การพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจ BCG: กรณีวิสาหกิจชุมชนแปรรูปกล้วย ตำบลนางิ้ว อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย
Community Product Development by the BCG Economy Model: A Case of Banana Processing Community Enterprise, Na Ngio Sub-district, Sang Khom District, Nong Khai Province
Keywords:
BCG Economy, Product Development, Banana Processing Community Enterprise, Na Ngio, Nong KhaiAbstract
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาศักยภาพของผลิตภัณฑ์ชุมชนของวิสาหกิจชุมชนแปรรูปกล้วย และ (2) ออกแบบและสร้างกิจกรรมสำหรับการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจ BCG ของวิสาหกิจชุมชนแปรรูปกล้วย บ้านดงป่าเปลือย หมู่ 6 ตำบลนางิ้ว อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย เป็นรูปแบบวิจัยเชิงพัฒนา โดยใช้วิธีการเก็บข้อมูลในหลายรูปแบบ ได้แก่ การสัมภาษณ์กลุ่ม การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม และมีการจัดกิจกรรมในการส่งเสริมศักยภาพกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ได้แก่ การวิเคราะห์ศักยภาพชุมชนเพื่อการกำหนดกลยุทธ์การพัฒนา การอบรมเชิงปฏิบัติการ และการติดตามประเมินผล
ผลการวิจัยพบว่า วิสาหกิจชุมชนมีศักยภาพด้านกำลังการผลิต วิสัยทัศน์ผู้นำ และมีโอกาสด้านการสนับสนุนจากหน่วยงานรัฐ กระแสการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ และการขึ้นทะเบียนเป็นสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ส่วนจุดอ่อนและอุปสรรคคือการขาดความรู้และทักษะการแปรรูป คู่แข่งการตลาด และต้นทุนที่เพิ่มสูง ทำให้มีการจัดกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการ 3 ครั้ง ได้แก่ การให้ความรู้การแปรรูปกล้วยเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ การพัฒนาตราสินค้าและบรรจุภัณฑ์ และการแปรรูปขยะ การติดตามและประเมินผลพบว่า กลุ่มวิสาหกิจชุมชนมีการนำความรู้และทักษะไปใช้ประโยชน์และได้ผลลัพธ์ออกมา 2 ผลิตภัณฑ์ ได้แก่ ไซเดอร์กล้วยสังคม และน้ำหมักชีวภาพจากเปลือกกล้วย โดยอยู่ภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจ BCG ครบทุกหลักการ ได้แก่ เศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียว
คำสำคัญ: แนวคิดเศรษฐกิจ BCG, ผลิตภัณฑ์ชุมชน, วิสาหกิจชุมชนแปรรูปกล้วย, อำเภอสังคม, หนองคาย
References
-ชุติพงศ์ คงสันเทียะ, ชฎล นาคใหม่ และ วิชญ์ จอมวิญญาณ์. (2564). รายงานการจัดเวทีสรุปบทเรียน ประสบการณ์ และผลการดำเนินงาน โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ (U2T) ตำบลนางิ้ว อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย. อุดรธานี: สำนักวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี.
-ทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์, กรม. (2563, 22 กันยายน). ประกาศกรมทรัพย์สินทางปัญญา เรื่อง การขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ กล้วยตากสังคม ทะเบียน สช. 63100149.
-ราชา ธงภักดิ์ และ เพ็ญสิริ ชาตินิยม. (2565). การออกแบบผลิตภัณฑ์สร้างสรรค์จากสภาวะเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม. วารสารสหวิทยาการสังคมศาสตร์และการสื่อสาร, 5(3): 190-203.
-วิชิต หล่อจีระชุณห์กุล, วลัยลักษณ์ อัตธีรวงศ์ และ กนกวรรณ์ ลี้โรจนาประภา. (2561). การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมและเมททริกซ์ทาวซ์เพื่อพัฒนายุทธวิธีการเพิ่มศักยภาพโซ่อุปทานผ้าไหมไทย-ลาว. วารสารการจัดการ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์, 7(3): 15-26.
-สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ. (2563). โมเดลเศรษฐกิจใหม่ BCG. เอกสารอิเล็กทรอนิกส์ https://www.bcg.in.th/bcg-by-nstda/ วันที่สืบค้น 13 ตุลาคม 2565.
-สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2564). (ร่าง) แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 (พ.ศ. 2566-2570). กรุงเทพฯ: สำนักนายกรัฐมนตรี.
-สำนักปลัดองค์การบริหารส่วนตำบลนางิ้ว. (2560). แผนพัฒนาท้องถิ่นสี่ปี (พ.ศ. 2561-2564) องค์การบริหารส่วนตำบลนางิ้ว อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย. หนองคาย: งานวิเคราะห์นโยบายและแผน สำนักปลัดองค์การบริหารส่วนตำบลนางิ้ว.
-สุจินต์ สิมารักษ์ และ สุเกสินี สุภธีระ. (2530). การประเมินชนบทสภาวะชนบทแบบเร่งด่วน. ขอนแก่น: โครงการวิจัยระบบการทำฟาร์ม มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
สุวิทย์ เมษินทรีย์. (2563). โลกเปลี่ยน คนปรับ หลุดกับดัก ขยับสู่ความยั่งยืน. กรุงเทพฯ: กรุงเทพธุรกิจ.
-อุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม, กระทรวง. (2564). ยุทธศาสตร์การขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศไทยด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG พ.ศ. 2564-2569. กรุงเทพฯ: กระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
-Breunig, H. M., J. Amirebrahimi, S. Smith and C. D. Scown. (2019). Role of Digestate and Biochar in Carbon-negative Bioenergy. Journal of Environmental Science and Technology, 53(22): 12989-12998.
-Kumagai, Shotoro. (2022). BCG (Bio-Circular-Green) economy in Thailand. Pacific Business and Industries, 22(84), 2-31.
-Skar, S.L.G., R.Pineda-Martos, A. Timpe, B. Polling, K. Bohn, M.Kulvik and C. Delgado. (2020). Urban agriculture as a keystone contribution towards securing sustainable and healthy development for cities in the future. Journal of Blue-Green Systems, 2(1): 1-27.
-Thailand Board of Investment. (2021). Thailand’s Bio-Circular-Green Economy: Living up to Global Challenges. Thailand Investment Review Vol. 31. Bangkok: The office of the Board of Investment (BOI).
-อนงค์ หำพิลา (ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปกล้วย). สัมภาษณ์, 25 กันยายน 2565, ศาลาประชาคมบ้านดงป่าเปลือย หมู่ 6 ตำบลนางิ้ว อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย.
