การศึกษาแนวคิดนักกฎหมายแบบอนุรักษ์นิยม: การตีความรัฐธรรมนูญด้วยกรอบแนวคิดปัญญาชน
คำสำคัญ:
คำสำคัญ: นักกฎหมาย , กฎหมายรัฐธรรมนูญ , ปัญญาชนบทคัดย่อ
บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะและแนวคิดของปัญญาชนนักกฎหมายในทางอนุรักษ์นิยม เป็นการศึกษาวิจัยในเชิงพรรณนา (Descriptive Research) โดยใช้วิธีการศึกษาจากเอกสาร (Documentary Research) โดยเป็นข้อมูลที่ได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่ในรูปของเอกสารและข้อมูลที่เผยแพร่ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ ผลการวิจัยพบว่า นักกฎหมายแบบอนุรักษ์นิยมนั้นมีลักษณะการเมืองในแบบปัญญาชนทางจารีตประเพณี ตามหลักองค์ประกอบทฤษฎีการครองอำนาจนำ (Hegemony Theory) ที่มีการยึดโยงอำนาจกับไว้ชนชั้นนำในสังคม โดยมีการสร้างคำอธิบายกฎหมายรัฐธรรมนูญที่สื่อความหมายในทางประชาธิปไตยแบบไทยที่มีลักษณะเฉพาะ ด้วยการนำเสนอหลักกฎหมายด้วยคติความเชื่อทางวัฒนธรรมและอุดมการณ์ ซึ่งมีการเข้ายึดกุมพื้นที่ทางความคิดของคนในสังคม โดยมีลักษณะการเสนอคำอธิบายกฎหมายรัฐธรรมนูญแบ่งเป็นแนวคิด 3 ประเด็นสำคัญดังนี้ ประการแรก แนวคิดอำนาจอธิปไตยเป็นของสถาบันชนชั้นปกครองร่วมกับประชาชน ประการที่สอง แนวคิดการสถาปนากฎหมายรัฐธรรมนูญนั้นถือกำเนิดโดยชนชั้นปกครอง และประการที่สาม แนวคิดการสร้างคุณลักษณะเฉพาะทางการเมืองผ่านจารีตประเพณี
เอกสารอ้างอิง
กัปค์ฤทัย ปุงคานนท์. (2552). การปลูกฝังอุดมการณ์ประชาธิปไตย ศึกษาผ่านหนังสือเรียนสังคมศึกษา ระดับ มัธยมศึกษาตอนปลาย. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชา เศรษฐศาสตร์การเมือง, บัณฑิตวิทยาลัย, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กมลวรรณ ชื่นชูใจ. (2563). ความคิด “ปีศาจ”: นิติราษฎร์, พรรคอนาคตใหม่, กับการสร้างการเมืองแห่ง ความหวัง. CMU Journal of Law and Social Sciences, 13(2), 87-119.
เก่งกิจ กิติเรียงลาภ. (2550). Hegemony โดยสังเขป และวาทกรรมของแนวชุมชน. วันที่ค้นข้อมูล 30 เมษายน 2563, เข้าถึงได้จาก https://prachatai.com/journal/2007/02/11572
เกรียงศักดิ์ เชษฐพัฒนวนิช. (2536). แนวความคิดประชาธิปไตยแบบไทย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
เกษียร เตชะพีระ. (2554). ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข : ที่มาที่ไป.
ฟ้าเดียวกัน, 9(1), 89-114.
จาตุรงค์ สุทาวัน และนวภัทร โตสุวรรณ์. (2563). ผลทางการเมืองที่เกิดจากคำพิพากษาของศาล รัฐธรรมนูญภายหลังการรัฐประหาร พ.ศ. 2549. The Journal of Law, Public Administration and Social Science, School of Law Chiang Rai Rajabhat University, 5(1), 213-226.
ธงชัย วินิจจะกูล .(2544). ประวัติศาสตร์ไทยแบบราชาชาตินิยม จากยุคอาณานิคมอำพรางสู่ราชา ชาตินิยม ใหม่หรือลัทธิเสด็จพ่อของกระฎุมพีไทยในปัจจุบัน. วันที่ค้นข้อมูล 23 มีนาคม 2563, เข้าถึงได้จาก https://prachatai.com/journal/2014/08/55233
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์. (2548). ความคิด และความรู้อำนาจทางการเมืองในการปฏิวัติสยาม. กรุงเทพฯ: ฟ้าเดียวกัน.
บวรศักดิ์ อุวรรณโณ (2537). กฎหมายมหาชนเล่ม 2: การแบ่งแยก กฎหมายมหาชน-เอกชน และ พัฒนาการกฎหมายมหาชนในประเทศไทย (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปิยบุตร แสงกนกกุล. (2560). กฎหมายรัฐธรรมนูญ : การก่อตั้งรัฐธรรมนูญและการแก้ไขรัฐธรรมนูญ. กรุงเทพฯ: โครงการตำราและเอกสารประกอบการสอน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ปิยบุตร แสงกนกกุล. (2562ก). รัฐธรรมนูญ ประวัติศาสตร์ข้อความคิด อำนาจสถาปนาและการ
เปลี่ยนผ่าน. กรุงเทพฯ: ฟ้าเดียวกัน.
ปิยบุตร แสงกนกกุล .(2562ข). ศาลรัฐประหาร : ตุลาการ ระบอบเผด็จการ และนิติรัฐประหาร. กรุงเทพฯ: ฟ้าเดียวกัน.
มติชนรายวัน. (2549). บทสัมภาษณ์มีชัย ฤชุพันธุ์ “ใน 6 ทศวรรษ...อัจฉริยภาพทางรัฐธรรมนูญ”. สัมภาษณ์โดยหทัยกาณจน์ ตรีสุวรรณ, มติชนรายวัน, 12 มิถุนายน 2549, หน้า 11.
รัฐกมล ค้อสุวรรณดี. (2558). การครองอำนาจนำของพรรคการเมืองในพื้นที่ประชาสังคม: ศึกษากรณี
พรรคไทยรักไทย ระหว่างปี พ.ศ.2544-2554. ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต, สาขาวิชา การเมือง, คณะรัฐศาสตร์, มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
วัชรพล พุทธรักษา. (2557). กรัมชีกับการเมืองไทย” : อำนาจเก่ากำลังจะตาย อำนาจใหม่ยังไม่สถาปนา. วันที่ค้นข้อมูล 29 เมษายน 2563, เข้าถึงได้จาก https://prachatai.com/journal/2014/06/ 54315
วัชรพล พุทธรักษา. (2549). รัฐบาลทักษิณกบความพยายามสร้างภาวะการครองอำนาจนำ. วิทยานิพนธ์ หลักสูตรปริญญารัฐศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการปกครอง, ภาควิชาการปกครอง, คณะ รัฐศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วิษณุ เครืองาม. (2530). กฎหมายรัฐธรรมนูญ. กรุงเทพฯ: นิติบรรณการ.
วรเจตน์ ภาคีรัตน์. (2555). คำสอนว่าด้วยรัฐและหลักกฎหมายมหาชน. กรุงเทพฯ: โครงการตำราและ เอกสารประกอบการสอน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วรเจตน์ ภาคีรัตน์. (2564). ประวัติศาสตร์ความคิดนิติปรัชญา. กรุงเทพฯ: อ่านกฎหมาย.
ศุภณัฐ บุญสด. (2562). บทบาทของนักกฎหมายไทยกับการรัฐประหารเพื่อนำมาสู่ระบอบเผด็จการ :
ศึกษากรณีรัฐประหาร 22 พฤษภาคม 2557. CMU Journal of Law and Social Sciences, 12(2). 123-156.
สมชาย ปรีชาศิลปกุล. (2563). รัฐธรรมนูญคณะราษฎรในประวัติศาสตร์ (กฎหมาย) กษัตริย์นิยม. วันที่ ค้นข้อมูล 24 มีนาคม 2563, เข้าถึงได้จาก https://www.the101.world/khana-ratsadon- constitutions-in-the-history-of-royalist-law/#
สุรพศ ทวีศักดิ์. (2562). เสรีนิยมกับอนุรักษ์นิยมอยู่ร่วมโลกกันได้ไหม. วันที่ค้นข้อมูล 29 เมษายน 2563, เข้าถึงได้จาก https://prachatai.com/journal/2019/04/81980
เสนีย์ ปราโมช. (2509). ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง. ดุลพาหะ, 13(2), 25-26.
อมร จันทรสมบูรณ์. (2537). คอนสติติวชั่นแนลลิสม์ (Constitutionalism) ทางออกประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สถาบันนโยบายศึกษา.
MGR Online. (2549). เปิดประวัติ วิษณุ เครืองาม ‘เนติบริกร’ รัฐบาลทักษิณ. วันที่ค้นข้อมูล 25 เมษายน 2563, เข้าถึงได้จาก https://mgronline.com/politics/detail/9490000081599
Prachathai TV. (2555). ถาม-ตอบ ปัญหาข้ามศตวรรษ --- ปราบ เลาหะโรจนพันธ์ และเวียงรัฐ เนติโพธิ์
(ถาม) --- นิธิ เอียวศรีวงศ์ และชาญวิทย์ เกษตรศิริ (ตอบ) อัครพงษ์ ค่ำคูณ (ดำเนิน รายการ). วันที่ค้นข้อมูล 4 เมษายน 2563, เข้าถึงได้จาก https://www.youtube.com/results?search_query=%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%8 %9A%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8 %A8%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A9
Post Today. (2556). อมร แนะขอพระราชทาน รธน. ฉบับปฏิรูป. วันที่ค้นข้อมูล 24 เมษายน 2563,
เข้าถึงได้จาก https://www.posttoday.com/politic/news/262041
Bourdieu, P. (1995). Outline of a Theory of Practice. (R. Nice Trans.). Cambridge: Cambridge
University. (Original work published 1977)
Elster, J. (1995). Forces and mechanisms in the constitution-makingprocess. Duke LJ, 45, 364.
Hoare, G., & Sperber, N. (2015). An Introduction to Antonio Gramsci: His Life, Thought an Legacy. London: Bloomsbury Academic.
Schmitt, C. (2008). Constitutional theory. Durham, USA: Duke University Press.