The Nation-State Building Process in Border Area: International Politics, Thai Nation State, People In the Border Area of Aranyaprathet, Sa Kaeo Province From The Period Of Absolute Monarchy To The End Of World War II

Authors

  • Jirayoot Seemung A Lecturer of Department of Political Science, Faculty of Political Science and Law, Burapha University

Keywords:

Nation-State Building Process, Border, Aranyaprathet, Sa Kaeo Province

Abstract

This article discusses the power expansion of Thai state in the border area of Aranyaprathet district, Sa Kaeo Province, explained by the relationship between international politics, nation-state, people's movement, and the emergence of the national border by using Thai state and Aranyaprathet border area in Sa Kaeo province as the area study. The author divides the content into 3 main chapters: 1) Historical context before Nation-State Building Process 2) The Nation –State Building Process of Thai state in the border area of Aranyaprathet, Sa Kaeo Province during 1892-1932 3) The Nation-State Building Process of Thai state into the border area of Aranyaprathet, Sa Kaeo Province from 1932 to the end of World War II, when the borders of Thai state were fixed. Besides, the nation-stateness and boundaries of Siam were forced to define by the rise of colonization as an international political factor. As a result, Siam fully became a nation-state that reformed its own bureaucracy system and expanded its forms of transportation as well. The reformations resulted in a shift in the relationship between the central state and its borders and caused changes toward people and socio-economic context in the area.

References

เอกสารภาษาไทย

กรมสรรพากร. (2540 ก). การจัดตั้งกรมสรรพากร. วันที่ค้นข้อมูล 12 ธันวาคม 2560, เข้าถึงได้จาก http://www.rd.go.th/publish/3461.0.html.

_______. (2540 ข). ประวัติการจัดตั้งและแบ่งส่วนราชการกรมสรรพากร. วันที่ค้นข้อมูล 12 ธันวาคม 2560, เข้าถึงได้จาก http://www.rd.go.th/publish/327.0.html.

กระทรวงพานิชย์. (2543). “รายงานตรวจพันธุ์รุกขชาติในมลฑลจันทบุรีและปราจิณ.” ใน เรืองวิทย์ ลิ่มปนาท. (บก.). ท้องถิ่น-อินเดีย : รวมบทความทางวิชาการรวมบทความทางวิชาการเพื่อแสดงมุทิตาจิตในวาระที่ รองศาสตราจารย์ภารดี มหาขันธ์, ผู้ช่วยศาสตราจารย์นงคราญ เจริญสวัสดิ์ เกษียณอายุราชการ. ชลบุรี : คณะศิษย์ประวัติศาสตร์บางแสน.

กฤษฎา พิณศรี และอิทธิวัตร ศรีสมบัติ. (2548). “ชาติพันธุ์เขมร.” ใน ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติกาญจนาภิเษก. (บก.). รายงานผลการศึกษารวบรวมข้อมูลด้านชาติพันธุ์วิทยาในประเทศไทย (เล่ม 2). ม.ป.ท.

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (2556). ทรัพยากรการท่องเที่ยวไทชุดภาคกลางและภาคตะวันออก. กรุงเทพฯ: การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย

การรถไฟแห่งประเทศไทย. (2560). ประวัติการรถไฟแห่งประเทศไทย. วันที่ค้นข้อมูล 25 ตุลาคม 2561, เข้าถึงได้จาก http://www.railway.co.th/main/profile/history.html.

กำพล จำปาพันธ์. (2559). “พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ของชุมชนเมืองปราจีนบุรี ศึกษาจากหลักฐานทางโบราณคดีและมุขปาฐะในท้องถิ่น.” วารสารสงขลานครินทร์ ฉบับสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 22 (1): 279-330

คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ. (2545). วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญา จังหวัดสระแก้ว. กรุงเทพฯ: คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุในคณะกรรมการอำนวยการจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว.

คริส เบเคอร์ และผาสุก พงษ์ไพจิตร. (2557). ประวัติศาสตร์ไทยร่วมสมัย. (พิมพ์ครั้งที่ 2 ฉบับปรับปรุง). กรุงเทพฯ: มติชน.

จอห์น เอฟ เคดี้. (2520). ไทย พม่า ลาว และกัมพูชา. ภรณี กาญจนัษฐิติ และชื่นจิตต์ อำไพพรรณ (แปล). กรุงเทพฯ: พิฆเณศ.

จิตร ภูมิศักดิ์. (2525). ความเป็นมาของคำสยาม ไทย ลาวและขอมและลักษณะทางสังคมของเชื้อชาติ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ดวงกมล.

จุตินันท์ ขวัญเนตร. (2560). “เศรษฐกิจยามสงคราม (War Economy) นัยยะสำคัญต่อกระบวนการขึ้นสู่โครงสร้างอำนาจระดับชาติของคนไทยเกาะกง.” ใน วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา, 5 (2): 49-76

ชาญวิทย์ เกษตรศิริ. (2555). สยามหรือไทย. (พิมพ์ครั้งที่ 5). สมุทรปราการ: มูลนิธิโตโยต้าแห่งประเทศไทย.

ไชยันต์ รัชชกูล. (2560). อาณานิคมสมบูรณาญาสิทธิราชย์การก่อรูปรัฐไทยสมัยใหม่จากศักดินานิยมสู่ทุนนิยมรอบนอก. พงษ์เลิศ พงษ์วนานต์ (แปล). กรุงเทพฯ: อ่าน.

ณรงค์ พ่วงพิศ. (2545). “การประกาศใช้ “รัฐนิยม” ในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม (พ.ศ. 2481-2487).” วารสารประวัติศาสตร์, 2545: 20-44.

เดวิด เค วัยอาจ. (2556). ประวัติศาสตร์ไทยฉบับสังเขป. อภิราดี จันทร์แสง และคณะ (แปล). กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.

ทำเนียบนมภาคที่ 3 ตำราทำเนียบบันดาศักดิ์กรุงกัมพูชา พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์). (2465). เข้าถึงได้จาก http://www.car.chula.ac.th/rarebook/book/av00270/mobile/index.html#p=1

ธิบดี บัวคำศรี. (2559). การเรียกร้องดินแดนจากอินโดจีนฝรั่งเศส. วันที่ค้นข้อมูล 6 กุมภาพันธ์ 2560, เข้าถึงได้จาก https://goo.gl/mo42Zz.

ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนคำว่าเมืองเรียกว่าจังหวัด. (2459, 28 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา. 51-53

ประกาศยุบจังหวัดกระบินทร์บุรีลงเปนอำเภอขึ้นจังหวัดปราจิณ. (2468, 30 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา. 430-431

เปรม จาบ (2555). ข้อพิพาทกรมแดนกัมพูชา-ไทย ปัญหาชาตินิยมและอำนาจ: ศึกษากรณีปราสาทพระวิหาร (เสียงสะท้อนจากกัมพูชา). กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษย์ศาสตร์.

ภัทรมน สุวพันธุ์. (2556). “วัตถุนิยมประวัติศาสตร์ รากฐานทางปรัชญาและคุณูปการในการเปลี่ยนแปลงสังคม.” วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา, 2 (1): 73-97

ภารดี มหาขันธ์. (2552). พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ชลบุรี. ชลบุรี: คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.

_______. (2554). การตั้งถิ่นฐานและพัฒนาการของภาคตะวันออกยุคต้น (ยุคก่อนประวัติศาสตร์-รัตนโกสินทร์ตอนต้น). ชลบุรี: สาขาวิชาไทยศึกษา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.

_______. (2555). การตั้งถิ่นฐานและพัฒนาการของภาคตะวันออกยุคปรับปรุงประเทศตามแบบสมัยใหม่มาถึงปัจจุบัน. นนทบุรี: องศา สบายดี

เรืองวิทย์ ลิ่มปนาท. (2545). รายงานการวิจัยเรื่อง ประวัติศาสตร์เศรษฐกิจชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกก่อน พ.ศ. 2525. ชลบุรี: คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาบูรพา.

โรม บุนนาค. (2556). เรื่องเก่าเล่าสนุก: หลักกิโลเมตรที่ 0 ของประเทศไทย. วันที่ค้นข้อมูล 4 มกราคม 2560, เข้าถึงได้จาก http://www.all-magazine.com/ColumnDetail/allColumDetail/tabid/106/articleType/ArticleView/articleId/2941/--0-.aspx.

ลิขิต ธีรเวคิน. (2552). การสร้างรัฐ (State Building) และการสร้างชาติ (Nation Building). วันที่ค้นข้อมูล 12 มกราคม 2560, เข้าถึงได้จาก https://mgronline.com/daily/detail/9520000048092

วันชัย ไพเราะ. (2559). พื้นที่ชายแดนไทย-กัมพูชา อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว: พื้นที่ ผู้คน อำนาจ และการปรับตัว. ดุษฎีนิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต, สาขาวิชาไทยศึกษา, คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, มหาวิทยาลัยบูรพา.

วันชัย ไพเราะ และภารดี มหาขันธ์. (2559). “พัฒนาการชายแดนไทย-กัมพูชา: การเกิดศูนย์พักพิงผู้อพยพและจุดเปลี่ยนนโยบายต่างประเทศของไทย.” วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 24 (64): 119-145.

วิภัส เลิศรัตนรังสี และ สมเกียรติ วันทะนะ. (2558). “การปฏิวัติการคมนาคมกับการรวมศูนย์อำนาจของรัฐในสยามพ.ศ. 2435-2475.” วารสารรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏกาฬสินธุ์, 4 (1): 203-216.

ศานติ ภักดีคำ. (2558). “อรัญประเทศและคลองพรหมโหด พรมแดนไทย-กัมพูชา.” ศิลปวัฒนธรรม, 36 (10): 32-37.

สถาบันพระปกเกล้า. (2556). พัฒนาการคมนาคม: สร้างทางรถไฟสายอีสาน-ตะวัน ออกเฉียงเหนือ. วันที่ค้นข้อมูล 20 มกราคม 2560, เข้าถึงได้จาก https://goo.gl/L8DxTD.

สมเกียรติ วันทะนะ. (2533). “รัฐสมบูรณาญาสิทธิ์ในสยาม 2435-2475.” วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 17 (1): 23-44.

สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ เล่มที่ 4. (2556). เรื่องที่ 7 รถไฟ ประวัติการรถไฟในประเทศไทย. วันที่ค้นข้อมูล 12 มกราคม 2560, เข้าถึงได้จาก http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=4&chap=7&page=t4-7-infodetail03.html.

สำนักงานจังหวัดสระแก้ว. (2558). สภาพทั่วไปของจังหวัดสระแก้ว. วันที่ค้นข้อมูล 12 มกราคม 2561, เข้าถึงได้จาก http://www.sakaeo.go.th/websakaeo/generality.php.

สิริกมล สายสร้อย, พิสษฐ์ ศรีสวัสดิ์, ธีระพงษ์ อินทร์พันธ์ และอภิญญา ตันทวีวงศ์. (2545). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นและกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตจังหวัดสระแก้ว. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

สุธี ประศาสน์เศรษฐ. (2556). “วิวัฒนาการระบบเศรษฐกิจไทยในรอบ 200 ปี.” วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา, 1 (1): 23-49.

สุวิทย์ ธีรศาศวัต. (2552). จักรวรรดินิยมเหนือแม่น้ำโขง. กรุงเทพฯ: มติชน.

เสนีย์ คำสุข. (2557). กัมพูชา มิติการพัฒนาประชาธิปไตยในการเลือกตั้งทั่วไปตั้งแต่ พ.ศ. 2536 ถึง พ.ศ. 2556. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

หลวงสาครคชเขตร์ (ประทวน สาคริกานนนท์). (2483). หนังสือประชุมพงสาวดาร ภาค 4 เหตุสงครามระหว่างไทยกับฝรั่งเศส และจดหมายเหตุฝรั่งเศสยึดเมืองจันทบุรี (พ.ศ.2436-2447). ม.ป.ท.: ไทยอักษรกิจ

อัครพงษ์ ค่ำคูณ. (2554). “เขตแดน พรมแดน และชายแดนระหว่างประเทศไทยกับกัมพูชา.” ใน ชาญวิทย์ เกษตรศิริ พิภพ อุดร และศภลักษณ์ เลิศแก้วศรี. (บก.). เขตแดนสยามประเทศไทย-มาเลเซีย-พม่า-ลาว-กัมพูชา. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษย์ศาสตร์.

อำพิกา สวัสดิ์วงศ์. (2545). ถนนสุขุมวิทกับพัฒนาการทางเศรษฐกิจในภาคตะวันออกของประเทศไทย พ.ศ. 2477- 2539. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาประวัติศาสตร์, คณะศิลปะศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

Fairabank, J. & Reischauer, E. & Craig, A. (2525). เอเชียตะวันออกยุคใหม่ เล่ม 1. (เพ็ชรี สุมิตร, แปล). กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช.

เอกสารภาษาต่างประเทศ

Chandler D. (2009). A History Of Cambodia. (4th Edition). Colorado: Westview Press.

Wikimedia. (2017). Provinces of Cambodia loss to Thailand during Franco-Thai War. Retrieved September 6, 2017, from https://commons. wikimedia.org/wiki/File:Provinces_of_Cambodia_loss_to_Thailand_during_Franco-Thai_War.png

Downloads

Published

2019-06-28

Issue

Section

Original Article