ปัญหาในการกำหนดสถานะรัฐวิสาหกิจในกฎหมายไทย

บทคัดย่อ

สถานะความเป็น “รัฐวิสาหกิจ” ในประเทศไทยเป็นที่เข้าใจโดยทั่วไปว่าเป็นกิจการที่รัฐเป็นเจ้าของ จากการศึกษาพบว่า วัตถุประสงค์ในการจัดตั้งและกฎหมายที่กำหนดสถานะให้กิจการนั้นเป็นรัฐวิสาหกิจในกฎหมายแต่ละฉบับมีขอบเขตความครอบคลุมประเภทและจำนวนกิจการที่แตกต่างกันไปตามแต่ละฉบับ โดยพระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2502 จะกำหนดขอบเขตประเภทกิจการไว้ครอบคลุมมากที่สุด แต่กลับเป็นการกำหนดบทนิยาม “รัฐวิสาหกิจ”ที่ไม่สอดคล้องกับหลักการและวัตถุประสงค์ในการจัดตั้งรัฐวิสาหกิจ นอกจากนี้ยังพบว่า มีการนำบทนิยาม “รัฐวิสาหกิจ” ตามพระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2502 ไปใช้อ้างอิงเป็นบทนิยามตามกฎหมายฉบับต่างๆ เป็นจำนวนมากทั้งที่ยังไม่มีความแน่ชัดว่ามีกิจการใดต้องอยู่ในบังคับของกฎหมายแต่ละฉบับนั้น ส่งผลให้การบังคับใช้กฎหมายขาดประสิทธิภาพ ยิ่งไปกว่านั้นยังมีการกำหนดบทบัญญัติเพื่อยกเว้นสถานะความเป็น “รัฐวิสาหกิจ” เอาไว้ในกฎหมายบางฉบับทั้งที่กิจการเหล่านั้นไม่มีวัตถุประสงค์ที่จะจัดตั้งขึ้นเป็นรัฐวิสาหกิจอยู่แล้ว สภาพปัญหา
ในการกำหนดสถานะ “รัฐวิสาหกิจ” ในกฎหมายไทยดังกล่าวจึงจำเป็นต้องแก้ไขเพื่อให้การบังคับใช้กฎหมายมีประสิทธิภาพ โดยพิจารณากำหนดกิจการ“รัฐวิสาหกิจ” ให้มีสถานะและรูปแบบการจัดตั้งแบบเดียวกัน หรือให้รัฐวิสาหกิจถูกจัดตั้งขึ้นภายใต้กฎหมายแม่บทฉบับเดียวกัน