“สักยันต์”: การกลายเป็นโครงสร้างพื้นฐานทางความเชื่อของคนเวียดนาม (บางกลุ่ม) ในปัจจุบัน

“Sak Yant”: An infrastructure of some Vietnamese belief today

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาการกลายเป็นโครงสร้างพื้นฐานทางความเชื่อของการสักยันต์ไทยของคนเวียดนาม (บางกลุ่ม) ในปัจจุบัน  โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากการติดตาม “ผู้กระทำการ” ต่างๆ ที่เป็นมนุษย์ อมนุษย์และวัตถุ/สิ่งของ ทั้งในโลกออนไลน์และออฟไลน์ ผ่านการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์แบบไม่เป็นทางการ ตามแนวทางการวิจัยเชิงชาติพันธุ์วรรณา นอกจากนี้ผู้วิจัยได้เลือกใช้แนวคิด “โครงสร้างพื้นฐาน” ของ Star (1999) มาเป็นกรอบในการพรรณาวิเคราะห์ด้วย

          ผลการวิจัยพบว่า ธรรมเนียมการสักร่างกายของคนเวียดนามดำรงอยู่คู่สังคมมาตั้งแต่ 2,000-3,000 ปีก่อน ต่อมาในสมัยราชวงศ์เจิ่น (ค.ศ. 1225-1400) ราชสำนักได้ออกกฎระเบียบบังคับการสัก ทั้งระดับกษัตริย์ ขุนนาง จนถึงระดับสามัญชนทั่วไป เมื่อมาถึงรัชสมัยของกษัตริย์เจิ่น แอง ตง (Trần Anh Tông, ค.ศ. 1293-1314) พระองค์ทรงออกพระราชโองการยกเลิกกฎข้อบังคับดังกล่าว ทำให้การสักร่างกายกลายเป็นเรื่องส่วนบุคคลสืบต่อมา ส่วนการสักยันต์แบบไทยเริ่มแพร่หลายในสังคมเวียดนามตั้งแต่ปี ค.ศ. 2012 เป็นต้นมา โดยเริ่มต้นจากดาราเวียดนามที่ชื่อโง แทง เวิน (Ngô Thanh Vân) เดินทางมาสักยันต์ 5 แถวกับอาจารย์หนู กันภัย ที่เมืองไทย จนกลายเป็นข่าวดังทางหน้าหนังสือพิมพ์เวียดนาม ปัจจุบันการสักยันต์ไทยได้กลายเป็นที่นิยมของผู้คนและแพร่หลายในสังคมเวียดนาม ทั้งที่ปรากฏทั้งในโลกออนไลน์และโลกออฟไลน์ ซึ่งเป็นผลมาจากกระบวนการเชื่อมโยง/ทำงานร่วมกันระหว่างโครงสร้างพื้นฐานชุดต่างๆ ในฐานะหน่วยความสัมพันธ์อย่างหนึ่งในสังคม  กล่าวคือ เริ่มต้นจาก (1) โครงข่ายระบบอินเตอร์เน็ตที่เป็นโครงสร้างพื้นฐานทางการติดต่อสื่อสาร ช่วยให้คนเวียดนามสามารถเข้าถึงข้อมูล/ความรู้เกี่ยวกับการสักยันต์ของไทยได้อย่างรวดเร็วและแพร่หลาย และเป็นช่องทางของ “ผู้ค้า” ที่ทำให้การสักยันต์ไทยกลายเป็นสินค้าออนไลน์ผ่านทาง “เฟซบุ๊ค” (2) โครงข่ายระบบการเดินทางระหว่างประเทศที่เป็นโครงสร้างพื้นฐานทางการคมนาคม  ช่วยให้อาจารย์สักยันต์เดินทางไปเวียดนามได้อย่างสะดวกรวดเร็ว ส่งผลให้คนเวียดนามเข้าถึงสินค้า/วัตถุสิ่งของ (ยันต์) ได้อย่างสะดวกรวดเร็วเช่นกัน (3) โครงข่ายระบบความขลัง/ศักดิ์สิทธิ์ (ของยันต์) ที่เป็นโครงสร้างพื้นฐานทางความเชื่อ ช่วยให้คนเวียดนามเข้าถึงการใช้งานด้านต่างๆ ประกอบด้วย อำนาจบารมี เมตตามหานิยม ร่ำรวยเงินทอง โชคลาภ ความสำเร็จในหน้าที่การงาน มหาเสน่ห์ ความรัก ท้ายที่สุดการสักยันต์ของไทยได้กลายไปเป็นโครงสร้างพื้นฐานทางความเชื่อ (ชนิดใหม่) ของคนเวียดนาม (บางกลุ่ม) ในสังคมเวียดนามปัจจุบัน

คำสำคัญ สักยันต์ โครงสร้างพื้นฐานทางความเชื่อ คนเวียดนาม สังคมเวียดนาม