แนวทางการพัฒนารูปแบบกลไกการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทด้านสิ่งแวดล้อม เพื่อการฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติในประเทศไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและค้นหาปัจจัยที่มีผลต่อกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท และเพื่อจัดทำร่างรูปแบบกลไกข้อเสนอแนะที่เหมาะสมกับสภาพการณ์ปัจจุบันในแนวทางการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทด้านสิ่งแวดล้อมเพื่อการฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน โดยใช้กระบวนการรวบรวมข้อมูลจากการทบทวนแนวคิด การวิเคราะห์และสังเคราะห์เอกสาร การสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้องในกระบวนการ
ผลการศึกษาพบว่า 1) กระบวนการดำเนินการระงับข้อพิพาทด้านสิ่งแวดล้อมมีหลายรูปแบบ แม้กระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทด้านสิ่งแวดล้อมจะเกิดขึ้นแล้ว แต่ประเทศไทยยังคงอ้างอิงกระบวนการในเชิงไกล่เกลี่ยด้านแพ่งเป็นหลัก ซึ่งมุ่งเน้นการหาบทสรุปต่อข้อเรียกร้องในการชดเชย การเยียวยา และค่าทดแทนต่อความเสียหายของบุคคลและสินทรัพย์ แต่ในส่วนของแหล่งทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมนั้น ยังคงไม่ได้เข้ามามีสิทธิในการเรียกร้องต่อกระบวนการยุติธรรมหรือการไกล่เกลี่ยอย่างเป็นระบบ 2) ปัจจัยที่มีอิทธิพลส่งผลต่อการดำเนินการขั้นตอนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทด้านสิ่งแวดล้อมเพื่อการฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของไทยนั้น ประกอบด้วยนโยบายของรัฐและกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ผู้ทำหน้าที่ไกล่เกลี่ย ผู้เชี่ยวชาญชำนาญการด้านสิ่งแวดล้อมและสหสาขาวิชาที่เกี่ยวข้อง ข้อมูลและเทคโนโลยีด้านสิ่งแวดล้อม ทนายความหรือผู้รับมอบอำนาจ และ 3) แนวทางการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทด้านสิ่งแวดล้อมเพื่อการฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเพื่อความยั่งยืนไทยที่ผู้วิจัยนำเสนอคือ ประเทศไทยจำเป็นต้องดำเนินการจัดตั้งหน่วยงานกลางเพื่อทำหน้าที่เป็นศูนย์อำนวยการให้คำปรึกษา และไกล่เกลี่ยข้อพิพาทด้านสิ่งแวดล้อม แสวงหารูปแบบในการจัดการ ฟื้นฟู เยียวยา อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่เสียหายหรือได้รับผลกระทบอย่างเป็นระบบ ซึ่งประกอบด้วย 2 กระบวนการ คือ กระบวนการเจรจาหาข้อตกลงร่วมกัน และกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทซึ่งดำเนินการ 3 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนแสวงหาปัญหาหลักที่เป็นประเด็นเร่งด่วน, ขั้นตอนแสวงหาแนวทางแก้ไขปัญหา ผลกระทบ และข้อเรียกร้อง และขั้นตอนการร่วมรับผิดชอบต่อทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
Article Details
บทความที่นำมาสมัครลงตีพิมพ์ในวารสารต้องไม่เคยได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่มาก่อน และไม่ส่งต้นฉบับบทความซ้ำซ้อนกับวารสารอื่น รวมทั้งผู้เขียนบทความต้องไม่ละเมิดหรือคัดลอกผลงานของผู้อื่น
เอกสารอ้างอิง
Ariyananthaka, V. (1997). Kān rangap khō̜ phiphāt thī kœ̄t čhāk sanyā kānkhā khāi rawāng prathēt rūam botkhwām khō̜bangkhap khō̜toklong rawāng prathēt kotmāi læ khamphiphāksā sān dīkā kīeokap ʻanuyātōtulākān (Phim khrang thī sō̜ng) [A collection of cases of international agreements law and judgment of the supreme court regarding arbitration (2nd ed.)]. Bangkok, Office of Arbitration.
Chayawatto, V. (2012). Kān klaiklīa khō̜ phiphāt dān singwǣtlō̜m nai sān pokkhrō̜ng [Environmental-case-related mediation in administrative court] (Master’s thesis, Sukhothai Thammathirat Open University).
Intarajao, J. (2011). Kān klaiklīa khō̜ phiphāt dān singwǣtlō̜m nō̜k sān [Mediation of environmental disputes] (Master’s thesis, Thammasat University).
Jaijamp, S. (2013). Kānchai māttrakān fư̄nfū sapphayākō̜n thammachāt phư̄a yīeoyā khwāmsīahāi tō̜ sapphayākō̜n thammachāt [Restoration measures for remedying of natural resources damages] (Master’s thesis, Thammasat University).
Klaisuban, P. (2008). Khrōngkān “kān sưksā bǣp mī sūanrūam phư̄a yok rāng phrarātchabanyat withī phičhāranā khadī sapphayākō̜nthammachāt Phō̜.sō̜. ....”, Rư̄ang kān samrūat Rūaprūam læ sangkhro̜ Sathit Čhamnūan læ phon khō̜ng khadī kīaokap sapphayākō̜nthammachāt læ singwǣtlō̜m nai sān pokkhrō̜ng [Project of “Participatory study for drafting the act of natural resource case procedure B.E....” on survey, collection and synthesis of statistics, numbers, and outcomes of case related to natural resources and environment in administrative court]. Bangkok: The Thailand Research Fund (TRF).
Kunavatchakit, P. (2014). Panhā wādūai lakthān nai khadī phǣng kīaokap singwǣtlō̜m khō̜ng sānyuttham [Problem on evidence in environmental civil case of Court of Justice] (Master’s thesis, Thammasat University).
Limparangsri, S. (2007). Kān čhat kān khwām khat yǣng kap kān klaiklīa khō̜ phiphāt: Khwāmrū bư̄angton kīeokap kān klaiklīa khō̜ phiphāt [Conflict management and dispute conciliation: Introduction to dispute conciliation]. Bangkok: Office of Judicial Affairs, Office of the Judiciary.
Loungaed, L. (2012). Kān kam not khā sinmai thotthǣn khwām sīahāI thī kœ̄t tō̜ sapphayākō̜nthammachāt nai khadī singwǣtlō̜m [Natural resource damage assessment in environmental case] (Master’s thesis, Thammasat University).
Mallikamal, S. (1998). Kān bang khap chai kotmāI singwǣtlō̜m [Environmental law enforcement]. Bangkok: Bangkok Nitidhum publisher.
Niyomsujarit, P. (2007). Kān klaiklīa khō̜ phiphāt dān singwǣtlō̜m nai sānphǣng [Civil environmental dispute mediation in court] (Master’s thesis, Thammasat University).
Sattayapiwat, S. (2014). Pra sit thiphon kān bō̜ ri hān rabop klaiklīa khō̜ng sān yuttham tām lak tham mā phibān [The effectiveness of the mediation system management of the court based on good governance] (Doctoral dissertation, Valaya Alongkorn Rajabhat University).
Senachai, F. (2009). Kān fō̜ng khadī phǣng dōi prachāchon nai khadī thī kīaokap singwǣtlō̜m [Citizen suit in environmental case] (Master’s thesis, Thammasat University).
Silpmahabandit, M., & Limparangsri, S. (2008). Khrōngkān “ kān sưksā bǣp mīsūanrūam phư̄a yokrāng phrarātchabanyat withī phičhāranā khadī sapphayākō̜nthammachāt Phō̜ Sō̜ ....” rư̄ang Kān sưksā krabūankān læ konkai thāng lư̄ak nai kān rangap khō̜ phi phāt (ADR) Nai khadī sapphayākō̜nthammachāt læ singwǣtlō̜m Chēn Rabopʻanuyayātōtulākān Rabopklaiklīa lærabopʻư̄nnaitāngprathēt [Project of “Participatory study for drafting the act of natural resource case procedure B.E....” on process and mechanisms of alternative dispute resolution (ADR) in natural resource and environmental cases such as arbitration system, mediation system, and other systems in foreign countries] Bangkok: The Thailand Research Fund (TRF).
Tissamana, A. (2015). Nǣothāng kǣkhai panhā khwāmkhatyǣng dān sapphayākō̜n thammachāt læ singwǣtlō̜m dōi santiwithī kō̜ranī sưksā ʻamphœ̄ sūanphưng čhangwat rāt burī [Guideline for environmental conflict resolution: A case study of Suan Phueng, Ratchaburi]. Journal of Environmental Management, 11(2), 60-75.
