การจัดการตนเองของชุมชนเพื่อความมั่นคงทางอาหารและสร้างภูมิคุ้มกันสุขภาพ ด้วยสมุนไพร ด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนตำบลกาบิน อำเภอกุดข้าวปุ้น จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเปลี่ยนแปลงของทรัพยากรในป่าสาธารณะ ค้นหาภูมิปัญญาการดูแลตนเองด้วยสมุนไพรและแสวงหาแนวทางฟื้นฟู และเพื่อเสริมสร้างความสามารถของประชาชนในตำบลกาบิน ในการจัดการตนเองเพื่อความมั่นคงทางอาหารและสร้างภูมิคุ้มกันตนเองด้วยสมุนไพร กลุ่มเป้าหมาย 150 รูป/คน คือ พระสงฆ์ 10 รูป ผู้นำ 40 คน และประชาชน 100 คน เครื่องมือวิจัยคือ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบสนทนากลุ่ม และแบบสังเกต วิเคราะห์ข้อมูล จัดหมวดหมู่ของเนื้อหา จัดทำข้อสรุปอย่างเป็นระบบ เขียนพรรณนาตอบวัตถุประสงค์วิจัย   

            ผลวิจัยพบว่า 1) ในอดีต ทรัพยากรในดอนป่าติ้ว อุดมสมบูรณ์ มีอาหารและสมุนไพร คือ เห็ด  ผักติ้ว ไข่มดแดง ฯลฯ ปัจจุบันดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ทำให้พืชอาหารและสมุนไพรที่เคยมีสูญพันธุ์           2) ในอดีตมีภูมิปัญญาใช้สมุนไพร เช่น น้ำต้มต้นพญาเสือโคร่ง ฯลฯ ปัจจุบันใช้น้อยลง ผู้วิจัยได้จัดอบรมสร้างความตระหนักถึงความสำคัญของภูมิปัญญาการดูแลสุขภาพด้วยสมุนไพร 3) การเสริมสร้างความสามารถของประชาชน จัดการตนเองเพื่อความมั่นคงทางอาหารและสร้างภูมิคุ้มกันสุขภาพด้วยสมุนไพรนั้น ได้สร้างการมีส่วนร่วมกับหน่วยงานในตำบล คือ องค์การบริหารส่วนตำบล โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล วัด โรงเรียนและประชาชน ด้วยการประชุมวางแผนแบบมีส่วนร่วม จัดกิจกรรมตามแผน คือ 1) อบรมนักวิจัยท้องถิ่น 2) ร่วมกันปลูกต้นไม้ เช่น ผักติ้ว หวาย ผักหวานป่า ฯลฯ 3) อบรมอาสาสมัครสร้างความมั่นคงทางอาหารครัวเรือน 4) ส่งเสริมครัวเรือนต้นแบบความมั่นคงทางอาหาร 5) ถอดบทเรียน ทำให้ชุมชนเกิดความตระหนักถึงความสำคัญของอาหารท้องถิ่นและสมุนไพร ส่งผลให้เกิดกลไกขับเคลื่อนชุมชนจัดการตนเอง เพื่อความมั่นคงทางอาหารพื้นถิ่น การดูแลสุขภาพและสร้างภูมิคุ้มกันตนเองด้วยสมุนไพร