การออกแบบและพัฒนานวัตกรรมการผลิตผ้าไหมทอมือ กลุ่มทอผ้าไหมบ้านโพนทราย เพื่อยกระดับสินค้า OTOP

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research: PAR) กับชุมชน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สร้างสรรค์นวัตกรรมผ้าไหมที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาด และ 2) ออกแบบและพัฒนาเครื่องทุ่นแรงในการผลิตผ้าทอมือ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ คือ กลุ่มทอผ้าไหมบ้านโพนทราย ตำบลสำโรง อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม ซึ่งได้มาจากการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ แบบสอบถาม สถิติที่ใช้ในการวิจัย คือ ค่าเฉลี่ย ( ) และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.)    ผลการวิจัยพบว่า นวัตกรรมที่สามารถนำมาสร้างสรรค์นวัตกรรมในการผลิตผ้าไหมทอมือที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาด ประกอบด้วย การออกแบบลายผ้าไหมโดยใช้แรงบันดาลใจจากอัตลักษณ์ท้องถิ่นเพื่อสร้างความแตกต่าง การพัฒนาเทคนิคนิคการย้อมสีธรรมชาติ การพัฒนาเครื่องทุ่นแรงในการผลิต โดยผู้วิจัยได้ดำเนินการค้นหาอัตลักษณ์ที่สามารถนำสู่การประยุกต์ใช้พัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ อาทิ ลายผ้าเอกลักษณ์จังหวัดมหาสารคาม (ลายสร้อยดอกหมาก) อัตลักษณ์อำเภอ (ปูแป้ง/ปูทูลกระหม่อม) อัตลักษณ์ท้องถิ่น (ปลาบู่) ผสมผสานเทคนิคการทอหลากหลายเทคนิค เช่น การทอแบบเกล็ดเต่า การมัดหมี่ การเก็บขิด และการจก (เกาะ/ล้วง) นอกจากนั้นยังพัฒนาการย้อมสีธรรมชาติจากวัตถุดิบที่มีในพื้นที่และพัฒนาความนุ่มของผ้า นําสู่การผลิตงานผ้าไหมต้นแบบที่มีเอกลักษณ์และมูลค่าเพิ่มขึ้น จำนวน 4 แบบ ผลสรุปจากการใช้แบบสอบถามความคิดเห็นของผู้บริโภคเพื่อประเมินผลิตภัณฑ์ โดยการทดสอบตลาด (Market test) อยู่ในเกณฑ์ระดับ มากที่สุด ( = 4.80) และแปรรูปผลิตภัณฑ์จากผ้าไหมที่พัฒนา จำนวน 5 แบบ ส่วนการออกแบบและพัฒนาเครื่องทุ่นแรงในการผลิตผ้าทอมือ ผู้วิจัยได้ผลิต เครื่องค้นหูกแบบกึ่งอัตโนมัติ ที่สามารถใช้งานได้ง่ายและสะดวก มีความเหมาะสมกับผู้สูงอายุที่มีความเคยชินกับเครื่องค้นหูกแบบเดิม ไม่สะดวกต่อการเรียนรู้เทคโนโลยีที่ซับซ้อน ซึ่งผลการประเมินความพึงพอใจ อยู่ในเกณฑ์ระดับ ดีมาก ( = 4.80)