ปรากฏการณ์พุทธสุดโต่งในศรีลังกา เมียนมาและประเทศไทย และบทบาทของสื่อใหม่
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจปรากฏการณ์แนวคิดพุทธสุดโต่งในบริบทของประเทศศรีลังกา เมียนมา และประเทศไทย และวิเคราะห์บทบาทของสื่อใหม่ต่อการแพร่กระจายของแนวคิดสุดโต่งในบริบทของประเทศศรีลังกา เมียนมา และประเทศไทย ผ่านการใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผ่านการวิจัยเอกสาร
ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มที่เกี่ยวข้องกับแนวคิดพุทธสุดโต่งประกอบไปด้วย กลุ่ม Bodhu Bala Sena ในประเทศศรีลังกา กลุ่มมาบาธา ในประเทศเมียนมา และองค์กรผู้นำพุทธโลก (พล.) รวมทั้งสมัชชาชาวพุทธประจำจังหวัด ในประเทศไทย การแสดงออกถึงความรุนแรงพบได้ทั้งความรุนแรงทางกายภาพ แนวคิดและวาทกรรม นอกจากนี้ สื่อใหม่ โดยเฉพาะสื่อสังคมมีบทบาทสำคัญในฐานะช่องทางการสื่อสารเพื่อเผยแพร่แนวคิดพุทธสุดโต่ง ข้อมูลเท็จและการส่งต่อข่าวปลอม เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของภูมิทัศน์สื่อที่ให้อำนาจกับผู้ใช้สื่อ ทำให้การผลิตและส่งต่อข้อมูลเท็จเป็นไปได้อย่างง่ายดาย ที่สำคัญการพัฒนาด้านเทคโนโลยีของสื่อดิจิทัลที่เกิดภาวะตัวกรองฟองสบู่ และภาวะห้องแห่งเสียงสะท้อน ยิ่งทำให้ผู้รับสารได้รับแต่ข้อมูลที่ไปช่วยยืนยันความเชื่อหรืออคติเดิมของตน เพราะไม่ได้เห็นข้อมูลหรือชุดความจริงด้านอื่น อคติของผู้รับสารนั้นเกิดจากความไม่เข้าใจในความแตกต่างของศาสนาและวัฒนธรรม รวมทั้งการแบ่งแยก “เรา” และ “เขา” ผลักดันให้เกิดความเป็นอื่น ทำให้การเรียนรู้ในความหลากหลายของศาสนาหรือความเชื่อเป็นไปได้ยาก ดังนั้นการสร้างสังคมพหุวัฒนธรรมเพื่อความเข้าใจในบุคคลที่แตกต่างจากตนก็จะช่วยเป็นเกราะป้องกันในการเลือกรับและส่งข้อมูลข่าวสารที่อาจจะเป็นข้อมูลเท็จไปยังเครือข่ายของตน และลดการแพร่กระจายของแนวคิดพุทธสุดโต่งในสังคมเช่นกัน
คำสำคัญ: พุทธสุดโต่ง, สื่อใหม่, ข่าวปลอม
Article Details

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกบทความเป็นลิขสิทธิ์ของสถาบันเอเชียศึกษา ดูตัวอย่างอื่นประกอบเอกสารอ้างอิง
รายการอ้างอิง
กรมองค์การระหว่างประเทศ. 2551. ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน. เข้าถึงเมื่อ 19 มกราคม 2562. http://humanrights.mfa.go.th/upload/pdf/udhr-th-en.pdf
ข่าวสด. 2560. นำตัวเข้ากรุง! สั่งสึกแล้ว พระมหาอภิชาติพระนักเคลื่อนไหวทางศาสนา ผิดพรบ.คอมพ์. เข้าถึงเมื่อ 13 ธันวาคม 2562. https://www.khaosod.co.th/breaking-news/news_519710.
ข่าวสด. 2561. เฟซบุ๊กเผยเอง! ปิดเพจ วีระธุพระพม่าขวาสุดโต่งแล้ว. เข้าถึงเมื่อ 24 พฤศจิกายน 2561.https://www.khaosod.co.th/around-the-world-news/news_782621
ข่าวสด. 2562. ร้องผู้ตรวจฯสั่งระงับ เพลงชาติ ฉบับปรับปรุง ชี้เอ็มวีไม่มีพระสงฆ์ ดูแล้วไม่รู้สึกไทย. เข้าถึงเมื่อ 27 เมษายน 2563.https://www.khaosod.co.th/politics/news_2517935.
จรัล มะลูลีม. 2559. Islamophobia เรียนรู้ ลบเลือนความหวาดระแวง. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มติชน.
ชาญณรงค์ บุญหนุน. 2562. บทที่ 11 ข้อถกเถียงเรื่องพุทธศาสนาประจำชาติไทยในรัฐธรรมนูญ: บทวิเคราะห์และข้อสังเกต. ใน ศาสนากับความรุนแรง (ปรีดี หงษ์สต้นและอัมพร หมาดเด็น บรรณาธิการ). กรุงเทพฯ: Illuminations Editions. (น. 400-459).
เดอะ อีสานเรคคอร์ด. 2018. “มัสยิดบึงกาฬ : ความจำเป็นที่แตกต่างนำไปสู่การต่อต้าน.” [ออนไลน์] เดอะ อีสานเรคคอร์ด. เข้าถึงเมื่อ 5 มกราคม 2562. https://isaanrecord.com/2018/12/10/islam-muslim-masjid-in-isaan/.
ทีมข่าวอิศรา. 2559. กระแสหวาดระแวงอิสลามในสังคมไทย จากชายแดนใต้สู่เหนือ-อีสาน. เข้าถึงเมื่อ 18 กุมภาพันธ์ 2563https://www.isranews.org/content-page/67-south-slide/47114-islamo.html.
นิธิ เอียวศรีวงศ์. 2559. ต่อต้านอิสลามในภาคเหนือตอนบน โดย นิธิ เอียวศรีวงศ์. เข้าถึงเมื่อ 20 กันยายน 2562. https://www.matichon.co.th/columnists/news_38007
พชรพร พนมวัน ณ อยุธยา. 2560. เมื่อความเกลียดและความหลงเข้าครอบงำชาวพุทธ.เข้าถึงเมื่อ 8 มิถุนายน 2562.http://www.workpointtv.com/news/46473.
เฟอร์กัล คีน, 2017. วิกฤตโรฮิงญา: ฟังความเห็นพระสงฆ์สายสุดโต่งในเมียนมา. เข้าถึงเมื่อ 30 ธันวาคม 2561.https://www.bbc.com/thai/international-41266484.
บ้านเมือง. 2560. ชาวพุทธฮือต้าน ! สร้างมัสยิดขอนแก่น.เข้าถึงเมื่อ 26 พฤศจิกายน 2561. https://www.banmuang.co.th/news/region/82340
ประชาไท. 2558. พระมหาอภิชาติลั่นหมดเวลาปรานีชายแดนใต้ ผุดไอเดียพระตาย 1 เผา 1 มัสยิด. เข้าถึงเมื่อ 13 ธันวาคม 2562.https://prachatai.com/journal/2015/10/62185
ประชาไท. 2559. พุทธพม่าสุดโต่ง'มะบ๊ะต๊ะ'รับโล่ผู้นำพุทธโลก-ผู้สนับสนุนชูป้าย'เรารักวีระตุ๊'ที่ มจร. เข้าถึงเมื่อ 26 พฤศจิกายน 2561.https://prachatai.com/journal/2016/03/64683.
ประชาไท. 2562. กลุ่มชาวพุทธพลังแผ่นดิน ร้องเอาผิด 'สรรเสริญ' กรณี MV เพลงชาติไทยเวอร์ชั่นใหม่. เข้าถึงเมื่อ 27 เมษายน 2563.https://prachatai.com/journal/2019/05/82534
ปรีดี หงษ์สต้น. 2562. “บทที่ 7 ข้อสังเกตเบื้องต้นต่อการเมืองพุทธศาสนาในประเทศศรีลังกา: จากพุทธชยันตีสู่องค์กรพุทธพลเสนา”. ใน ศาสนากับความรุนแรง (ปรีดี หงษ์สต้นและอัมพร หมาดเด็น บรรณาธิการ). กรุงเทพฯ: Illuminations Editions. (น. 272-305).
มติชน. 2559. เปิดปูมแรงพระวีระธุจากพม่าสู่ไทย. เข้าถึงเมื่อ 26 พฤศจิกายน 2561.https://www.matichon.co.th/columnists/news_74878.
เรื่องเล่าเช้านี้ บีอีซี-เทโร. 2563. เปิดคลิปอ้างเป็นชาวไทยกลับจากอินโดฯ ไม่ป้องกันตัว ดื่มน้ำชา-กินข้าวสำรับเดียวกัน ก่อนพบติดเชื้อ. เข้าถึงเมื่อ 30 เมษายน 2563.https://youtu.be/HwG3DFex_Fk
เรื่องเล่าเช้านี้. 2563. เปิดคลิปอ้างเป็นชาวไทยมุสลิมกลับจากอินโดฯ ไม่ป้องกันตัว ดื่มน้ำชา-กินข้าวสำรับเดียวกัน ก่อนพบติดเชื้อ 42 ราย. เข้าถึงเมื่อ 30 เมษายน 2563.https://ch3thailandnews.bectero.com/news/181434
ลลิตา หาญวงษ์. (2562). “บทที่ 2 ศาสนากับการเมืองในพม่า: ว่าด้วยการทำให้ศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติ, ค.ศ. 1948-1962”. ศาสนากับความรุนแรง (ปรีดี หงษ์สต้นและอัมพร หมาดเด็น บรรณาธิการ). กรุงเทพฯ: Illuminations Editions. (น. 46-77).
ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ประเทศไทย. 2562. กระทรวงศึกษาฯ บังคับเด็กประถม-มัธยม ทุกคนเรียนวิชาอิสลาม ข่าวปลอม สร้างความปั่นป่วน กับข้อเท็จจริงที่ต้องรู้. เข้าถึงเมื่อ 20 มีนาคม 2563.https://www.antifakenewscenter.com/ความสงบและความมั่นคง/กระทรวงศึกษาฯ-บังคับเด็/#
สปริงนิวส์. 2562. ไม่ผิดพลาด!! แบบเรียนภาษาไทย ทำภาพประกอบตามสภาพพื้นที่. เข้าถึงเมื่อ 20 มีนาคม 2563.https://www.springnews.co.th/news/511912
สภาที่ปรึกษาฯ จัดการประชุมสมัชชาชาวพุทธแห่งชาติ เรื่อง พระพุทธศาสนากับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการพัฒนาประเทศไทย .2555. เข้าถึงเมื่อ 3 ธันวาคม 2561. https://www.ryt9.com/s/prg/1423395
สารธรรม. 2560. “ปากคาด Model..มัสยิดหลังแรกจังหวัดบึงกาฬ”. [ออนไลน์] ความลับระดับ Top secret. เข้าถึงเมื่อ 12 ธันวาคม 2561.http://talk--secret.blogspot.com/2016/09/blog-post_25.html
สำนักข่าวชายขอบ . 2558. “พระวีระธุ ระบุกฎหมายควบคุมประชากรจะยับยั้งชาวเบงกาลี”. [ออนไลน์] สำนักข่าวชายขอบ. เข้าถึงเมื่อ 6 ธันวาคม 2561.http://transbordernews.in.th/home/?p=8582
สำนักข่าวชายขอบ .2558. “สภาพม่าผ่านร่างกฎหมายหญิงชาวพุทธแต่งงานกับชายศาสนาอื่นต้องขออนุญาต หลายฝ่ายห่วงจำกัดสิทธิผู้หญิง”. [ออนไลน์] สำนักข่าวชายขอบ. เข้าถึงเมื่อ 6 ธันวาคม 2561.http://transbordernews.in.th/home/?p=9122
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (2556). ความเห็นและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ เรื่อง "บทบาทของพระสงฆ์ต่อสังคมและประเทศชาติ". เข้าถึงเมื่อ 20 มกราคม 2562.http://www.cabinet.soc.go.th/soc/Program2-3.jsp?top_serl=99308319
เหนืออีสานไม่เอามัสยิด @IsanNomasjid. 2562. https://www.facebook.com/IsanNomasjid/
INN News. 2563. ครอบครัวดาวะห์แจ้งความจับนักเลงคีย์บอร์ด. เข้าถึงเมื่อ 30 เมษายน 2563.https://www.innnews.co.th/regional-news/news_642875/
RYT9.COM. 2555. สภาที่ปรึกษาฯ จัดการประชุมสมัชชาชาวพุทธแห่งชาติ เรื่อง พระพุทธศาสนากับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการพัฒนาประเทศไทย. 26 พฤศจิกายน 2561.https://www.ryt9.com/s/prg/1423395
Voice TV .2556. “จับกระแสพุทธสุดโต่งในศรีลังกา”. [ออนไลน์] Voice TV.Com. เข้าถึงเมื่อ 30 พฤศจิกายน 2561.https://www.voicetv.co.th/read/66211
Voice Online. 2562. แก้ MV เพลง 'ชาติไทย' ใหม่ใส่พระพุทธรูปเพิ่ม. เข้าถึงเมื่อ 27 เมษายน 2563.http://www.voicetv.co.th/read/h62Hli2w-
ภาษาต่างประเทศ
Ahmed, J. 2010. “Documentary Research Method: New Dimensions”. Indus Journal of Management & Social Science (IJMSS), 4, 1-14.
Al. Maeena, T. A. 2013. Neo-fascism on the rise in Sri Lanka. February 6.https://gulfnews.com/opinion/op-eds/neo-fascism-on-the-rise-in-sri-lanka-1.1150052
BIMSTEC Secretariat. 2021. About BIMSTEC. March 25 .https://bimstec.org/
Bodu Bela Sena. 2019. Home. December 12. http://www.bodubalasena.org
Bookbinder, A. 2013. 969: “The Strange Numerological Basis for Burma's Religious Violence”. The Atlantic. March 27.https://www.theatlantic.com/international/archive/2013/04/969-the-strange-numerological-basis-for-burmas-religious-violence/274816/
Bruns, A. 2005. Gatewatching: Collaborative Online News Production. New York: Peter Lang.
DailyFT.2013. BBS does not represent entire Sangha. January 23.https://web.archive.org/web/20150924040229/http://www.ft.lk/2013/03/12/bbs-does-not-represent-entire-sangha/
Fowsar, M.A.M. 2014. “Religious Symbolism and Politics in Sri Lanka: Muslims Grievances. Proceeding”. First International Symposium 2014, FIA, SEUSL (page 32-36).
Fuller, T. 2013. “Extremism Rises Among Myanmar Buddhists”. [online] The New York Times. December 11.https://www.nytimes.com/2013/06/21/world/asia/extremism-rises-among-myanmar-buddhists-wary-of-muslim-minority.html
Hinton, S. and Hjorth, L. 2013. Understanding Social Media. Los Angeles: SAGE.
Imtiyaz, A.R.M. and Mohamed-Saleem, A. 2015. “Muslims in post-war Sri Lanka: understanding Sinhala-Buddhist mobilization against them”. Asian Ethnicity, 16 (2), 186 202.
Jenkins, H. 2006. Fans, Bloggers and Gamers: Exploring participatory culture. New York: New York University Press.
Keener, K. 2019. “Affect, Aesthetics, and Attention. In Lei Zhang & Carlton Clark, eds”. Affect, Emotion, and Rhetorical Persuasion in Mass Communication. New York: Routledge. (203-214)
Kemp, S. 2022. DIGITAL 2022: Global Overview Report. February 1. https://datareportal.com/reports/digital-2022-global-overview-report
Lanham, R. 2007. The Economics of Attention: Style and Substance in the Age of Information. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Massumi, B. 2010. “The Future Birth of the Affective Fact: The Political Ontology of Threat. In Melissa Gregg & Greg Seigworth, ed”. The Affect Theory Reader. Durham, NC: Duke University Press. (52-70).
MOE MOE. 2018. Ma Ba Tha Changes Name, Still Officially Illegal. June 8. https://www.irrawaddy.com/news/ma-ba-tha-changes-name-still-officially-illegal.html.
Ollapally, D.M. 2008. The Politics of Extremism in South Asia. Cambridge: Cambridge University Press.
Pariser, E. 2012. The Filter Bubble: How the Personalized Web is Changing What We Read and How We Think. London: Penguin Book.
Rajapaksha, K. (n.d.).2018. Rising Religious Extremism in Post-war Sri Lanka and Its Breeding Cyber-politics. November 27. www.Academia.edu
Radio Free Asia. 2014. Myanmar Buddhist Monks Launch Group for Defending Religion. June 8.https://www.rfa.org/english/news/myanmar/buddhist-congress-01152014180734.html/.
Taylor, J. 2018. “Rise of violent Buddhist rhetoric in Asia defies stereotypes”. [online] AFP News. ธันวาคม 6.https://sg.news.yahoo.com/rise-violent-buddhist-rhetoric-asia-defies-stereotypes-021356015.html
Thompson, N. 2013. “The 969 Movement and Burmese Anti-Muslim Nationalism in Context”. Buddhist Peace Fellowship [online] .December 8. http://www.buddhistpeacefellowship.org/the- 969-movement-and-burmese-anti-muslim-nationalism-in-context/
Movement. (n.d.). 2018.What is 969 Movement?. December 20.www.969movement.org/what-is-969-movement/