สิทธิของคนชายขอบกับปัญหาที่ดินทำกิน: กรณีศึกษาชาวเขาเผ่าม้งป่ากลาง อำเภอเชียงกลาง จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นการนำทฤษฎีของคนชายขอบ และสิทธิของคนชายขอบมาทำการวิเคราะห์ ตลอดจนถึงสิทธิของคนชายขอบที่ควรได้รับในเรื่องปัญหาที่ดินทำกิน ดังนั้นผู้เขียนจึงนำกรณีศึกษาชาวม้งป่ากลาง เพื่อให้ได้เห็นสาเหตุปัญหาที่ชัดเจนขึ้น ซึ่งชาวม้งถือว่าเป็นบุคคลชายขอบ กล่าวคือเป็นกลุ่มที่สังคมส่วนใหญ่มักไม่ได้ให้ความสนใจ โอกาส หรือสิทธิมากนัก เพราะถือว่าชาวม้งเป็นผู้ที่อยู่รอบนอกของสังคม ดังนั้น รัฐหรือคนในสังคมสามารถกดความเป็นคนชายขอบของชาวม้ง โดยผ่านกระบวนการต่าง ๆ เช่น ในรูปแบบของนโยบาย เป็นต้น ซึ่งดูเหมือนว่ากระบวนการนี้เองทำให้เกิดความชอบธรรมในการปฏิบัติงานของรัฐ ดังกรณีศึกษานี้ ชาวม้งป่ากลางถูกเอาเปรียบในการแสวงหาประโยชน์ การตอบสนองความต้องการของคนเมืองในพื้นที่ทำกินของชาวม้ง โดยกระบวนการทำให้เกิดความชอบธรรมในการครองพื้นที่ของรัฐ ผ่านการประกาศพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติดอยภูคา-ผาแดง เป็นพื้นที่ทับซ้อน นอกจากนี้แล้วมีปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคมและวัฒนธรรม ที่มีผลทำให้ชาวม้งถูกริดรอนสิทธิในพื้นที่ทำมากิน จากกรณีศึกษาชางม้งป่ากลาง คนชายขอบในทุกกลุ่มควรมีการได้รับความคุ้มครองเรื่องของสิทธิทางด้านต่าง ๆ ที่ควรได้รับ ไม่เพียงแต่ที่ดินทำกินเท่านั้น แต่หากคนชายขอบยังคงสภาพความเป็นประชากรในรัฐนั้น ควรได้รับความเท่าเทียมในทุกๆด้าน ดังนี้แล้วกลุ่มคนชายขอบอาจจะไม่ถูกกดทับจากคนในสังคมดังเช่นสังคมไทยในปัจจุบันนี้