บทบรรณาธิการ

บทคัดย่อ

วารสารเอเชียปริทัศน์ ปีที่ 46 ฉบับที่ 1 ปีพุทธศักราช 2568 ฉบับนี้ได้รวบรวมผลงานวิชาการสามบทความที่ต่างนำเสนอการศึกษาวิเคราะห์ประเด็นทางสังคม วัฒนธรรม และการเมืองผ่านมุมมองที่หลากหลาย ทั้งในระดับสากลและในบริบทไทยร่วมสมัย โดยมีจุดร่วมสำคัญคือการสำรวจบทบาทของสื่อ ภาพยนตร์ และศิลปะพื้นบ้านในการสะท้อนและท้าทายอำนาจทางสังคม

บทความแรก “ภาพยนตร์ผีอินโดนีเซีย: จากจุดเริ่มต้นถึงยุคหลังการปฏิรูปการเมืองสู่ภาพยนตร์เรื่องวีนา คืนบาปสาปจากหลุม” โดย ภีรกาญจน์ ไค่นุ่นนา และ สุรศักดิ์ บุญอาจ นำผู้อ่านย้อนสำรวจวิวัฒนาการของภาพยนตร์ผีในอินโดนีเซีย ตั้งแต่ยุคอาณานิคมจนถึงปัจจุบัน เผยให้เห็นการแปรเปลี่ยนของเนื้อหาและความหมายที่สะท้อนปัญหาสังคมร่วมสมัย ทั้งด้านความไม่เท่าเทียมทางเพศ ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ และการต่อสู้เพื่อความยุติธรรม

บทความที่สอง “4 Kings ทวิภาค: ตระกูลอาชญากรรม ความพ่ายแพ้ และชายแท้แห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยา” โดย วิโรจน์ สุทธิสีมา วิเคราะห์ภาพยนตร์ไทยร่วมสมัยผ่านกรอบแนวคิดตระกูลภาพยนตร์ (genre studies) โดยมุ่งเน้นการถอดรหัสความเป็นชาย ความพ่ายแพ้ และมิตรภาพในกลุ่มชายหนุ่มชนชั้นล่าง ภายใต้บริบททางสังคมและเศรษฐกิจไทยที่เปราะบาง ผลงานนี้จึงไม่เพียงแต่เป็นการวิเคราะห์ภาพยนตร์ในฐานะวัตถุทางวัฒนธรรม แต่ยังสะท้อนภาพโครงสร้างอำนาจและอุดมการณ์ที่ฝังแน่นอยู่ในสังคมไทย

บทความที่สาม “มุมมองของนักศึกษาคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีต่อบทบาทหมอลำการเมือง (พ.ศ. 2557–2565)” โดย บุญทิวา พ่วงกลัด เสนอการศึกษาภาคสนามที่สำรวจความคิด ความรู้สึก และการรับรู้ของนักศึกษาไทยต่อบทบาทของหมอลำการเมือง ทั้งในฐานะเครื่องมือการสื่อสาร ความบันเทิง และการกล่อมเกลาทางการเมือง โดยชี้ให้เห็นถึงพลวัตของศิลปะท้องถิ่นในการสร้างพื้นที่ทางการเมือง ท่ามกลางข้อจำกัดของการแสดงออกในยุคหลังรัฐประหาร

ทั้งสามบทความนี้สะท้อนถึงพลังของศิลปะและวัฒนธรรมในฐานะสื่อกลางในการวิพากษ์สังคม เปิดพื้นที่ให้กับเสียงของผู้คนชายขอบ และกระตุ้นให้ผู้อ่านตั้งคำถามต่อโครงสร้างอำนาจที่ดำรงอยู่ เราหวังเป็นอย่างยิ่งว่าวารสารเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้อ่านในการจุดประกายความคิด วิเคราะห์ และต่อยอดการศึกษาวิจัยในอนาคตต่อไป