ความท้าทายและโอกาส: ความสัมพันธ์ระหว่างสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวกับอินเดียตั้งแต่ยุคปลดปล่อยอาณานิคมมาจนถึงสมัยแห่งการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด 19

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวกับอินเดียนับตั้งแต่การปลดปล่อยอาณานิคมมาจนถึงยุคปัจจุบันที่มีการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด 19 ซึงส่งผลกระทบต่อการเมืองระหว่างประเทศอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ วิธีวิจัยจะประกอบไปด้วยการวิเคราะห์เอกสารเพื่อจะฉายภาพให้เห็นทั้งความท้าทายซึ่งจะเป็นอุปสรรคอันทำลายสัมพันธ์ภาพของลาวและอินเดียและโอกาสที่หมายถึงแนวโน้มที่จะก่อให้เกิดความร่วมมือของทั้งสองรัฐนับตั้งแต่ยุคปลดปล่อยอาณานิคมตอนปลายทศวรรษที่ 1940 ต่อเนื่องถึง 1950 ในขณะที่อินเดียได้รับเอกราชในปี ค.ศ. 1947 ลาวเองได้สถาปนารัฐในนามความเป็นชาติลาวของตนคือราชอาณาจักรลาวเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ในปี ค.ศ. 1954 (Evans, 2002; Stuart-Foxช่วงเวลาแรกที่งานวิจัยชิ้นนี้จะวิเคราะห์คือในขณะที่สงครามเย็นที่เป็นสงครามทางอุดมการณ์เมืองที่คุกกรุ่นที่สุด ทั้งสองรัฐกลับต้องเผชิญกับสถานการณ์ที่แตกต่างกันไปแม้ว่าจะพยายามวางตัวเป็นกลางทั้งคู่ อินเดียได้เข้าร่วมกับกลุ่มประเทศไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด (NAM) แต่ทว่าดินแดนของลาวกลายเป็นสนามรบที่ทั้งสองฟากฝั่งอุดมการณ์เข้าห้ำหั่นกัน ช่วงเวลาที่สองที่จะวิเคราะห์คือภายหลังค.ศ. 1975 ที่ได้มีการสถาปนาสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวด้วยอุดมการณ์คอมมิวนิสต์ขึ้นมา โอกาสและความท้าทายของนโยบายของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวต่ออินเดียในยุคนั้นก็จะถูกอธิบายให้ชัดเจนขึ้น เมื่อสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวเองก็มีทีท่าและแนวโน้มที่จะผูกสัมพันธ์กับรัฐในฟากฝั่งอุดมการณ์สังคมนิยมคอมมิวนิสต์ด้วยกันเองโดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มของสหภาพโซเวียด ในช่วงที่สามก็คือหลังปี ค.ศ. 1989 ที่ถือได้ว่าเป็นจุดสิ้นสุดของความขัดแย้งทางอุดมการณ์แบบสงครามเย็นในการเมืองระดับโลกได้ส่งผลต่อระดับภูมิภาค สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวก็ได้เปิดรับความสัมพันธ์กับประเทศที่ไม่ได้มีอุดมการณ์แบบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์มากขึ้น รวมถึงอินเดียด้วย .ในยุคสมัยสุดท้ายที่จะวิเคราะห์ก็คือปี ค.ศ. 2009 ถึงปัจจุบัน กล่าวคือปี ค.ศ. 2009 เป็นปีที่สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวได้เป็นเจ้าภาพจัดกีฬาระดับนานาชาติ คือซีเกมส์เป็นครั้งแรก และในช่วงเวลานี้เอง สาธารณรัฐประชาชนจีนได้เริ่มเข้ามามีบทบาทในการพัฒนาเศรษฐกิจในสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวมากขึ้น งานวิจัยชิ้นนี้จึงถือว่าเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่จะวิเคราะห์ถึงความท้าทายและโอกาสที่มีต่อความสัมพันธ์กับอินเดีย จวบจนถึงในปี ค.ศ. 2021 ซึ่งเป็นปีที่มีการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด 19  และในยุคนี้ก็ยังมีสัญญาณที่ดีเมื่อวัคซีนจำนวนไม่น้อยภายใต้การจัดหาของโครงการโคแวกซ์ซึ่งผลิตในประเทศอินเดียได้ส่งมายังสาธารณรับประชาธิปไตยประชาชนลาวตามรายงานขององค์การอนามัยโลก ด้วยความเข้าใจถึงความท้าทายและโอกาสในอดีตจะช่วยให้ผู้ที่สนใจความสัมพันธ์ระหว่างสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวและอินเดียเข้าใจแนวโน้มที่จะเกิดขึ้นอนาคตได้มากขึ้น ในอดีตที่ผ่านมาอาจจะมีอุปสรรคในความสัมพันธ์ของทั้งสองประเทศปรากฎอยู่บ้าง ด้วยเพราะลักษณะทางภูมิรัฐศาสตร์ของการเมืองโลกไม่ว่าจะเป็นเรื่องอุดมการณ์ทางการเมืองในยุคสงครามเย็นหรือความใกล้ชิดทางเศรษฐกิจระหว่างสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวกับสาธารณรัฐประชาชนจีนในยุคหลังสงครามเย็นก็ตาม อย่างไรก็ตามบทความฉบับนี้ยังมองว่าในความสัมพันธ์ระหว่างลาวกับอินเดียยังมีโอกาสที่จะเป็นมิตรและสร้างสรรค์ความร่วมมืออยู่เสมอเนื่องด้วยความใกล้ชิดทางอารยธรรมและศาสนา ตลอดจนในยุคสงครามเย็นเองอินเดียก็ไม่ได้กระทบกระทั่งกับสาธารณรัฐประชาชนลาวชัดเจนนักเนื่องจากอินเดีย ก็จัดว่าอยู่ในกลุ่มประเทศที่ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด ส่วนสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวเองก็มีทีท่าสนับสนุนบทบาทและจุดยืนของอินเดียในเวทีองค์การระหว่างประเทศอยู่เนือง ๆ และในอนาคตอันใกล้ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวจะยังเป็นมิตรที่ดีกับอินเดียทั้งผ่านกลไกทวิภาคและพหุภาคี