นิติกรรมที่มีองค์ประกอบเรื่องภาษาซึ่งผู้แสดงเจตนาหรือคู่กรณีไม่คุ้นเคยเข้ามาเกี่ยวข้อง

Abstract

บทความฉบับนี้มุ่งศึกษาเกี่ยวกับปัญหาเรื่องการใช้และตีความกฎหมายเพื่อคุ้มครองผู้ไม่รู้หนังสือในความหมายว่าผู้ที่แสดงเจตนาโดยไม่มีความรู้ความเข้าใจอย่างเพียงพอเกี่ยวกับภาษาที่ใช้ในการแสดงเจตนาทำนิติกรรม โดยศึกษาแนวคิด ทฤษฎีของบทบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เปรียบเทียบกับหลักกฎหมายเกี่ยวด้วยความคุ้มครองความต้องตรงกันระหว่างเจตนาแท้จริงภายในใจกับเจตนาที่แสดงออก ของกฎหมายอังกฤษ กฎหมายออสเตรเลีย และ Draft Common Frame of Reference (DCFR) ซี่งได้กำหนดหลักเกณฑ์และความคุ้มครองเจตนาแท้จริงของผู้ไม่รู้หนังสือ โดยสามารถนำมาใช้เป็นแนวทางในการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายไทยเพื่อคุ้มครองผู้ไม่รู้หนังสือต่อไป

การดำเนินนโยบายเพื่อเป็นศูนย์กลางการค้าและการลงทุนของประเทศไทย เป็นผลให้คนต่างด้าวต่างเดินทางเข้ามาประกอบอาชีพในประเทศไทยมากขึ้นและยังคงดำเนินต่อไปในอนาคตด้วยอัตราที่รวดเร็วและเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โอกาสที่คนชาติไทยก็ดี หรือคนต่างด้าวซึ่งทำนิติกรรมในประเทศไทยก็ดีจะแสดงเจตนาทำนิติกรรมไปด้วยความผิดพลาดคลาดเคลื่อนไปจากเจตนาแท้จริงภายในใจ ด้วยเพราะความไม่รู้ไม่ชำนาญในการสื่อสารหรือเข้าใจลายลักษณ์อักษรภาษาอื่น นิติกรรมที่มีองค์ประกอบเรื่องภาษาซึ่งผู้แสดงเจตนาหรือคู่สัญญาไม่คุ้นเคยจึงเป็นรูปแบบนิติกรรมที่ปรากฏเพิ่มมากขึ้นในสังคมไทย

ความคุ้มครองการแสดงเจตนาในกรณีนิติกรรมที่มีองค์ประกอบเรื่องภาษาซึ่งผู้แสดงเจตนาหรือคู่สัญญาไม่คุ้นเคยนอกจากเรื่องความบกพร่องในการแสดงเจตนาแล้ว ในกรณีที่เจตนาแท้จริงภายในใจกับเจตนาที่แสดงออกของผู้แสดงเจตนาไม่ต้องตรงกันแต่หากผู้รับการแสดงเจตนารู้หรือควรรู้เจตนาแท้จริงภายในใจของผู้แสดงเจตนา กรณีดังกล่าวเรียกว่า falsa demonstration non nocet หมายถึง การแสดงเจตนาผิดพลาดเล็กน้อย เช่น พูดผิดไป แสดงเจตนาผิดพลาดไป ซึ่งไม่กระทบถึงความสมบูรณ์ของการแสดงเจตนา และไม่ทำให้การแสดงเจตนาเสื่อมเสียไป นิติกรรมที่เกิดขึ้นจึงเป็นนิติกรรมที่เกิดขึ้นโดยสมบูรณ์ปราศจากความบกพร่องในการแสดงเจตนา ซึ่งกรณีดังกล่าวพบได้มากในนิติกรรมซึ่งมีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนในการสื่อสาร ดังเช่นนิติกรรมซึ่งมีองค์ประกอบเรื่องภาษาซึ่งผู้แสดงเจตนาหรือคู่สัญญาไม่คุ้นเคยเข้ามาเกี่ยวข้อง