มองโครงสร้างอำนาจชายแดนใต้ผ่านการวิเคราะห์การสะสมทุนของนักการเมืองมุสลิมมลายู กรณีศึกษา อับดุลลาเต๊ะ ยากัด
คำสำคัญ:
ทุน, ปิแอร์ บูร์ดิเออ, นักการเมืองมุสลิม, ชายแดนใต้, อับดุลลาเต๊ะ ยากัดบทคัดย่อ
บทความนี้ทดลองใช้แนวคิดเรื่องทุน (capital) ของ ปิแอร์ บูร์ดิเออเป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์โครงสร้างอำนาจของพื้นที่ชายแดนใต้ เก็บข้อมูลโดยใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกและข้อมูลประวัติชีวิตของ ผู้ถูกศึกษา การศึกษากระบวนการสะสมทุน การจำแนกทุนและวิเคราะห์กระบวนการสะสมทุนนี้จะเป็นการเผยแสดงโครงสร้างอำนาจทางการเมืองของพื้นที่ชายแดนใต้และกระบวนการเข้าสู่อำนาจทางการเมือง
กรณีศึกษาในที่นี้ คือ อับดุลลาเต๊ะ ยากัด อดีตนายกองค์การบริหารจังหวัดสมัยแรกของยะลา ซึ่งไต่เต้าจากครอบครัวที่มีฐานะยากจนสู่นักธุรกิจและนักการเมืองระดับชั้นนำของจังหวัดยะลา จากการศึกษาพบว่าสถาบันการศึกษาเป็นแหล่งที่มาของทุนสำคัญต่างๆ ในชีวิตของเขา และทุนทางสังคม เป็นจุดตั้งต้นที่สำคัญในการสร้างและเพิ่มพูนทุนประเภทอื่นๆ
สถานการณ์การเมืองชายแดนใต้หลังสงครามเย็นและคำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรี ที่ 66/2523 ได้นำพาอับดุลลาเต๊ะ ยากัดเข้าพบชนชั้นนำทหารของประเทศไทย นำไปสู่การสะสมทุนทางสังคมก้อนใหม่ที่ใหญ่กว่าเดิม กลายเป็นบารมี หรือทุนทางสัญลักษณ์ในระบบอุปถัมภ์ในสังคมไทยและชายแดนใต้ อย่างไรก็ตาม ความขัดแย้งทางการเมือง ได้นำเขาไปสู่ข้อกล่าวหาในคดีความมั่นคง ความยืดเยื้อกว่า 7 ปีในคดีดังกล่าวได้นำไปสู่ความล่มสลายของทุนทางสัญลักษณ์/ บารมีที่เขาสะสมมา
อับดุลลาเต๊ะ ยากัด แตกต่างจากนักการเมืองส่วนใหญ่ของพื้นที่ชายแดนใต้ในยุคเดียวกันและยุคปัจจุบันที่มาจากทายาทตระกูลนักการเมืองเก่า ตระกูลอดีตเจ้าเมืองมลายูและตระกูลชนชั้นนำทางศาสนา การสะสมทุนของเขาเป็นไปด้วยตนเอง นอกจากนี้ผู้วิจัยมองว่าเส้นทางชีวิตและการสะสมทุนของเขาเป็นกรณีศึกษาที่ดีในการสะท้อนภาพความสัมพันธ์ระหว่างรัฐและชายแดนใต้อันเป็นบริบทสำคัญที่ส่งผลต่อโครงสร้างอำนาจทางการเมืองของพื้นที่
เอกสารอ้างอิง
กฤตวิชญ์ ปิ่มไพบูลย์. (2560). การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและการเมืองในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้
ระหว่าง พ.ศ. 2521-2532. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิตย์, สาขาประวัติศาสตร์, คณะอักษร
ศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
บูฆอรี ยีหมะ. (2549). นักการเมืองถิ่นจังหวัดปัตตานี. กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า.
ปิแยร์ บูร์ดิเยอ. (2550). เศรษฐกิจของทรัพย์สินเชิงสัญลักษณ์ [L' economie des biens symboliques]
(ชนิดา เสงี่ยมไพศาลสุข, ผู้แปล และนพพร ประชากุล, บรรณาธิการแปล). กรุงเทพฯ: โครงการ
จัดพิมพ์คบไฟ.
ชุมศักดิ์ อินทร์รักษ์, ไพฑูรย์ พัฒน์ใหญ่ยิ่ง, อุทัย เอกสะพัง และอ้อมใจ วงษ์มณฑา. (2555). การศึกษา
ยุทธศาสตร์การจัดการสังคมสมบูรณ์แบบ ในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ปัตตานี ยะลา
นราธิวาส). ปัตตานี: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ คณะศึกษาศาสตร์.
รุจน์จาลักษณ์รายา คณานุรักษ์. (2558). นักการเมืองท้องถิ่นจังหวัดนราธิวาส. กรุงเทพฯ: สถาบัน
พระปกเกล้า.
รุ้งนภา ยรรยงเกษมสุข. (2550). ชนชั้นนำ ในการเมืองไทยปัจจุบัน: การศึกษากระบวนการผลิตซ้ำทุน
วัฒนธรรมตามแนวปีแอร์ บูร์ดิเออ. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต, สาขาวิชารัฐศาสตร์,
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
รุ้งนภา ยรรยงเกษมสุข. (2558). มโนทัศน์ชนชั้นและทุนของ ปิแอร์ บูร์ดิเออ Concepts of Class and
Capital of Pierre Bourdieu. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา, 2(1), 29-44.
สุนีย์ ประสงค์บัณฑิต. (2548). แนวความคิดฮาบิทัส ของบูดิแอร์ บูร์ดิเยอกับทฤษฎีทางมานุษยวิทยา.
วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิตมานุษยวิทยา, คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา,
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
อสมา มังกรชัย. (2554). โครงสร้างชนชั้นนำและทัศนะของชนชั้นนำมลายูสามจังหวัดชายแดนใต้ที่มีต่อ
การปกครองท้องถิ่นแบบพิเศษ. สถานวิจัยความขัดแย้งและความหลากหลายทางวัฒนธรรม
ภาคใต้, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
เอกรินทร์ ต่วนศิริ. (2560). หนึ่งทศวรรษภูมิทัศน์งานวิจัยการเมืองชายแดนใต้. ใน อนุสรณ์ อุณโณ,
(บ.ก.), หนึ่งทศวรรษมานุษยวิทยาและสังคมวิทยากับการศึกษาจังหวัดชายแดนภาคใต้.
(หน้า 125-182). กรุงเทพฯ: ศูนย์ศึกษาสังคมและวัฒนธรรมร่วมสมัย,
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ออนไลน์
สำนักข่าวอิศรา. (2564). 17 ปีไฟใต้...ความรุนแรงยังไม่จางหาย สารพัดเหตุร้ายผสมโรง. วันที่ค้นข้อมูล 21
พฤษภาคม 2564, เข้าถึงได้จาก https://www.isranews.org/article/south-news/south-slide/94729-anniversary.html
สัมภาษณ์
ซุกรี (ชื่อสมมุติ). (2564, 18 พฤษภาคม). ประชาชนชาย อายุ 32 ปี. สัมภาษณ์.
อับดุลลาเต๊ะ ยากัด. (2554, 13 กันยายน). นักการเมืองท้องถิ่น. สัมภาษณ์.
อับดุลเลาะห์ (ชื่อสมมุติ). (2564, 17 พฤษภาคม). นักกิจกรรมจังหวัดยะลา. สัมภาษณ์.
อับดุลอาซิส (ชื่อสมมุติ). (2564, 17 พฤษภาคม). หัวคะแนน. สัมภาษณ์.
ภาษาอังกฤษ
Bourdieu, P. (1977). Outline of a Theory of Practice. Trans. Richard Nice. Cambridge University
Press.
Bourdieu, P. (1984). Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste. Harvard:
Routledge and Kagan Paul Ltd.
Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. In J. G. Richardson, (edited). Handbook of theory
and research for the sociology of education. (pp. 241–258). New York: Greenwood
Press.
Bourdieu, P. (1993). Sociology in Question. (Richard Nice, trans). London: Sage Publications. Chin, P. (2003). My side of history. Singapore: Media Masters.
Grenfell, M. (edited). (2008). Pierre Bourdieu Key concepts. Acumen, Stocksfield.
Jenkins, R. (1992). Pierre Bourdieu. London: Routledge.
Scott, J. C. (1972). Patron-client politics and political change in Southeast Asia. The
American political science review, 66(1), 91-113.
Swartz, D. (1997). Culture and Power: the sociology of Pierre Boudieu. Chicago: University of
Chicago Press.
