คะแนนเสียงของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภาในการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้ได้ศึกษาปัญหาของหลักเกณฑ์เกี่ยวกับคะแนนเสียงของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภาในการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 โดยได้ศึกษาบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ที่เกี่ยวข้อง และเปรียบเทียบกับบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญของประเทศฝรั่งเศส เยอรมนี ออสเตรีย และญี่ปุ่น เพื่อหาแนวทางแก้ไขปัญหาสำหรับประเทศไทยต่อไป

ผลการศึกษาพบว่ารัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ได้กำหนดให้การพิจารณาให้ความเห็นชอบร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมให้กระทำโดยที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภา ซึ่งจะก่อให้เกิดปัญหาตามมา 3 ประการ คือ ประการแรก สภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภาต่างก็จะสูญเสียความสามารถในการปฏิบัติตามอำนาจหน้าที่ของตน ประการที่สอง กระบวนการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญจะขาดความชอบธรรมทางประชาธิปไตย และประการที่สาม ทำให้รัฐธรรมนูญอาจถูกแก้ไขเพิ่มเติมได้ง่ายกว่ากฎหมายธรรมดา นอกจากนั้นแล้ว รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ยังได้กำหนดให้ร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมต้องได้รับความเห็นชอบจากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรฝ่ายค้านไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 ของจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรฝ่ายค้านทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ ซึ่งจะทำให้เกิดปัญหาตามมา 2 ประการคือ ประการแรก หลักเกณฑ์ดังกล่าวเป็นการคุ้มครองเสียงข้างน้อยที่ไม่ถูกต้องตามหลักการ และประการที่สอง หลักเกณฑ์ดังกล่าวมีช่องว่างที่ทำให้ร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมอาจผ่านความเห็นชอบของรัฐสภาไปได้ทั้ง ๆ ที่มีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรฝ่ายค้านเห็นชอบด้วยไม่ถึงร้อยละ 20 ของจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรฝ่ายค้านทั้งหมดเท่าที่มีอยู่

เพื่อที่จะแก้ไขปัญหาดังกล่าว บทความชิ้นนี้จึงได้เสนอแนะให้นำแนวทางของประเทศฝรั่งเศส เยอรมนี ออสเตรีย และญี่ปุ่นมาปรับใช้ ซึ่งสามารถกำหนดเป็นข้อเสนอแนะได้ 3 ประการดังนี้คือ ประการแรก กำหนดให้การพิจารณาและให้ความเห็นชอบแก่ร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมกระทำโดยสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภาแยกต่างหากจากกันแทนที่จะกระทำโดยที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภา ประการที่สอง กำหนดให้วุฒิสภาไม่มีอำนาจในการทำให้ร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมตกไป โดยหากวุฒิสภาไม่ให้ความเห็นชอบร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมให้มีผลเพียงแค่เป็นการยับยั้งร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมนั้นไว้ก่อนเท่านั้น และประการที่สาม ให้ยกเลิกหลักเกณฑ์ที่ว่าร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมต้องได้รับความเห็นชอบจากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรฝ่ายค้านไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 ของจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรฝ่ายค้านทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ และกำหนดให้ร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมจะต้องผ่านความเห็นชอบจากทั้งสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภาด้วยคะแนนเสียง 2 ใน 3 ของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของสภานั้น ๆ