เศรษฐศาสตร์การเมืองว่าด้วยการสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจและการดำรงชีพอย่างยั่งยืน: กรณีศึกษา ชุมชนบางสระเก้า อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี
คำสำคัญ:
เศรษฐศาสตร์การเมือง, ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ, ชุมชนบางสระเก้าบทคัดย่อ
ในบทความเรื่อง เศรษฐศาสตร์การเมืองว่าการสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจและการดำรงชีพอย่างยั่งยืน: กรณีศึกษา ชุมชนบางสระเก้า อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี เพื่อทำการวิเคราะห์ปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิดความไม่มั่นคงทางเศรษฐกิจและการดำรงชีพอย่างยั่งยืน วิเคราะห์กระบวนการและวิธีการสร้างความมั่นทางเศรษฐกิจและความมั่นคงในการดำรงชีพอย่างยั่งยืนของชุมชนบางสระเก้า อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี จากการศึกษาพบว่า ปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิดความไม่มั่นคงทางเศรษฐกิจและการดำรงชีพอย่างยั่งยืนของชุมชนบางสระเก้า คือ ปัจจัยเสี่ยงทางด้านเศรษฐกิจ อันได้แก่ การพึ่งพาภายนอกและเน้นการผลิตเพื่อขาย การใช้ชีวิตตามกระแสบริโภคนิยมการใช้จ่ายเงินฟุ่มเฟือย/เกินตัว/ขาดการออมและภาวะหนี้สินเนื่องจากความล้มเหลวในการประกอบอาชีพ ปัจจัยเสี่ยงทางด้านสังคม ได้แก่ อบายมุขที่เกิดขึ้นในชุมชน วิถีชีวิตแบบปัจเจกบุคลและการล่มสลายของวัฒนธรรมดั้งเดิมของท้องถิ่น ปัจจัยเสี่ยงทางด้านสิ่งแวดล้อม ได้แก่ ระบบนิเวศน์ถูกทำลาย ป่าชายเลนถูกบุกรุกแผ้วถาง ในส่วนของกระบวนการและวิธีการสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจและความมั่นคงในการดำรงชีพอย่างยั่งยืนของชุมชนนั้น พบว่า ด้านเศรษฐกิจได้มีการจัดตั้งกลุ่มองค์กรทางเศรษฐกิจ การจัดตั้งองค์กรการเงินและสวัสดิการในชุมชนบางสระเก้า กระบวนการและวิธีการสร้างความมั่นทางเศรษฐกิจและความมั่นคงในการดำรงชีพอย่างยั่งยืนของชุมชนบางสระเก้า ด้านสังคมมีการจัดตั้งกลุ่ม/องค์กรเพื่อขับเคลื่อนงานสาธารณะที่เกี่ยวข้องกับมิติสังคมและวัฒนธรรม เช่น กลุ่มเยาวชนรักษ์ถิ่น กลุ่มอาสาสมัคร กลุ่มสตรีชาวนาไทย ชมรมพลังแห่งความรัก ชมรมผู้สูงอายุ วิทยุชุมชน และด้านสิ่งแวดล้อมได้มีโครงการบ้านปลา ธนาคารปู ที่เป็นความพยายามที่จะสร้างเสริมระบบนิเวศน์ทางธรรมชาติ ให้กลับคืนมาดังเดิมและสร้างที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำทั้งนี้เพื่อเป็นแหล่งอาหารของชุมชน โครงการฟื้นฟูป่าชายเลนและพื้นที่สีเขียวในชุมชน การทำให้เป็นเขตอนุรักษ์และรักษาต้นไม้และพันธ์ไม้ต่าง ๆ ที่ขึ้นอยู่ในพื้นที่ป่าชายเลน พื้นที่ใกล้เคียงการเขตอนุรักษ์และรักษาสัตว์น้ำ เป็นต้น
เอกสารอ้างอิง
เอกสารภาษาไทย
นรวรรณ ใจชื่น. (2549). หนีหนี้ให้มีกิน การจัดการความรู้แก้ไขปัญหาความยากจน. กรุงเทพฯ: ฝ่ายประสานงานวิชาการชมรมนักพัฒนาเพื่อนตะวันออก ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).
นรวรรณ ใจชื่น และรังษี ตองอ่อน. (2548). ผื่นเสื่อ...สายใยทางสังคม “คนบางสระเก้า”. สระแก้ว: ชมรมนักพัฒนาเพื่อนตะวันออก ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ
ปรีชา เปี่ยมพงศ์สานต์ และคณะ. (2556). เศรษฐกิจสีเขียวของชุมชนภายใต้การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ: กรณีศึกษาชุมชนในพื้นที่ภาคตะวันออก. กรุงเทพฯ: สำนักงานสนับสนุนการวิจัย.
ชัยยนต์ ประดิษฐศิลป์. (ม.ป.ป.) รายงานการประเมินผลภายนอกโครงการชุมชนเป็นสุขภาคตะวันออก. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).
ชิสา อู่สุวรรณ. (2552). การพัฒนากองทุนหมู่บ้านเป็นสถาบันการเงินชุมชน กรณีศึกษาสนาคารบางสระเก้า ตำบลบางสระเก้า อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี. วิทยานิพนธ์พัฒนาชุมชนมหาบัณฑิต, ภาควิชาพัฒนาชุมชน, คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ภารดี มหาขันธ์. (2555). การตั้งถิ่นฐานและพัฒนาการของภาคตะวันออกยุคปรับปรุงประเทศตามแบบสมัยใหม่ถึงปัจจุบัน. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
เรืองวิทย์ ลิ่มปนาท. (2546). ประวัติศาสตร์เศรษฐกิจชายฝั่งทะเลตะวันออกก่อน พ.ศ. 2525. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
สุรศักดิ์ อินอุดม. (2543). การวิเคราะห์ทางเศรษฐกิจของการเลี้ยงกุ้งกุลาดำในพื้นที่ป่าชายเลน กรณีศึกษา จังหวัดจันทบุรี. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาเศรษฐศาสตร์เกษตร, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
อนัญญา เณรจิตต์. (2535). ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ป่าชายเลนต่อสภาพสังคมและเศรษฐกิจอ่าวประมงพื้นบ้าน : ศึกษาเฉพาะกรณีหมู่บ้านตำบางชัน อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี. วิทยานิพนธ์สังคมศาสตรมหาบัณฑิต, คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
UNDP. (2552). “ความมั่นคงของมนุษย์ในปัจจุบันและอนาคต”. กรุงเทพฯ: สำนักงานโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติประจำประเทศไทย.
เอกสารต่างประเทศ
IGBP, IOC, SCOR (2013). Ocean Acidification Summary for Policymakers-Third Symposium on the Ocean in a High-CO2 World. International Geosphere-Biosphere Programme, Stockholm, Sweden.
UN/ESCAP (2015). Economic and Social Survey: Making Growth more inclusive for sustainable development. Bangkok: United Nations publication.
ข้อมูลจากการสัมภาษณ์
กนกวรรณ ทองใบ. (2555, 23 ธันวาคม). แกนนำภาคประชาชนตำบลบางสระเก้า. สัมภาษณ์.
มานพ เดิมบางปิด. (2556, 14 มกราคม). ประธานเครือข่ายองค์กรชุมชนตำบลบางสระเก้าด้านสังคม/วัฒนธรรมและสื่อชุมชน. สัมภาษณ์.
สถิตย์ แสนเสนาะ. (2559, 18 พฤษภาคม). ผู้ใหญ่บ้านแถวนา ตำบลบางสระเก้า. สัมภาษณ์.