ความขัดแย้งในการจัดการทรัพยากรที่ดินในบริบทสังคมไทย กรณีศึกษาที่ดินสาธารณประโยชน์ทุ่งสระ จังหวัดพัทลุง

Abstract

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ถึงสาเหตุของความขัดแย้งในการใช้ที่ดินสาธารณประโยชน์ทุ่งสระในพื้นที่อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง โดยใช้ทฤษฎีเกี่ยวกับความขัดแย้ง แนวคิดเกี่ยวกับที่ดินสาธารณประโยชน์และแนวคิดการเมืองแบบขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมเพื่อศึกษาพัฒนาการของความขัดแย้งเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรที่ดินและสาเหตุความขัดแย้งอันเกิดจากการบริหารจัดการที่ดินสาธารณประโยชน์ของภาครัฐต่อแนวทางและรูปแบบปฏิบัติการของชุมชน โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพในการเก็บรวบรวมข้อมูลเอกสารชั้นต้นและการสัมภาษณ์เชิงลึกจากกลุ่มตัวอย่างซึ่งได้แก่ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญในชุมชน กลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการใช้ที่ดินสาธารณประโยชน์ทุ่งสระ และกลุ่มผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับปัญหาความขัดแย้งในการใช้ที่ดินสาธารณประโยชน์ทุ่งสระ

ผลการศึกษาพบว่าความขัดแย้งในการใช้ที่ดินสาธารณประโยชน์ทุ่งสระในพื้นที่อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุงมีสาเหตุของความขัดแย้ง 5 ด้าน ได้แก่ 1)ด้านโครงสร้าง หน่วยงานของรัฐมุ่งเน้นการดำเนินโครงการก่อสร้างวิทยาลัยภูมิปัญญาชุมชน มหาวิทยาลัยทักษิณโดยไม่สนใจว่าชุมชนจะเห็นด้วยหรือไม่ 2)ด้านการรับรู้ข้อมูลข่าวสาร ข้อมูลเกี่ยวกับการขอใช้พื้นที่ตำบลพนางตุงของมหาวิทยาลัยทักษิณมีการปรับเปลี่ยนไปไม่สอดคล้องกับการรับรู้ของชุมชน 3)ด้านความสัมพันธ์ หน่วยงานของรัฐขาดการสร้างความสัมพันธ์อันดีกับชุมชน 4) ด้านผลประโยชน์ หน่วยงานของรัฐแสวงหาประโยชน์จากการนำทรัพยากรที่ดินไปใช้ในการจัดตั้งหน่วยงานของมหาวิทยาลัยทักษิณ ทำให้ชาวบ้านในบริเวณที่ดินสาธารณประโยชน์ทุ่งสระสูญเสียพื้นที่ในการทำการเกษตรและได้รับความเดือดร้อนจากการไม่สามารถประกอบอาชีพได้ และ 5) ด้านค่านิยม หน่วยงานของรัฐมุ่งเน้นการจัดสรรทรัพยากรที่ดินเพื่อตอบสนองต่อเป้าหมายของนโยบายการขยายพื้นที่ทางการศึกษา ส่วนชุมชนมุ่งเน้นการจัดการทรัพยากรที่ดินเพื่อตอบสนองความต้องการของวิถีชีวิตคนในชุมชน แนวทางที่เหมาะสมในการคลี่คลายความขัดแย้งที่เกิดขึ้นระหว่างชุมชนกับหน่วยงานรัฐ คือ การนำโครงการของรัฐไปปฏิบัติโดยอาศัยการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจของคนในชุมชน และการใช้คณะบุคคลที่มีความเป็นกลางจากหน่วยงานต่างๆเข้าร่วมในการกระบวนแก้ไขปัญหา

�ครัฐไทยและเสนอเป็นแนวทางการเตรียมความพร้อมให้สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือนสร้างและผลักดันศูนย์กลางคนเก่งภาครัฐไทย