การทบทวนและปรับยุทธศาสตร์การพัฒนาของโครงการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลตะวันออก สู่การเป็นประเทศอาเซียนในจังหวัดฉะเชิงเทรา: กรณีการจัดการขยะของเสียอันตรายจากโรงงานอุตสาหกรรม

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ คือ ทบทวนปัญหาการจัดตั้งโรงงานกำจัดของเสียอันตราย การขยายตัวของปัญหา และนำเสนอมาตรการในการจัดการขยะของเสียอันตรายจากโรงงานอุตสาหกรรม โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร การสัมภาษณ์ และการลงพื้นที่สังเกตการณ์ มีข้อค้นพบที่สำคัญคือ สถานการณ์ปัญหาขยะของเสียอันตรายจากโรงงานอุตสาหกรรมในพื้นที่ภาคตะวันออกมีจำนวนสูงมากจากการที่ภาคตะวันออกเป็นแหล่งอุตสาหกรรมใหญ่ของประเทศ การจัดตั้งโรงงานกำจัดของเสียอันตรายได้รับการคัดค้านการใช้พื้นที่จากการไม่ไว้วางใจในกระบวนการจัดการและผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมที่เกิดในพื้นที่โดยรอบของโรงงานกำจัดขยะของเสียอันตราย ซึ่งจากการที่มีขยะอุตสาหกรรมจำนวนมากนำมาซึ่งการจัดการที่ไม่ถูกวิธี มีการลักลอบทิ้งในพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วทั้งภาคตะวันออก โดยเฉพาะกรณีของตำบลหนองแหน จังหวัดฉะเชิงเทรา ทั้งที่ไม่มีโรงงานอุตสาหกรรมในพื้นที่ แต่ได้กลายเป็นพื้นที่รองรับขยะของเสียอันตรายจากโรงงานอุตสาหกรรม และส่งผลกระทบทางสิ่งแวดล้อม และสุขภาพให้กับประชาชนในพื้นที่ สำหรับข้อเสนอมาตรการในการจัดการขยะของเสียอันตรายจากโรงงานอุตสาหกรรม คือ (1) กำหนดให้นิคมอุตสาหกรรมแต่ละนิคมมีศูนย์รับบำบัดและกำจัดของเสียอันตรายจากโรงงานอุตสาหกรรม โดยไม่มีการนำออกไปนอกพื้นที่ (2) กำหนดมาตรการและส่งเสริมสมรรถนะขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการจัดการปัญหาการทิ้งขยะของเสียอันตรายจากโรงงานอุตสาหกรรมปะปนกับบ่อขยะชุมชน ที่ดินเอกชน หรือพื้นที่สาธารณะ (3) เปิดเผยข้อมูลและสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำกับ ติดตาม ประเมินผล เกี่ยวกับสถานการณ์การจัดการ และการแก้ไขปัญหาขยะของเสียอันตรายจากโรงงานอุตสาหกรรม (4) บูรณาการหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการกำกับดูแล กระบวนการจัดการขยะของเสียอันตรายจากโรงงานอุตสาหกรรมตั้งแต่ต้นทาง กลางทาง จนถึงปลายทาง และบังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจัง (5) ปรับปรุงแก้ไขข้อกฎหมายและบทลงโทษกับผู้กระทำผิดให้มีความรุนแรงขึ้นกับทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง (6) ส่งเสริมให้เกิดกองทุนสิ่งแวดล้อมชุมชน เพื่อเป็นหลักประกันให้กับชุมชนในการอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รวมถึงสุขภาวะที่ดีของประชาชนในชุมชน