พุทธปรัชญา ปรัชญาสากล : เล่าเรื่องพุทธปรัชญาผ่านผลงานศิลปกรรมแบบ คอนเซปชวลอาร์ต

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่องนี้เป็นการพรรณนาวิเคราะห์ผลงานศิลปกรรมแบบคอนเซปชวลอาร์ตเปรียบเทียบกับแนวคิดในทางพระพุทธศาสนา เนื่องจากผู้วิจัยมีความเชื่อว่าปรัชญาในพระพุทธศาสนาโดยเฉพาะการอธิบายถึงเรื่องของชีวิตและความตายเป็นปรัชญาที่ลึกซึ้งและแสดงความเป็นจริงตามหลักของธรรมชาติซึ่งมนุษย์ทุกคนควรศึกษาและทำความเข้าใจ  ประเด็นที่ผู้วิจัยให้ความสนใจคือปรัชญาในพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวกับทัศนะเรื่องชีวิตและความตายนี้ ได้ปรากฏให้เห็นอยู่ในผลงานศิลปกรรมร่วมสมัยตะวันตกหลายชิ้นผลงาน โดยเฉพาะศิลปกรรมในแบบคอนเซปชวลอาร์ต ดังนั้นผู้วิจัยจึงทำการศึกษาและวิเคราะห์แนวคิดในผลงานศิลปกรรมในกลุ่มนี้โดยที่ได้ทำการคัดเลือกผลงานของศิลปินที่มีชื่อเสียงในระดับตำนานด้านศิลปะคอนเซปชวลอาร์ตจำนวน 5 ผลงาน โดยนำผลการวิเคราะห์เปรียบเทียบกับทัศนะเรื่องชีวิตและความตายในทางพระพุทธศาสนา ผลการวิเคราะห์ผู้วิจัยพบว่า ศิลปะะร่วมสมัยแบบตะวันตกถึงแม้จะมีรากฐานความคิดหนักไปในทางวัตถุนิยมก็ตาม แต่ผลลัพธ์ที่ได้คือผลงานที่คัดเลือกมาทั้งหมดนั้นกลับแสดงความหมายที่เกี่ยวข้องกับเรื่อง ไตรลักษณญาณในนิยามของพระพุทธศาสนาเป็นอย่างมาก นั่นคือชีวิตเป็นความไม่เที่ยงแท้ แปรปรวนไปตามกาลเวลา สุดท้ายชีวิตก็จะดำเนินไปสู่ความตาย และความตายเป็นเพียงการส่งผ่านชีวิตไปสู่ภพใหม่ ปรัชญาเช่นนี้เป็นความจริงอันประเสริฐที่ผู้วิจัยเชื่อว่า เป็นความจริงสากลและจะทำให้บุคคลที่เชื่อในหลักการนี้ไม่ตกอยู่ในความประมาทในการดำเนินชีวิต

คำสำคัญ: พุทธปรัชญา, คอนเซปชวลอาร์ต, ไตรลักษณญาณ