ผลของกิจกรรมห้องเรียนธรรมชาติด้านหัตถศิลป์จากวัสดุท้องถิ่นต่อการสร้างจิตสำนึก การอนุรักษ์ธรรมชาติของกลุ่มเยาวชน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาผลของกิจกรรมห้องเรียนธรรมชาติด้านหัตถศิลป์จากวัสดุท้องถิ่น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาเยาวชนให้มีจิตสำนึกในการอนุรักษ์ธรรมชาติ ผ่านกิจกรรมห้องเรียนธรรมชาติด้านหัตถศิลป์จากวัสดุท้องถิ่น 2) เพื่อศึกษาทักษะการคิดสร้างสรรค์และการออกแบบผลิตภัณฑ์ต้นแบบ หลังจัดกิจกรรมหัตถศิลป์จากวัสดุท้องถิ่นและการเรียนรู้จากธรรมชาติ และ 3) เพื่อศึกษาการสร้างกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างเยาวชนกับชุมชน โดยใช้ทรัพยากรในพื้นที่เป็นฐานในการออกแบบกิจกรรมจากการถอดบทเรียนร่วมกัน โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research: PAR) ดำเนินการในพื้นที่ 3 ชุมชนของจังหวัดเชียงใหม่ กลุ่มตัวอย่างคือเยาวชนจำนวน 60 คน ซึ่งเข้าร่วมกิจกรรมที่บูรณาการความรู้จากรายวิชาการเขียนแบบ ออกแบบและศิลปะกับกิจกรรมเชิงปฏิบัติการในบริบทจริง โดยเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถาม สัมภาษณ์ และการสังเกต วิธีการวิเคราะห์ข้อมูลใช้เชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา และเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาและการตรวจสอบข้อมูลข้ามแหล่ง ผลการวิจัยพบว่า เยาวชนมีความตระหนักรู้ในการอนุรักษ์ธรรมชาติเพิ่มขึ้น โดยมีคะแนนเฉลี่ยเพิ่มจาก 3.25 เป็น 4.56 ซึ่งอยู่ในระดับ “มาก” ตามเกณฑ์การแปลผลแบบ 5 ระดับ และมีพัฒนาการด้านทักษะการเขียนแบบและความคิดสร้างสรรค์ โดยมีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 4.42 ซึ่งอยู่ในระดับ “มาก” เช่นกัน นอกจากนี้ ยังเกิดกระบวนการเรียนรู้ร่วมที่ส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างเยาวชนกับชุมชน และก่อให้เกิดนวัตกรรมผลิตภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติและวัสดุเหลือใช้ในชุมชน งานวิจัยนี้ได้เสนอแนวทางการจัดการเรียนรู้เชิงประสบการณ์ที่เน้นการมีส่วนร่วม เพื่อสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์ธรรมชาติอย่างยั่งยืน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. ทัศนะและข้อคิดเห็นใดๆ ในวารสารนวัตกรรมสังคมและการเรียนรู้ตลอดชีวิตเป็นทัศนะของผู้เขียน กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วยกับทัศนะเหล่านั้นและไม่ถือว่าเป็นความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ
2. ความรับผิดชอบด้านเนื้อหาและการตรวจร่างบทความแต่ละบทเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน กรณีมีการฟ้องร้องเรื่องการละเมิดลิขสิทธิ์ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนแต่เพียงฝ่ายเดียว
3. ลิขสิทธิ์บทความเป็นของผู้เขียนและมหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์นได้รับการสงวนสิทธิ์ตามกฎหมาย การตีพิมพ์ซ้ำต้องได้รับอนุญาตโดยตรงจากผู้เขียนและมหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์นเป็นลายลักษณ์อักษร
เอกสารอ้างอิง
กัญญาณัฐ สิมสวัสดิ์. (2565). การจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐาน: กลยุทธ์การจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ท่ามกลางสถานการณ์โควิด 19. วารสารวิจัยศรีล้านช้าง, 2(6), 47–55. https://ojs.mbuslc.ac.th/index.php/srj/article/view/151
จิราภรณ์ ทัพซ้าย. (2564). แนวการบูรณาการ STEM Education เพื่อพัฒนาสมรรถนะผู้เรียนในศตวรรษที่ 21. วารสารการศึกษาพุทธและการวิจัย, 7(2), 288–299. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jber/article/view/251094
บุญยืน ทูปแป้น. (2561). การพัฒนาชุดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมจิตสำนึกสาธารณะของเยาวชนในพื้นที่ต้นน้ำแม่ลาว จังหวัดเชียงราย. วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย, 11(1), 1–28. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/social_crru/article/view/157229
ปภาวิน ศรีพล. (2564). การประยุกต์ใช้กระบวนการคิดเชิงออกแบบในการแก้ปัญหาชุมชนจากผักตบชวาโดยนำมาทำกระถางต้นไม้คอนกรีต (รายงานการวิจัย). มหาวิทยาลัยสยาม. https://e-research.siam.edu/kb/application-of-design/
วลิดา อุ่นเรือน และ อังคณา อ่อนธานี. (2566). การพัฒนาแนวทางการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างจิตสำนึกสาธารณะของนักเรียนระดับมัธยมศึกษา. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 25(1), 222–237. http://nuir.lib.nu.ac.th/dspace/handle/123456789/3376
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). การศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน: แนวทางสู่การปฏิบัติ. สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2566). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 (พ.ศ. 2566–2570). https://www.nesdc.go.th/download/Plan13/Doc/Plan13_DraftFinal.pdf
สุธี พลมาศ และ สุรีย์พร สว่างเมฆ. (2563). การพัฒนาแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยใช้บริบทเป็นฐานร่วมกับการโต้แย้งเพื่อส่งเสริมการรู้สิ่งแวดล้อม เรื่องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 23(3), 315–327. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/edujournal_nu/article/view/240794
อลงกรณ์ นันทะแสง และ ศิวัช ศรีโภคางกุล. (2566). รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาการเรียนรู้แบบองค์รวมด้วย STEM ศึกษาโดยใช้โครงงานเป็นฐานสำหรับนักเรียนระดับประถมศึกษา. วารสารการพัฒนาการเรียนการสอน มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์, 8(29), 103–119. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jomld/article/view/261571
เอกลักษณ์ นาคพ่วง. (2564). กระบวนการสร้างจิตสำนึกในการจัดการทรัพยากรของประชาชนที่อาศัยอยู่ในเขตบึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 9(5), 2074–2087. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/journal-peace/article/view/244772
Chawla, L. (2020). Childhood nature connection and constructive hope: A review of research on connecting with nature and coping with environmental loss. People and Nature, 2(3), 619–642. https://doi.org/10.1002/pan3.10128
Kalpana, T. (2014). A constructivist perspective on teaching and learning: A conceptual framework. International Research Journal of Social Sciences, 3(1), 27–29. http://www.isca.in/IJSS/Archive/v3/i1/6.ISCA IRJSS 2013 186.pdf
Kruesopon, P. P. S., & Kruesopon, P. P. (2025). Youth-led coastal restoration initiatives can empower environmental stewardship. npj Ocean Sustainability, 4(25), Article 118. https://doi.org/10.1038/s44183-025-00118-5
Mann, J., Gray, T., & Truong, S. (2022). Getting out of the classroom and into nature: A systematic review of nature-specific outdoor learning on school children's learning and development. Frontiers in Public Health, 10, Article 877058. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.877058
Organisation for Economic Co-operation and Development. (2020). Education for sustainable development: Learning to act, learning to change. In H. Canton (Ed.), Education for Sustainable Development (pp. 21–25). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003179900-102
Otto, S., & Pensini, P. (2017). Nature-based environmental education of children: Environmental knowledge and connectedness to nature, together, are related to ecological behavior. Global Environmental Change, 47, 88–94. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2017.09.009
Powell, K. C., & Kalina, C. J. (2009). Cognitive and social constructivism: Developing tools for an effective classroom. Education, 130(2), 241–250.
Sobel, D. (2025). Childhood and Nature: Design Principles for Educators (2nd ed.). Comstock Publishing Associates (Cornell University Press). ISBN 9781501778544
United Nations Environment Programme. (2022). Making peace with nature: A Scientific blueprint to tackle the climate, biodiversity and pollution emergencies [Report]. https://www.unep.org/resources/making-peace-nature
WWF Thailand, & Environmental and Social Foundation. (2023). Environmental education tour: Empowering Thai youths for a sustainable future. WWF Thailand.
