การคุ้มครองการลงทุนในพฤติการณ์พิเศษ: กรณีศึกษาหลักความจำเป็นและบทบัญญัติมาตรการที่กระทำได้ (Non-Precluded Measure: NPM) ในความตกลงทวิภาคีด้านการลงทุน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ความตกลงทวิภาคีด้านการลงทุน (Bilateral Investment Treaties: BITs) กำหนดพันธกรณีให้รัฐบาลของสองประเทศส่งเสริมและคุ้มครองการลงทุนที่ได้รับอนุญาตและอยู่ภายใต้กฎหมายภายในของประเทศผู้รับการลงทุน อย่างไรก็ตาม ในบางเวลาประเทศผู้รับการลงทุนต้องเผชิญกับพฤติการณ์พิเศษต่างๆ เช่น วิกฤติทางเศรษฐกิจหรือการเงิน ภัยอันตรายหรือความเสี่ยงต่อชีวิตหรือสุขภาพของประชาชน และสิ่งแวดล้อม เป็นต้น พฤติการณ์เหล่านี้เป็นประโยชน์สำคัญของประเทศ ทำให้รัฐบาลต้องบังคับใช้มาตรการต่างๆ เพื่อจัดการกับปัญหาที่เกิดขึ้น ซึ่งการกระทำดังกล่าวอาจไม่เป็นไปตามพันธกรณีหลักที่ตนมีอยู่ตามความตกลง และก่อให้เกิดความเสียหายต่อนักลงทุนต่างชาติ นำไปสู่การเสนอข้อพิพาทต่ออนุญาโตตุลาการทางการลงทุนระหว่างประเทศ เพื่อเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนเป็นจำนวนเงินมหาศาลจากประเทศผู้รับการลงทุนดังกล่าว ด้วยเหตุนี้ บทบัญญัติมาตรการที่กระทำได้ (Non-Precluded Measure: NPM) และข้อยกเว้น (exceptions) ซึ่งต่างเป็น safeguard clause จึงเป็นเครื่องมือทางกฎหมายที่สำคัญมากที่สุดสำหรับประเทศผู้รับการลงทุนในการคุ้มครองประโยชน์สำคัญต่างๆ ของประเทศ เนื่องจากการมีผลบังคับใช้ของบทบัญญัติดังกล่าว จะทำให้ประเทศผู้รับการลงทุนที่ถูกโต้แย้งไม่ต้องรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้นักลงทุนต่างชาติผู้เสนอข้อพิพาท และยังช่วยสงวนรักษาอำนาจในการกำหนดนโยบายของรัฐไว้ให้มากขึ้นด้วย การพิจารณาตัดสินบทบัญญัติ NPM ที่มีเงื่อนไขความสัมพันธ์ (Nexus Requirement) “จำเป็น” โดยอนุญาโตตุลาการทางการลงทุนระหว่างประเทศ พบว่า เริ่มแรก มีการนำแนวความคิดของหลักความจำเป็นในกฎหมายจารีตประเพณีระหว่างประเทศที่มีความเคร่งครัดยิ่งมาปรับใช้ ต่อมา นำแนวความคิดของหลักความจำเป็นในกฎหมายขององค์การการค้าโลก (World Trade Organization: WTO) ที่มีความยืดหยุ่นมากกว่ามาปรับใช้ ซึ่งได้รับการชื่นชมจากนักวิชาการหลายท่าน บางท่านเห็นว่า เป็นจุดเริ่มต้นสำคัญในการนำหลักความจำเป็นของกฎหมายของ WTO มาปรับใช้ในบริบททางการลงทุนระหว่างประเทศ โดยอาจนำมาใช้ในการพัฒนาหลักเกณฑ์และเงื่อนไขของกฎหมายระหว่างประเทศว่าด้วยการลงทุนโดยเฉพาะต่อไปในอนาคต ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2559 คณะรักษาความสงบแห่งชาติของไทยมีคำสั่งระงับการประกอบกิจการเหมืองแร่ทองคำพร้อมด้วยมาตรการอื่นๆ ด้วยเหตุผลของความกังวลทางสิ่งแวดล้อม ทำให้นักลงทุนต่างชาติที่ได้รับผลกระทบจากมาตรการดังกล่าวเสนอข้อพิพาทต่ออนุญาโตตุลาการทางการลงทุนระหว่างประเทศ เพื่อเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนเป็นจำนวนเงินมหาศาล เหตุการณ์นี้เป็นกรณีศึกษาสำคัญของการอ้างเหตุผลทางกฎหมายโดยใช้ข้อยกเว้นทั่วไปในบริบททางการลงทุนและทำให้เห็นถึงความสำคัญของการมีบทบัญญัติ NPM และข้อยกเว้นไว้ในความตกลงระหว่างประเทศว่าด้วยการลงทุนต่างๆ ที่ประเทศไทยเป็นภาคี ทั้งนี้ เพื่อปกป้องและรักษาประโยชน์สำคัญต่างๆ ของประเทศไว้ให้ดีที่สุด
Article Details
บทความหรือข้อความคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในวารสารบัณฑิตศึกษานิติศาสตร์เป็นวรรณกรรมของผู้เขียนโดยเฉพาะคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
เอกสารอ้างอิง
Amit Kumar SINHA. “Non-Precluded Measures Provisions in Bilateral Investment Treaties of South Asian Countries.” Asian Journal of International Law 7. (2017) : 239.
Andrew D. Mitchell and Caroline Henckels. “Variations on Theme: Comparing the Concept of “Necessity” in International Investment Law and WTO Law.” Chicago Journal of International Law 14. (January 2013) : 108.
Cynthia C. Galvez. “Necessity, Investor Rights, and State Sovereignty for NAFTA Investment Arbitration.” Cornell International Law Journal 46. (Winter 2003) : 149.
David Collins. “The line of equilibrium: improving the legitimacy of investment treaty arbitration through the application of the WTO’s general exceptions.” Arbitration International 32. (2016) : 583.
Jürgen Kurtz, “Adjudging the Exceptional at International Investment Law: Security, Public Order and Financial Crisis.” Intl & Comp L Q 59. (2010) : 330.
Otabek Ismailov. “INTERACTION OF INTERNATIONAL INVESTMENT AND TRADE REGIMES ON INTERPRETING TREATY “NECESSITY” CLAUSES: CONVERGENCE OR DIVERGENCE?.” Georgetown Journal of International Law 48. (2017) : 516.
William W. Burke-White and Andreas von Staden. “Investment Protection in Extraordinary Times: The Interpretation and Application of Non-Precluded Measures Provisions in Bilateral Investment Treaties.” Virginia Journal of International Law 48. (2008) : 309.
