กลวิธีทางภาษาในการยุติการสนทนาของผู้พูดภาษาไทย (Linguistic Strategies Used for Terminating in Thai Interactions)
คำสำคัญ:
การยุติการสนทนา, วัจนกรรม, วัจนปฏิบัติศาสตร์, การปฏิสัมพันธ์ในสังคมไทยบทคัดย่อ
การยุติการสนทนาเป็นวัจนกรรมที่อาจส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์กับคู่สนทนา จึงเป็นประเด็นที่น่าสนใจในการนำมาศึกษาตามแนววัจนปฏิบัติศาสตร์ บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลวิธีทางภาษาในการยุติการสนทนาของผู้พูดภาษาไทยและวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างกลวิธีทางภาษากับปัจจัยทางสังคมวัฒนธรรม โดยเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างผู้พูดภาษาไทย จำนวน 180 คน จำแนกเป็นข้อมูลจากแบบสอบถามชนิดเติมเต็มบทสนทนา จำนวน 150 คน และการสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 30 คน แนวคิดที่ใช้ในการวิเคราะห์ ได้แก่ วัจนกรรม ผลการศึกษาพบว่า กลวิธีทางภาษาที่ผู้พูดภาษาไทยใช้ยุติการสนทนา จำแนกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ 1) กลวิธีทางภาษาแบบตรง ได้แก่ การบอกความต้องการของตน และการสั่ง และ 2) กลวิธีทางภาษาแบบลดน้ำหนักความรุนแรง ได้แก่ การให้เหตุผลการสัญญา การกล่าวแสดงความสนใจ การขอโทษ และการถาม ส่วนปัจจัยทางสังคมวัฒนธรรมที่มีผลต่อการเลือกใช้กลวิธีทางภาษาในการยุติการสนทนาของผู้พูดภาษาไทย คือ แนวคิดเรื่อง “หน้า” แนวคิดเรื่อง “ความเกรงใจ” และแนวคิดเรื่อง “ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล”
References
Austin, J. L. (1962). How to Do Things with Words. Oxford: Oxford University Press.
Brown, G., & Yule, G. (1983). Discourse Analysis. Cambridge: Cambridge University Press.
Brown, P., & Levinson, S. C. (1987). Politeness: Some Universals in Language Usage. Cambridge: Cambridge University Press.
Goffman, E. (1967). Interaction Ritual: Essays in Face-to-Face Behavior. New York: Doubleday Garden City.
Hurford, J. R., Heasley, B., & Smith, M. B. (1983). Semantics: A Coursebook. Cambridge: Cambridge University Press.
Intachakra, Songthama. (2012). Politeness Motivated by the ‘Heart’ and ‘Binary Rationality’ in Thai Culture. Journal of Pragmatics, 44(5): 619-635.
Krutnate, Pannatorn. (2014). Linguistic Strategies Used for Terminating Conflict Talk in Thai Interactions (กลวิธีทางภาษาที่ใช้ยุติการสนทนาที่มีความขัดแย้งในภาษาไทย). Doctoral dissertation, Chulalongkorn University, Bangkok, Thailand.
Locher, M. A., & Graham, S. L. (Eds.). (2010). Introduction to Interpersonal Pragmatics. In Interpersonal Pragmatics, (pp. 1-13). Berlin: De Gruyter Mouton.
Markus, H. R., & Kitayama, S. (1991). Culture and the Self: Implications for Cognition, Emotion, and Motivation. Psychological Review, 98(2): 224-253.
Nommanas, Thidarat. (2003). Negation in Responses of Thai Speakers (กลวิธีการตอบปฏิเสธของคนไทย). Master’s dissertation, Thammasat University, Bangkok, Thailand.
Ongwuttiwat, Sittitam. (2015). Disagreement in Thai Conversational Discourse and Native Speaker’ Motivational Concerns (การแสดงความเห็นแย้งในปริจเฉทการสนทนาในภาษาไทยและข้อคำนึงที่เป็นเหตุจูงใจ). Doctoral dissertation, Chulalongkorn University, Bangkok, Thailand.
Pengsuriya, Nutchanart. (2006). The Usage of Stigmatized Expressions in Thai (การใช้ภาษาเพื่อแสดงการตำหนิของคนไทย). Master’s dissertation, Thammasat University, Bangkok, Thailand.
Pothiwit, Supasinee. (2004). Strategies for Expressing Conflict in Thai (กลวิธีการแสดงความเห็นโต้แย้งในภาษาไทย). Master’s dissertation, Thammasat University, Bangkok, Thailand.
Searle, J. R. (1976). A Classification of Illocutionary Acts. Language in Society, 5(1): 1-23.
Sripunvoraskul, Radarat. (2019). An Interlanguage Pragmatic Study of the Speech Act of Disagreement by Chinese Learners of Thai: A Case Study of Chinese Students from Yunnan and Guangxi Provinces (การศึกษาวัจนกรรมการแสดงความเห็นแย้งของผู้เรียนภาษาไทยชาวจีนตามแนววัจนปฏิบัติศาสตร์อันตรภาษา: กรณีศึกษานักศึกษาชาวจีนจากมณฑลยูนนานและกวางสี). Master’s dissertation, Chulalongkorn University, Bangkok, Thailand.
Sukwisith, Wison. (2004). The Speech Act of Reprimanding in Thai (วัจนกรรมการบริภาษในภาษาไทย). Master’s dissertation, Chulalongkorn University, Bangkok, Thailand.
Ukosakul, M. (2005). The Significance of ‘Face’ and Politeness in Politeness in Social Interaction as Revealed through Thai ‘Face’ Idioms. In R. T. Lakoff, & S. Ide (Eds.), Broadening the Horizon of Linguistic Politeness, (pp. 117-125). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
