การพัฒนาสื่อประชาสัมพันธ์เพื่อรองรับการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ สำหรับผู้พิการและผู้สูงอายุในพื้นที่ท่องเที่ยวเขตทหารอย่างเหมาะสม: กรณีศึกษาศูนย์พัฒนาปิโตรเลียมภาคเหนือ

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสานทั้งเชิงคุณภาพและปริมาณ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาพฤติกรรมในการเปิดรับสื่อของนักท่องเที่ยวผู้พิการและผู้สูงอายุในพื้นที่ท่องเที่ยวเขตทหาร 2) พัฒนาและผลิตสื่อประชาสัมพันธ์เพื่อรองรับการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์สำหรับผู้พิการและผู้สูงอายุในพื้นที่ท่องเที่ยวเขตทหารอย่างเหมาะสม รวมทั้งประเมินประสบการณ์และความพึงพอใจในการใช้สื่อประชาสัมพันธ์เพื่อรองรับผู้พิการและผู้สูงอายุในพื้นที่ท่องเที่ยวเขตทหาร โดยการวิจัยเชิงปริมาณ มีกลุ่มตัวอย่างคือ 1) กลุ่มผู้พิการด้านการเคลื่อนไหว 150 คน 2) กลุ่มผู้สูงอายุที่เป็น Baby Boomers จำนวน 150 คน ใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยร้อยละ ความถี่ ค่าเฉลี่ย การวิเคราะห์ความแปรปรวณพหุคูณ (MANOVA) ส่วนการศึกษาเชิงคุณภาพใช้เทคนิคการอภิปรายกลุ่ม มีผู้เข้าร่วมการอภิปรายกลุ่มจำนวนทั้งหมด 25 คน ประกอบด้วย นักท่องท่องเที่ยวผู้พิการและผู้สูงอายุ จำนวน 13 คน เจ้าหน้าที่พิพิธภัณฑ์และศูนย์การเรียนรู้ด้านปิโตรเลียม กรมพลังงานทหาร 5 คน นักวิชาการ 2 คน และนักกายภาพบำบัด 5 คน เพื่อพัฒนาสื่อประชาสัมพันธ์อย่างมีส่วนร่วมและเหมาะสมให้สอดคล้องกับความต้องการของผู้พิการและผู้สูงอายุ ผลของการศึกษาพบว่า สื่อที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจและการแนะนำแหล่งท่องเที่ยว รวมทั้งสื่อที่ใช้ในการหาข้อมูลการท่องเที่ยวของกลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้พิการ และผู้สูงอายุ สองอันดับแรกเป็นสื่อประเภทเดียวกันคือ โซเชียลมีเดีย และ อินเทอร์เน็ต ตามลำดับ ส่วนสื่อที่มีอิทธิพลน้อยที่สุดได้แก่ วิทยุและหนังสือพิมพ์ นอกจากนี้ผลการศึกษายังพบว่า เนื้อหาข้อมูลการท่องเที่ยวที่กลุ่มตัวอย่างแต่ละประเภทให้ความสำคัญเป็นอันดับแรกมีความแตกต่างกัน กล่าวคือ กลุ่มตัวอย่างที่เป็นผู้สูงอายุให้ความสำคัญกับเนื้อหาด้านที่พัก ในขณะที่กลุ่มตัวอย่างที่เป็นผู้พิการด้านการเคลื่อนไหวให้ความสำคัญกับเนื้อหาสื่อด้านสิ่งอำนวยความสะดวก เช่น ห้องน้ำผู้พิการ บริการรถเข็น โรงพยาบาลใกล้เคียง เป็นต้น ส่วนผลการศึกษาเชิงคุณภาพจากการอภิปรายกลุ่ม ทำให้พัฒนาสื่อประชาสัมพันธ์ที่เหมาะสมสำหรับกลุ่มเป้าหมายสองประเภท คือ แผ่นพับและคลิปสั้น โดยคลิปสั้นสามารถกระตุ้นให้เกิดความต้องการในการเดินทางท่องเที่ยวมากกว่าแผ่นพับ