ผ่าความงามซิ่นตีนจกดอยเต่า สู่กระบวนการพัฒนาต่อยอดในยุคโควิด 19

บทคัดย่อ

        ผลงานบทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาความเป็นมาของลวดลายผ้าซิ่นตีนจกดอยเต่า, 2. ศึกษาการตลาดและกลไกการขายสินค้าผ้าสินตีนจกดอยเต่าในยุคโควิด - 19 3. แนวทางการปรับปรุงสินค้าในยุคโควิด – 19 และบทความวิชาการนี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาจากงานวิจัยเรื่อง “การถักทอถอดอัตลักษณ์ของเส้นใยวัฒนธรรม: สานต่อซิ่นดอยเต่าให้ยั่งยืน” (Weaving the identity through cultural fibers : Push Doi Tao's phasin to the fore for sustainability.) ซึ่งงานวิจัยนี้เกี่ยวเนื่องกับดอยเต่า เป็นอำเภอเล็ก ๆ แห่งหนึ่งในจังหวัดเชียงใหม่ ที่เมื่อพูดถึงดอยเต่า เพลง “ไอ้หนุ่มดอยเต่า”คงเป็นสิ่งแรกที่บุคคลภายนอกนึกถึง น้อยคนที่จะรู้ว่าที่อำเภอดอยเต่า มีผ้าซิ่นตีนจกที่มีลวดลายสวยงามจนได้รับฉายาว่า นางพญาผ้าซิ่น ซึ่ง ผศ.วิลักษณ์ ศรีป่าซาง เป็นผู้ตั้งฉายาให้ สาเหตุที่ผ้าตีนจกดอยเต่าไม่เป็นที่รู้จักมากนักในปัจจุบันทั้ง ๆ ที่ในอดีต ลวดลายผ้าซิ่นดอยเต่ามีความวิจิตรงดงาม มีความหลากหลายเรื่องราวผสมผสานอยู่ในลวดลายผ้าตีนจก อำเภอดอยเต่า ทำให้วัฒนธรรมการทอผ้าเกือบสูญหายไป ในบางครั้งผู้คนเรียกซิ่นดอยเต่าว่า “ซิ่นน้ำท่วม” ในปัจจุบันจะเริ่มมีคนรุ่นใหม่ในชุมชนกลับมาสานต่อทอผ้าดอยเต่าแล้วแม้ ผ้าซิ่นดอยเต่าจะมีราคาสูง รูปแบบการขายของกลุ่มนับว่ามีความทันสมัยเมื่อประกาศขายลงในสื่อออนไลน์สักครู่เดียวก็ขายสินค้าหมด แม้จะมีราคาค่อนข้างสูงก็ตาม ในส่วนของลวดลายผ้าทุกอย่างล้วนเกี่ยวกับพุทธศาสนาและวิถีชีวิตของผู้คนในท้องถิ่น แต่เมื่อมีสถานการณ์ โควิด 19 เข้ามา การขายผ้าก็หยุดชะงักลงเนื่องจากกำลังซื้อของผู้ซื้อถดถอยลง งานเขียนชิ้นนี้จึงเพื่อการต่อยอดในการออกแบบลวดลายผ้าที่มีความร่วมสมัยนำไปสู่การปรับรูปแบบกระบวนการ    ทอผ้าให้มีวิธีการทอจกที่ง่ายขึ้น ผู้เขียนจึงมีการศึกษาวิเคราะห์โครงสร้างลวดลายผ้าซิ่นตีนจกดอยเต่า ผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความนี้จะสร้างประโยชน์ให้ผู้ที่กำลังศึกษาเรื่องการออกแบบลวดลายผ้าทอเพื่อนำไปศึกษาต่อยอดออกแบบต่อไปเนื่องจากการสร้างสรรค์ลวดลายผ้าแต่ละผืนต่างก็แฝงเรื่องราว กระบวนการคิด การบ่งบอกถึงตัวตนของช่างทอผ้าในแต่ละท้องถิ่นเอาไว้ กระบวนการขายสินค้าของกลุ่มนับว่ามีความทันสมัยแล้วแต่หากมีการปรับสินค้าศึกษาความต้องการของผู้บริโภค เพิ่มความรู้เรื่องการตลาดในการขายสินค้าให้แก่ชาวบ้านในท้องถิ่น กระจายความรู้จากผู้นำกลุ่มทอผ้าสู่ชาวบ้านในชุมชน ผ้าซิ่นดอยเต่าจะสามารถต่อยอดและปรับตัวได้อย่างแน่นอน