ความร่วมมือระดับภูมิภาคเชิงเปรียบเทียบ: กรณีศึกษาอาเซียนและซาร์ก

บทคัดย่อ

อาเซียน (The Association of Southeast Asian Nations: ASEAN) และซาร์ก (The South Asian Association for Regional Cooperation: SAARC) เป็นองค์การระหว่างประเทศระดับภูมิภาค ของกลุ่มประเทศโลกที่สาม ซึ่งจัดตั้งในช่วงสงครามเย็น และยังคงดำเนินงานจนกระทั่งปัจจุบัน จากการที่ประเทศสมาชิกของทั้งสององค์การนี้ตั้งอยู่ในพื้นที่บริเวณใกล้เคียงกัน กล่าวคือ ประเทศในกลุ่มอาเซียนตั้งอยู่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และประเทศในกลุ่มซาร์กตั้งอยู่ในภูมิภาคเอเชียใต้ รวมทั้งประวัติความเป็นมาและวัตถุประสงค์ของทั้งสองกลุ่มก็มีความคล้ายคลึงกัน ด้วยสาเหตุต่าง ๆ ดังกล่าว จึงนำมาสู่การศึกษาเปรียบเทียบความร่วมมือระดับภูมิภาคของทั้งสององค์การในบทความครั้งนี้ บทความนี้นำเสนอว่า ความเข้มแข็งของความร่วมมือทางการเมืองและความมั่นคง ถือเป็นเป็นปัจจัยสำคัญที่กำหนดความสำเร็จของความร่วมมือทางเศรษฐกิจในการบูรณาการเชิงภูมิภาค ทั้งนี้ ในส่วนแรก บทความนี้นำเสนอข้อมูลพื้นฐานทั่วไปของอาเซียนและซาร์ก ส่วนที่สองของบทความเป็นการเปรียบเทียบบทบาทของทั้งคู่จากสามเสาหลัก ได้แก่ ความร่วมมือทางการเมืองและความมั่นคง ความร่วมมือทางเศรษฐกิจ และความร่วมมือทางสังคม บทความนี้ค้นพบว่าองค์การระหว่างประเทศอย่างอาเซียนดูเหมือนว่าจะประสบความสำเร็จในการรักษาสันติภาพและเสถียรภาพในภูมิภาค ซึ่งถือเป็นคุณลักษณะที่สำคัญสำหรับความร่วมมือทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศสมาชิก ส่วนหนึ่งของความร่วมมือดังกล่าว เกิดขึ้นมาจากการใช้แนวทางแบบวิถีอาเซียน อันเป็นรูปแบบของความร่วมมือที่ให้ความสำคัญกับอธิปไตยของชาติสมาชิก และผลประโยชน์ของตนเองในภูมิภาคนี้ ในท้ายที่สุด ลักษณะดังกล่าวก็ได้สร้างความยืดหยุ่นในการรักษาสันติภาพ เสถียรภาพ และสมัครสมานทางการทูต ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมที่สำคัญทั่วทั้งภูมิภาค ในทางกลับกัน ซาร์กพยายามที่จะสร้างความร่วมมือทางด้านสาธารณสุขระหว่างกันในช่วงการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ในขณะที่ความร่วมมือด้านความมั่นคงและเศรษฐกิจยังเป็นสิ่งที่ต้องดำเนินการต่อไป