ปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อกลุ่มบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศในภาพยนตร์สเปนและไทย
Social Factors Affecting Gender Diverse Individuals in Spanish and Thai Films
Keywords:
LGBTQ+ films, stigma, contextual factorsAbstract
บทคัดย่อ
งานวิจัยชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยทางสังคมที่สะท้อนในภาพยนตร์ LGBTQ+ และเพื่อเปรียบเทียบปัจจัยทางสังคมของไทยและสเปนที่สะท้อนในภาพยนตร์ LGBTQ+ โดยงานวิจัยชิ้นนี้เป็นทั้งวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ โดยเก็บข้อมูลจากภาพยนตร์ 4 เรื่อง โดยเป็นภาพยนตร์จากประเทศสเปน ได้แก่ Todo sobre mi madre (1999) และ La mala educación (2004) ของผู้กำกับ Pedro Almodóvar ภาพยนตร์จากประเทศไทย ได้แก่ เรื่องรักแห่งสยาม (2007) และดิว ไปด้วยกันนะ (2019) ของผู้กำกับมะเดี่ยว ชูเกียรติ ในการวิเคราะห์ข้อมูล ทางคณะผู้วิจัยได้แบ่งปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลให้เกิดบริบททางสังคมที่มีต่อกลุ่ม LGBTQ+ โดยแบ่งออกเป็น 5 ปัจจัย ได้แก่ ปัจจัยด้านครอบครัว ปัจจัยด้านการศึกษา ปัจจัยด้านศาสนา ปัจจัยด้านเศรษฐกิจ และปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม จากนั้นนำข้อมูลมาคำนวณร้อยละ และแจกแจงแบบสถิติเชิงพรรณนา จากผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยที่ส่งผลต่อกลุ่ม LGBTQ+ ในสเปนมากที่สุด คือ ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม คิดเป็นร้อยละ 50 รองลงมาคือปัจจัยด้านการศึกษาและศาสนา คิดเป็นร้อยละ 16.7 และปัจจัยที่ส่งผลต่อบริบททางสังคมที่มีต่อกลุ่ม LGBTQ+ ในประเทศไทยมากที่สุดก็มีผลเป็นไปในทิศทางเดียวกัน โดยมีปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม คิดเป็นร้อยละ 46.7 รองลงมาเป็นปัจจัยด้านครอบครัว คิดเป็นร้อยละ 33.3 และพบว่าปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมที่พบในภาพยนตร์ LGBTQ+ ของไทยและสเปนเป็นประเด็นเดียวกัน คือ การตีตรา (Stigma) ซึ่งเป็นแนวคิด มุมมอง หรือความรู้สึกของคนในสังคมที่ส่งผลต่อตัวผู้ถูกตีตรา เกิดขึ้นมาจากความไม่รู้ ความไม่เข้าใจ อคติ และการเหมารวม โดยส่งผลกระทบอย่างมากต่อกลุ่ม LGBTQ+ ซึ่งมักถูกตีตราในประเด็นเกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธ์ในกลุ่มคนรักร่วมเพศสู่การติดเชื้อเอชไอวี (HIV) สร้างความเกลียดชังให้เกิดขึ้นในสังคม และส่งผลให้เกิดการปฏิบัติที่ไร้ความเท่าเทียมต่อกลุ่ม LGBTQ+
คำสำคัญ: ภาพยนตร์ LGBTQ+ , การตีตรา, บริบททางสังคม
References
กฤตยา อาชวนิจกุล. (2554). เพศวิถีศึกษากับเพศวิถีปฏิบัติในสังคมไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์เดือนตุลา
กองควบคุมโรคเอดส์ วัณโรค และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ สํานักอนามัย กรุงเทพมหานคร. (2566). สถานการณ์เอชไอวีระเทศไทย ปี 2565. สืบค้นเมื่อ 22 เมษายน 2567, จาก https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/ 1549120240328063459.pdf
ขวัญดาว สุขสมัย. (2014). การศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบพฤติกรรมหญิงรักหญิงในภาพยนตร์ของไทย ยุโรป และอเมริกา (วิทยานิพนธ์ ปริญญามหาบัณฑิต). สืบค้นเมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2567, จาก http://dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/1135/3/kwandow.suks.pdf.
ชัยวัฒน์ ม่วงทอง. (2021). วาทกรรมการตีตราผู้อยู่ร่วมกับเชื้อเอชไอวีเกย์ในสื่อออนไลน์ประเทศไทย ผลกระทบและแนวทางการแก้ปัญหา (วิทยานิพนธ์ ปริญญามหาบัณฑิต). สืบค้นเมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2567, จาก https://repository.nida.ac.th/server/api/core/bitstreams/740ed5f6-cc1c-4aa0-8ddb-fb1393e555e6/content
ณัฎฐณิชา เหล็กกล้า. (2021). การเปลี่ยนแปลงวาทกรรมเกี่ยวกับความหลากหลายทางเพศในแบบเรียนเพศวิถีศึกษา, จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JLC/article/download/257573/171936/968341
จากความผิดปกติสู่การยอมรับภายใต้พหุวัฒนธรรมที่เป็นเพียงวาทกรรม. สืบค้นเมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2567
ภัสสร สังข์ศรี. (2016). ความสัมพันธ์ระหว่างพัฒนาการของภาพยนตร์กับบริบททางสังคม. วารสารเกษมบัณฑิต. 17. (2), 118.
มัตติกา ใจจันทร์, & พรนภา คําพราว. (2557). ตราบาปจากโรคเอดส์ ตัวอย่างความเจ็บป่วยทางสังคม. วารสารพยาบาลทหารบก, 15(3), 3.
ยุทธชัย ไชยสิทธิ์ และคณะ 2560. คณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยการป้องกันและแก้ไขปัญหาเอดส์. (2560). ยุทธศาสตร์แห่งชาติว่าด้วยการยุติปัญหาเอดส์ พ.ศ. 2560 - 2573. กรุงเทพฯ: เอ็นซี คอนเซ็ปต์
วิลาสินี พิพิธกุล, และ กิตติ กันภัย. (2546). เรื่องเพศในมิติวัฒนธรรมของวัฒนธรรมสังคมและญาณ วิทยาในงานวิจัยเรื่องเพศกับการสื่อสารในสังคมไทย ระยะที่ 1
สมภาร พรมทา. (2548). พุทธปรัชญา มนุษย์ สังคม และปัญหาจริยธรรม. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ศยาม.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2567). ICD 11 คืนความเสมอภาคทางสุขภาพ ที่ต้องเท่าเทียมในคนข้ามเพศ. สืบค้นเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 2567, จาก https://www.thaihealth.or.th/?p=366502
อนุวัฒน์ กีระสุนทรพงษ์. (2559). ความรู้เกี่ยวกับเอชไอวีและเอดส์. สืบค้นเมื่อวันที่ 28 เมษายน 2567, จากhttps://www.bumrungrad.com/th/health-blog/november-2016/hiv-aids-infection-treatment
อัญมณี สัจจาสัย. (ม.ป.ป.). ความหลากหลายทางเพศ ตอนที่ ๑ เพศสภาพ และ LGBTQI คืออะไร. สืบค้นเมื่อวันที่ 28 เมษายน 2567, จาก https://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/elaw_parcy/ewt_dl_link.php? nid=2649
Agencia EFE. (2023). España es el segundo país del mundo con mayor población LGTBI+. สืบค้นเมื่อวันที่ 28 เมษายน 2567, จาก https://efe.com/espana/2023-06-01/espana-poblacion-lgtbi-homosexualidad/
Becker, H. S. (1963). Outsiders; Studies in the Sociology of Deviance. London : Free Press of Glencoe.
Boswell, John. (1980). Christianity, Social Tolerance and Homosexuality. Chicago; The University of Chlcago Press.
Boyd, J., Otilingam, P. G., & Grajales, M. (2003). Internalized Stigma of Mental Illness: Psychometric Properties of a New Measure. Psychiatry Research, 121(1), 31-49. doi:https://doi.org/10.1016/j.psychres.2003.08.008
Corrigan, P. W., & Watson, A. C. (2002). Understanding the impact of stigma on people with mental illness. World psychiatry, 1(1), 16.
Corrigan, P., & Rao, D. (2012). On the Self-Stigma of Mental Illness: Stages, Disclosure, and Strategies for Change. The Canadian Journal of Psychiatry, 57(8), 464-469.
Fung, K. M. T., Tsang, H. W. H., Corrigan, P. W., Lam, C. S., & Cheng, W.m. (2007). Measuring Self-Stigma of Mental Illness in China and Its Implications for Recovery. International Journal of Social Psychiatry, 53(5), 408-418.
Gagnon, J. H., & Simon, W. (1973). Sexual conduct: The social sources of human sexuality. Chicago: Aldine Pub.
Goffman, E. (1963). Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity. New York: Simon & Schuster.
Hall, S. (1997). Representation: Cultural Representations and signifying Practices. London: Sage.
Holloway, F. (2006). Key Concepts in Mental Health: David Pilgrim. Psychiatric Bulletin, 30, 117-117.
Wahl, O. F. (1999). Mental Health Consumers' Experience of Stigma. Schizophrenia Bulletin, 25(3), 467-478. doi:10.1093/oxfordjournals.schbul.a033394
Vance, C S. (2005). Anthropology rediscovers sexuality: A theoretical comment. In Robertson, J. (Ed.) Same-sex cultures and sexualities. Malden, MA.: Blackwell Publishing.
Weeks, J., Holland, J., & Waites, M. (Eds.) (2003). Sexualities and society. Cambridge: Polity Press.
