ประสบการณ์ในการใช้จักรยานในเมืองขนาดเล็ก กรณีศึกษา เทศบาลเมืองน่าน

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์ระดับดุษฎีบัณฑิต เรื่อง “ประสบการณ์ต่อสภาพแวดล้อมชุมชนเมืองของผู้ใช้จักรยานและการตัดสินใจใช้จักรยานเพื่อการใช้สอย”  มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อให้เกิดความเข้าใจในประสบการณ์ของผู้ใช้จักรยานที่มีต่อการใช้จักรยานในเขตชุมชนเมืองของเมืองขนาดเล็ก โดยมีเทศบาลเมืองน่านเป็นเมืองกรณีศึกษา  โดยใช้แนวคิดการออกแบบประสบการณ์ (Experience Design) เป็นกรอบแนวคิดหลักในการวิจัย  ผู้วิจัยได้ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ และเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการเชิงคุณภาพที่หลากหลาย ได้แก่ การสัมภาษณ์เชิงลึกแบบกึ่งโครงสร้าง การสนทนากลุ่ม และการสังเกต จากกลุ่มตัวอย่างที่ครอบคลุมทั้ง (1) ผู้ใช้จักรยานเพื่อการใช้สอยเท่านั้น  (2) ผู้ใช้จักรยานเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจเท่านั้น  และ (3) ผู้ใช้จักรยานแบบรอบด้าน  การศึกษานี้ได้พบประสบการณ์ในการใช้จักรยานที่สำคัญ ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ  (1) ประสบการณ์ทางกายภาพ ซึ่งเป็นประสบการณ์ที่องค์ประกอบทางกายภาพของเมืองส่งผลให้ผู้ใช้จักรยานรู้สึกว่าสามารถใช้จักรยานด้วยตัวเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ ปลอดภัย และเกิดความรู้สึกเพลิดเพลิน รื่นรมย์ และ (2) ประสบการณ์เชิงความหมาย ซึ่งเป็นประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการกับความรู้สึกไม่ปลอดภัย และการรับรู้ว่าได้เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม ชุมชน หรือสังคม  ทั้งนี้นักออกแบบและนักวางแผนสามารถนำแนวคิดการออกแบบประสบการณ์มาใช้ในการส่งเสริมการใช้จักรยานและการพัฒนาสภาพแวดล้อมชุมชนเมือง เพื่อให้เกิดประสบการณ์ที่ดี และมีความหมาย โดยคำนึงถึงประสบการณ์ทางกายภาพ และประสบการณ์เชิงความหมาย ควบคู่กันไปให้มากขึ้น และตอบสนองต่อความต้องการเชิงจิตวิทยาของผู้ใช้จักรยาน