Historical the fresh market in Uttaradit

Abstract

บทคัดย่อ 

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ พัฒนาการ รูปแบบตลาดสดเมืองอุตรดิตถ์ รูปแบบผังและการใช้สอยพื้นที่ของตลาดสด  ตั้งแต่ยุคสุโขทัยถึงปัจจุบัน  เนื่องจากเมืองอุตรดิตถ์ในอดีตนั้น  เป็นแหล่งค้าขายแลกเปลี่ยนที่สำคัญของภาคเหนือ ตั้งแต่ยุคที่มีการคมนาคมทางน้ำเป็นหลัก  จนกระทั่งเปลี่ยนแปลงเป็นระบบรางและถนนในปัจจุบัน  โดยในงานวิจัยนี้ได้ทำการศึกษาประวัติศาสตร์จากเอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง  และนำมาวิเคราะห์  เทียบเคียงเพื่อทราบถึงพัฒนาการ  รวมถึงปัจจัยต่างๆที่ส่งผลต่อความเปลี่ยนแปลงของตลาดในแต่ละช่วงเวลา  ผลการศึกษาพบว่า  ตลาดสดของเมืองอุตรดิตถ์ในยุคสุโขทัยนั้น  มีตลาดบกเมืองทุ่งยั้งและตลาดน้ำหาดท่าอิฐเป็นตลาดที่สำคัญ  ตลาดบกเมืองทุ่งยั้งมีลักษณะเป็นลานโล่ง ตั้งอยู่ภายในตัวเมือง  ตลาดน้ำหาดท่าอิฐเป็นรูปแบบตลาดเรือนแพ เรือค้าขายในน้ำและเพิงชั่วคราว  จนกระทั่งช่วงยุคอยุธยาถึงยุครัตนโกสินทร์ตอนต้น    เกิดตลาดน้ำหาดท่าเสาและตลาดน้ำหาดท่าโพธิ์เพิ่มขึ้นมา จากเดิมที่มีแค่ตลาดน้ำหาดท่าอิฐ ส่วนตลาดบกเมืองทุ่งยั้งหมดความสำคัญลงไป  รูปแบบสถาปัตยกรรมตลาดทั้ง 3 แห่ง ยังคงมีลักษณะเป็นเรือนแพ เรือค้าขายและเพิงชั่วคราว เช่นเดียวกับยุคสุโขทัย  อย่างไรก็ตามในยุครัตนโกสินทร์ตอนปลาย ช่วงรัชกาลที่ 5 ถึง รัชกาลที่ 6 ตลาดน้ำเมืองอุตรดิตถ์เข้าสู่ยุคเสื่อมถอย  เนื่องจากการพัฒนาระบบคมนาคมทางถนน  และรถไฟ  รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงด้านการปกครอง  ทำให้รูปแบบตลาดน้ำหายไป  เหลือเพียงเป็นรูปแบบตลาดบกที่มีลักษณะอาคารของห้องแถวไม้ และตึกแถวคอนกรีต ที่อยู่ใกล้สถานีรถไฟและแม่น้ำ ทั้งนี้ตั้งแต่รัชกาลที่ 7 เป็นต้นมา เกิดรูปแบบตลาดบกมีลักษณะของอาคารถาวรขนาดใหญ่และยังมีการใช้งานจนถึงปัจจุบัน  ผลจากการศึกษาวิจัยนี้  ทำให้ทราบถึงพัฒนาการและปัจจัยของการคมนามคมและการปกครองที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงรูปแบบตลาดสดเมืองอุตรดิตถ์  เป็นข้อมูลสำคัญในการศึกษาประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมเมืองอุตรดิตถ์ในอนาคต

ABSTRACT

This research aim to study in the history and explore the character in the fresh market in Uttaradit, it involve layout plan and function of building in Sukhothai, Ayutthaya, Rattanakosin periods. Because Uttaradit in the past was an important trading center of the northern region, since the era of water transportation until changed to the railway and road system. The fresh market in Uttaradit have changed in the layout and architecture. In this research, by studying from books various documents related historical the fresh market in Uttaradit. After that, it will be used to know about evolution and factors affecting theirs in each period. The research shows that, in Sukhothai, the Thung Yung marketplace and the Tha It floating market were most important. The Thung Yung marketplace had a form of courtyard in the city.  As for the Tha It floating market had a form of houseboat ,water trading boats, shack. From the era of Ayutthaya to early Rattanakosin, there had occoured two floating market in Uttaradit. There were Tha Sao floating market and Tha Pho floating market, since Sukhothai period had only the Tha It floating market, while The Thung Yung marketplace lost importance. The architectural style of all markets were similar. However, in the reign of King Rama V and King Rama VI , the floating market entered a period of decline. The main reason were caused by road development, railways and the change of regimes. The marketplace had become the most popular market, it had the character of a wooden row house and concrete commercial building, were near the railway station and the river. Since the reign of King Rama VII, the marketplace had become large permanent buildings, it was still traded until now. This research shows the development and the factor that affected character of the fresh market in Uttaradit. It is significant reference for studying historical architecture of Uttaradit province in the future.