สถาบันอุดมศึกษากับการอนุรักษ์และสืบทอดนาฏศิลป์แบบพระราชชายาเจ้าดารารัศมี

Main Article Content

ศราวุธ จันทรขำ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทการอนุรักษ์และสืบทอดนาฏศิลป์แบบพระราชชายาเจ้าดารารัศมีของสถาบันอุดมศึกษา โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลเอกสาร และจากบทความ งานวิจัย และสัมภาษณ์ผู้ที่เกี่ยวข้อง จากการศึกษาพบว่า สถาบันอุดมศึกษาได้มีบทบาทการอนุรักษ์และสืบทอดนาฏศิลป์แบบ      พระราชชายาเจ้าดารารัศมี ในพันธกิจหลักที่สำคัญ 3 ประการ คือ 1. การผลิตบัณฑิต ได้มีการบรรจุเนื้อหา   ในหลักสูตรการเรียนการสอน 2. การวิจัยระดับปริญญาตรีในรูปแบบศิลปนิพนธ์หรือนาฏยนิพนธ์             ระดับปริญญาโทในรูปแบบวิทยานิพนธ์ และผลงานอาจารย์ในรูปแบบงานสร้างสรรค์ 3. การบริการทางวิชาการแก่สังคม และการทำนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรม แต่ละสถาบันได้มีการจัดโครงการอบรมรูปแบบการอนุรักษ์และสืบทอด รวมทั้งจัดการแสดงเพื่อเผยแพร่ในโอกาสต่าง ๆ ในรูปแบบการแสดงรวมของสถาบันอุดมศึกษากลุ่มภาคเหนือ และการแสดงของแต่ละสถาบัน จากพันธกิจทั้ง 3 ด้าน จะเห็นได้ว่าพันธกิจที่ 1 มุ่งในด้านการอนุรักษ์ เพราะสอดคล้องกับหลักสูตรการเรียนการสอนในระดับปริญญาตรี ส่วนพันธกิจที่ 2 มุ่งทั้งการอนุรักษ์และสร้างสรรค์ โดยการอนุรักษ์ปรากฏเป็นส่วนหนึ่งของการวิจัย ทั้งในระดับปริญญาตรี ระดับปริญญาโท ส่วนการสร้างสรรค์ปรากฏเป็นส่วนหนึ่งของการวิจัยในระดับปริญญาตรี และผลงานของอาจารย์ พันธกิจที่ 3 มุ่งในด้านการอนุรักษ์ ปรากฏในทุกสถาบันอุดมศึกษา งานนาฏศิลป์แบบพระราชชายาเจ้าดารารัศมี จึงมีคุณค่าต่อสถาบันอุดมศึกษา เกิดเป็นแบบแผนในการอนุรักษ์ และสร้างสรรค์ผลงานทางด้านนาฏศิลป์ที่มีคุณค่าต่อไป

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

กชกร กันทะลา, เกศรินทร์ อภิญดา, จันทร์จรินทร์ เอี่ยมละออ, ณัฐพร ยุปา, ธัญญาภรณ์ คำปิ๋ว, ปาริชาติ สุริยะราช, มณัชยา ไชยชนะ, วัชรพงษ์ โปธา, วิยกาญย์ หน่อคำ, ศิลิลทิพย์ เต็งสุวรรณ, สินีนาถ ดีอุโมงค์ และ อมรศรี มงคล. (2560). ฟ้อนเงี้ยวเมืองใน พระราชชายาเจ้าดารารัศมี (ฉบับรูปแบบเต็ม) กรณีศึกษานาง สารภี วีระกุล [นาฏยนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่].

กชนันท์ บัวแสง, แก้วมณี กรัดเฟื่อง, ชญานันท์ ชัยราษฎร์, ชัยวัฒน์ สุริยะ, ดมิสา ทองอ่อน, ทักษ์, ทารา ณ น่าน, นัฐทริกา ธรรมวงค์, นิรชา ชัยเลื่อน, เบญจรัตน์ มหาวงศนันท์, วนาลี ทิโน, สุธัญญา ธุระ และ สุภาวดี ฟูธรรม. (2564). ฟ้อนโยคีถวายไฟ ในพระราชชายาเจ้าดารารัศมี : กรณีศึกษานางสารภี วีระกุล [นาฏยนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่].

กัลยรัตน์ ยะสง่า, จรินทร์พร งามหน้า, จารุวรรณ บุญเนียม, พรพธู ใหม่วงศ์, มัณธนา ไชยวงค์, สุชานุช ใฝ่ไพโรชน์, สุธิดา เรือนดวงจันทร์ และ สุพิชชา เรือนแก้ว. (2562). ระบำซอ ในพระราชชายาเจ้าดารารัศมี กรณีศึกษา : นางสารภี วีระกุล [นาฏยนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่].

กัษษากร เสนใจ, กิตติ์ธัชนนท์ ตาเรือนสอน, เจนจิราณ์ เขียวบัว, ฐีรภัทธา ถาสนัส, ณิชากร หงษ์ระนัย, ดวงกมล สายวงศ์ฝั้น, ทรงฤทธิ์ ชะลอม, นิริพร ถาวร, ปนัดดา สีหาโคตร, พีรพล กำเเพงเเก้ว, เพ็ญพิชชา เเสนเทพ, วีรพล ชุ่มคำ และ ศิโรรัตน์ ฟั่นเมา. (2564). ฟ้อนม่านแม่เล้ ในพระราชชายาเจ้าดารารัศมี : กรณีศึกษานางสารภี วีระกุล [นาฏยนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่].

จุฑามณี อินทนาเกตุ, เพ็ญพิกา ภูน้อย, สมฤทัย อุ่นอินต๊ะ ,สุภาวดี อินฟู และ อนันตญา ผัดมูล. (2556). ระบำซอ รูปแบบพระราชชายาเจ้าดารารัศมี [ศิลปนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์].

จุฑามาศ ล้นเหลือ, จำลองลักษณ์ รินชุม, นลินนิภา นามวงษ์, ปริยากร ศรีคำบุญลือ, ปุณยนุช กันทะนิด, พิชญาภรณ์ สุวรรณกาศ, มณิสรา รัตนภิเษกชัย, รัฐภูมิ เสียงกอง, วิริยา นายจิ่ง, สุทธิดา อภิชาติวิไล, โศจิรัตน์ แซ่ย่าง และ อัยยา แซ่ม้า. (2564). ฟ้อนสมโภชยานสิหิงคปฏิมา ถิ่นล้านนานครพิงค์ [นาฏยนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่].

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (2550). พระราชชายาเจ้าดารารัศมีกับงานนาฏศิลป์: เอกสารประกอบนิทรรศการ. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ช่อผกา ใจแก้วมา, ชุติมณฑน์ สดับ, ทิวากร สุพรรณ และ ธนาวุฒิ ตุ่นแก้ว. (2561). ฟ้อนม่านมุยเชียงตา รูปแบบพระราชชายาเจ้าดารารัศมีของวิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ [ศิลปนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์].

ดวงใจภักดี รักอักษร, ปาณิสรา บุญชู และ พิกุล เรือนสม. (2557). ฟ้อนเงี้ยว [ศิลปนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์].

ดารณี ทรงคำ, ปวิตรา พงษ์คำ, ระวิวรรณ ข่ายสุวรรณ์ และ วราภรณ์ วงศ์ใหญ่. (2552). ศึกษาผลงานศิลปินแห่งชาตินางสัมพันธ์ โชตนา กรณีศึกษา ฟ้อนน้อยใจยา [ศิลปนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์].

ธงชัย จีนชาติ. (2558). อิทธิพลการแสดงราชสำนักสยามที่มีผลต่อการแสดงในคุ้มเจ้าหลวง [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์].

ธารารัตน์ ชุ่มใจ และ พิภาพร คำนวล. (2556). ฟ้อนม่านมุยเชียงตา รูปแบบพระราชชายาเจ้าดารารัศมี [ศิลปนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์].

น้ำทิพย์ คำม่วง, อังคณา เพชรทอง, ชไมพร ก๋าวงค์ , ประกายแก้ว ปะระมะ และ ประกายคำ ปะระมะ. (2558). ระบำซอ สมโภชช้างเผือกรูปแบบพระราชชายาเจ้าดารารัศมี [ศิลปนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์].

ภาวิดา คำสัตย์, กสิมา เลิศเดช, เจนจิรา เขื่อนจินดาวงศ์, ปภาวี งดงาม, เนติชน ไชยวงศ์ และ อนุกูล กันอิน. (2559). ฟ้อนม่านแม่เล้ วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ [ศิลปนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต , วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์].

ภูรดา ธีระวิทย์. (2565). ฟ้อนม่านมุยเซียงตา: นาฏศิลป์คุ้มพระราชชายาเจ้าดารารัศมี [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์].

วราภรณ์ ไชยขันแก้ว, สามินี มะโนใจ และ ภทรชานน พิมพ์ชาติ. (2556). ฟ้อนโยคีถวายไฟ [ศิลปนิพนธ์ปริญญา บัณฑิต, วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์].

วิทวัส ลุงปวน และ กฤติพงศ์ ชุมทอง. (2558). ฟ้อนเมือง ฟ้อนเจ้านายฝ่ายเหนือ [ศิลปนิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ สถาบันบัณฑิต พัฒนศิลป์].

สายสวรรค์ ขยันยิ่ง. (2543). พระราชชายาเจ้าดารารัศมี กับนาฏยศิลป์ล้านนา [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย].

หลักสูตรศิลปกรรมศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาดนตรีและนาฏศิลป์ หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2564

หลักสูตรศึกษาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชานาฏศิลป์ศึกษา (4 ปี) หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2562

เอกชัย ศรีรันดา. (2562). วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่กับการอนุรักษ์ และพัฒนานาฏศิลป์ล้านนา [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย].

CU Art Culture. (2560, เมษายน 7). รายการ “วิพิธทัศนา ๑๐๐ ปี จุฬาฯ” พระราชชายาเจ้าดารารัศมีกับงานนาฏศิลป์ ไทย โดยคณะศิษย์ครูลมุล ยมะคุปต์ อำนวยการแสดงโดย อ.นพรัตน์ศุภาการ หวังในธรรม ศิลปินแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย [Image attached] [Status update]. Facebook. https://www.facebook.com/cuartculture/videos/1132316893581 098?locale=th_TH