ้าไหมในเรือนจำและทัณฑสถาน ไว้ว่า เจ้าพนักงานราชทัณฑ์หรือผู้ปกครองโรงงานที่ดูแลใกล้ชิดผู้ต้องขังกลุ่มนี้ ต้องมีจิตวิทยาในการปกครองคน และต้องค้นคว้าหาความรู้ที่เป็นประโยชน์มาให้ผู้ต้องขังเพื่อพัฒนาการทอ ผ้าไหมให้ดียิ่งขึ้น ควรมีการสร้างแรงจูงใจในการทอผ้า ควรคัดเลือกผู้ต้องขังที่มีความสนใจในการทอผ้าไหม ควรจะได้ผู้ต้องขังที่เป็นครูสอนทอผ้าไหมประจำแต่ละขั้นตอนอย่างน้อย 1 – 2 คน ควรต้องพัฒนาผู้ต้องขังขึ้นมาเป็นครูสอนทอผ้าไหมอย่างต่อเนื่อง สุดท้ายนี้ประโยชน์ที่เกิดต่อกลุ่ม/ชุมชน/ท้องถิ่น/สังคม คือ ทำให้ผู้ต้องขังเกิดความภาคภูมิใจในตนเองว่า เขาสามารถทำได้ ภาคภูมิใจในผลงานที่เขามีส่วนสร้างสรรค์ การทอ ผ้าไหมทำให้เกิดการปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้ต้องขังในโรงงานทอผ้า ทำให้สนิมกันมากขึ้น ผู้ต้องขังได้เงินปันผลสำหรับซื้อของที่จำเป็นใช้ในภายในเรือนจำ หรือทัณฑสถาน ผู้ต้องขังได้อาชีพติดตัวหลังพ้นโทษ การทอผ้าไหมเป็นกลุ่มฝึกวิชาชีพที่ได้รับความสนใจ และชื่นชมจากบุคคลภายนอกเข้ามาเยี่ยมเยือนโรงงานทอผ้าอยู่บ่อย ๆ มาชื่นชมผลงาน อุดหนุนซื้อผ้าไหมที่ผู้ต้องขังทอ เปรียบเสมือนกำลังใจที่ส่งให้ผู้ต้องขัง
Article Details
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารมหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงราย
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงราย และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
References
กรมการพัฒนาชุมชน สำนักเสริมสร้างความเข้มแข็งชุมชน. (2560). แนวทางการจัดตั้งและการพัฒนากลุ่มอาชีพ. กรุงเทพฯ: สำนักเสริมสร้างความเข้มแข็งชุมชน กรมการพัฒนาชุมชน.
กรรณิการ์ ทำมา. (2557). แนวทางการพัฒนากลุ่มอาชีพ : กรณีศึกษากลุ่มแปรรูปผลิตภัณฑ์จักสานต้นกก บ้านหว้า ตำบลบ้านหว้า อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น. ในการประชุมวิชาการ การพัฒนาชนบทที่ยั่งยืน ครั้งที่ 4 ประจำปี 2557 “Rethink : Social Development for Sustainability in ASEAN Community” 11-13 มิถุนายน 2557 ณ เซ็นทารา โฮเต็ล แอนด์ คอนเวนชันเซ็นเตอร์ จังหวัดขอนแก่น (หน้า 164 – 170). ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
จันทร์จิตร เธียรสิริ, นรพรรณ โพธิพฤกษ์, ศิริอมร กาวีระ และ คนอื่น ๆ (2563). แนวทางการพัฒนาผู้ต้องขังให้เป็นครูสอนการทอผ้าไหมแบบมีส่วนร่วมของทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่. วารสารปัญญาภิวัฒน์, 12 (2), 254 - 269.
จันทร์จิตร เธียรสิริ, ศิริอมร กาวีระ, นรพรรณ โพธิพฤกษ์ และ คนอื่น ๆ. (2560). การพัฒนาหลักสูตรวิชาชีพ ทอผ้าไหมของทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น, 11 (3), 211 – 225.
จันทร์จิตร เธียรสิริ และคณะ. (2559). การพัฒนาหลักสูตรวิชาชีพทอผ้าไหมแบบมีส่วนร่วมของทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่. กรุงเทพฯ: ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
จันทร์จิตร เธียรสิริ และคณะ. (2562). แนวทางการพัฒนาผู้ต้องขังให้เป็นครูสอนการทอผ้าไหมแบบมีส่วนร่วมของทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่. กรุงเทพฯ: ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
มูลนิธิเพื่อพัฒนาการศึกษาไทย โครงการประสานพลังปัญญาเพื่อพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ชุมชน. (2553). คู่มือการจัดตั้งศูนย์การเรียนรู้ชุมชน. กรุงเทพฯ: โครงการประสานพลังปัญญาเพื่อพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ชุมชน มูลนิธิเพื่อพัฒนาการศึกษาไทย.
ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ เชียงใหม่. (2559). โครงการทอผ้าไหมในทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ภายใต้โครงการคืนคนดีสู่สังคม. (แผ่นพับ). เชียงใหม่: ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ เชียงใหม่.
สุวรรณี โพธิ์เศษ. (2558). แนวทางการพัฒนากลุ่มอาชีพทอผ้าไหมของบ้านหัวฝาย ตำบลปอแดง อำเภอชนบท จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย, 10 (34), 77-87.