“วีรชนหรือคนโฉด”: ภาพลักษณ์ของโห่กุ๊ยลีในประวัติศาสตร์เวียดนาม
Abstract
บทคัดย่อ
บทความนี้เป็นการศึกษามุมมองที่มีต่อโห่กุ๊ยลีและเป็นกรณีตัวอย่างการศึกษาภาพลักษณ์ของบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์เวียดนามและแนวคิดที่แฝงอยู่ในประวัติศาสตร์นิพนธ์เวียดนามจากอดีตถึงยุคสมัย โห่กุ๊ยลีเป็นจักรพรรดิองค์แรกแห่งราชวงศ์โห่ (ค.ศ. 1400 – 1406) ซึ่งเป็นผู้ล้มล้างราชวงศ์เจิ่น (ค.ศ. 1225 – 1400) การได้อำนาจมาด้วยการยึดอำนาจเช่นนี้เป็นเหตุให้โห่กุ๊ยลีกลายเป็นบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์ที่มีภาพลักษณ์ขัดแย้งและนำไปสู่การตีความทางประวัติศาสตร์และมุมมองที่ขัดแย้งในสายตาของนักประวัติศาสตร์เวียดนามตั้งแต่อดีต นักประวัติศาสตร์ยุคก่อนสมัยใหม่ โจมตีโห่กุ๊ยลีว่าเป็นผู้กระทำผิดฐานกบฏ เพราะชิงบัลลังก์จากผู้ปกครองราชวงศ์เจิ่นซึ่งเป็นนายของตน เป็นการตัดสินการกระทำตามหลักจริยธรรมสำนักขงจื่อซึ่งให้ความสำคัญกับความจงรักภักดี เช่นนี้มีผลให้การปกครองและเวียดนามต้องปราชัยต่อจีนที่เข้ามารุกราน ขณะที่การตีความและมุมมองของนักประวัติศาสตร์ยุคใหม่ของเวียดนาม อธิบายโดยใช้มุมมองของการเป็น “นักการเมือง” ที่ใช้กลอุบายให้ได้อำนาจ จนถึงถือเป็น “นักปฏิรูปที่ยิ่งใหญ่และก้าวหน้า”และถือว่าบริบทแวดล้อมที่เป็นภววิสัยทั้งหลาย มีผลให้ราชวงศ์โห่ต้องล่มสลายลงไป
Abstract
This article is the study of historians’ perspectives on Hồ Quý Ly, the first ruler of the Hồ Dynasty (1400-1406 A.D.), and historical approaches found in the Vietnamese historiography. Hồ Quý Ly toppled the Trần Dynasty (1225-1400 A.D.).Historians have different interpretations upon him throughout the history of Vietnam up to the modern day. The traditional historians, following the ethics of the Confucian School, condemned him as a usurper, thus ‘a villain’, inviting the foreign invasion, culminating in the collapse and the occupation of the country. Yet the historians in modern Vietnam have shifted their views and evaluation on him, to what they call an ‘objective’ perspective, treating him as a politician, a strategist, even as a ‘great reformer’ who created ‘progressive changes’ in various aspects. Thus, according to the modern historians, Hồ Quý Ly’s downfall was due to historical circumstances of the 15th century Vietnam.
