ปัญหาการกำหนดคำบังคับให้เป็นไปตามคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

          บทความนี้มุ่งศึกษาปัญหาการกำหนดคำบังคับของศาลรัฐธรรมนูญไทยภายใต้บทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญและบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่เกี่ยวข้อง โดยศึกษาและวิเคราะห์เปรียบเทียบรูปแบบการกำหนดคำบังคับของต่างประเทศ เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาการกำหนดคำบังคับให้เป็นตามคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญไทย อันเป็นปัญหาสำคัญของกระบวนการยุติธรรมในทางรัฐธรรมนูญ และเนื่องจากเป็นการบัญญัติให้อำนาจแก่ศาลรัฐธรรมนูญเป็นครั้งแรกและศาลรัฐธรรมนูญได้กำหนดคำบังคับในคำวินิจฉัยที่ผ่านมาจำนวน 2 คดี คือ คําวินิจฉัยที่ 2 - 3/2563 และคําวินิจฉัยที่  4/2563 จากสภาพปัญหาดังกล่าว บทความนี้ใช้วิธีการศึกษาข้อความคิดของการก่อตั้ง
ศาลรัฐธรรมนูญหน้าที่และอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญ แนวคิดพื้นฐานของคำบังคับของศาลรัฐธรรมนูญ และการศึกษาเปรียบเทียบเพื่อพิจารณาว่าประเทศอื่นๆ เช่น สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ได้กำหนดแนวทางของการกำหนดคำบังคับแบบเปิดกว้างให้สามารถกำหนดองค์กรหรือบุคลที่จะต้องปฏิบัติและวิธีการในการดำเนินการให้เป็นไปตามคำบังคับ แต่กรณีของสาธารณรัฐออสเตรียจะเป็นกรณีที่กำหนดแนวทางของการกำหนดคำบังคับอย่างแคบโดยกำหนดองค์กรหรือบุคคลที่จะดำเนินการตามคำบังคับไว้ อาทิ ศาลยุติธรรมหรือประธานาธิบดี  อย่างไรก็ตามกรณีของสาธารณรัฐฝรั่งเศสได้อาศัยมาตรการอื่นทดแทนคำบังคับโดยรูปแบบของคำวินิจฉัยในลักษณะต่างๆภายใต้ข้อสงวนของการตีความ

            ผลการวิเคราะห์พบว่า การกำหนดคำบังคับของศาลรัฐธรรมนูญไทยในคำวินิจฉัยทั้งสองคดียังมีปัญหาเกี่ยวกับประเภทของคดีที่ศาลรัฐธรรมนูญสามารถกำหนดคำบังคับได้ ทั้งในด้านของการกำหนดคำบังคับของคดีเกี่ยวกับความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมายหรือร่างกฎหมายและการกำหนดประเด็นแห่งคดีที่เป็นฐานในการกำหนดคำบังคับ ปัญหาเกี่ยวกับขอบเขตของการกำหนดคำบังคับ ทั้งในด้านการกำหนดให้ผู้ถูกร้องต้องดำเนินการหรือไม่ดำเนินการและในด้านการกำหนดเงื่อนไขหรือเงื่อนเวลา ซึ่งจากการศึกษาเปรียบเทียบเทียบกรณีศึกษาต่างประเทศ แม้ว่าศาลรัฐธรรมนูญไทยนำรูปแบบและแนวทางของกรณีของสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีมาปรับใช้ในปัจจุบันก็ตาม แต่บทความนี้เสนอให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณานำรูปแบบของสาธารณรัฐออสเตรียมาปรับใช้ในกรณีที่ให้ศาลอื่นดำเนินการในกรณีที่มีกำหนดคำบังคับในลักษณะของการชดเชยเยียวยาค่าเสียหายหรือมอบให้ฝ่ายบริหารเป็นผู้ดำเนินการบังคับต่อองค์ของรัฐ หรือการนำรูปแบบของกรณีสาธารณรัฐฝรั่งเศสมาปรับใช้ในการตีความเพื่อสร้างดุลยภาพของอำนาจขององค์กรผู้ใช้อำนาจภายใต้ข้อสงวนการตีความของศาลรัฐธรรมนูญ

คำสำคัญ ปัญหา, คำบังคับ, คำวินิจฉัย, ศาลรัฐธรรมนูญ