LEGAL STATUS OF THE CONSENT FORM IN HUMAN SUBJECT RESEARCH
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Thailand lacks a central national law on human research. Currently, laws on research with humans are stipulated in diverse legislation on medical care. Therefore, human research law in Thailand is disorganized and decentralized, with legislation that is vague and uncertain about to what extent informed consent established between individuals defines rights and duties of researchers and human subjects, and relevant rights and obligations arising under current law. This article investigates the legal status of the relationship between individuals involved in human research, especially between researcher and subject. The purpose is to find the source of legal relation law, to bring general laws to define the form of relationship and rights and duties of parties when no pertinent written law exists. To achieve this, consent to research among human subjects was compared with consent under civil, criminal, and administrative law.
Results were that human research created three legal relationship statuses: 1) between a research institution by a human research ethics committee as an administrative act authorizing the researcher to conduct a human research project; 2) between the research funder and research recipient (if any), if the former is a government entity, arising as an administrative contract as opposed to civil contract resulting from private funding; and 3) between the researcher and human research subject, resulting in a contract of human subject research under certified approval from a human research ethics committee and instrumental research grant contract. When consent to human research is the subject matter of the contract and the objective of both parties is to obtain civil benefits, a contract of human subject research is a civil contract. For this reason, private law is the source of legal relationship. In the absence of written law, general private law principles must be applied to determine the form of relationship and rights and duties that parties should have.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความหรือข้อความคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในวารสารบัณฑิตศึกษานิติศาสตร์เป็นวรรณกรรมของผู้เขียนโดยเฉพาะคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
References
สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติและสำนักงานมาตรฐานการวิจัยในคน, นโยบายแห่งชาติและแนวทางปฏิบัติการวิจัยในมนุษย์ ฉบับ พ.ศ. 2558 (โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 2559).
วิชัย โชควิวัฒน, จริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ (บริษัท สามดีพริ้นติ้ง อีควิปเมนท์ จำกัด 2560).
นิมิต มรกต, จริยธรรมการวิจัยที่เกี่ยวข้องกับมนุษย์ ฉบับแก้ไขปรับปรุง 2560 (พิมพ์ครั้งที่ 2, ภาควิชาปรสิตวิทยา
คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 2560).สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ, แนวทางจริยธรรมการทำวิจัยที่เกี่ยวข้องกับมนุษย์ ฉบับปรับปรุง ครั้งที่ 2 (บริษัทอาร์ตแอนด์พาร์ท อัพเดท จำกัด 2564).
ณรงค์ สิงห์ประเสริฐ, คู่มือแพทย์ (ภาควิชานิติเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล 2535).
วิฑูร อึ้งประพันธ์, นิติเวชศาสตร์ (พิมพ์ครั้งที่ 2, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง 2548).
ณรงค์ โพธิ์พฤกษานันท์, ระเบียบวิธีวิจัย หลักการและแนวคิด เทคนิคการเขียนรายงานการวิจัย (พิมพ์ครั้งที่ 8, บริษัท แอคทีฟ พริ้นท์ จำกัด, 2556).
ผดุง เธียรถาวร, แนวทางค้นคว้าเพื่อทำวิจัยและเขียนวิทยานิพนธ์บทความหรือรายงานกชประจำภาค (โรงพิมพ์อักษรบัณฑิต 2515).
ศนันท์กรณ์ โสตถิพันธุ์, คำอธิบายกฎหมายนิติกรรม สัญญา (พิมพ์ครั้งที่ 24, วิญญูชน 2564).
ศักดิ์ สนองชาติ, คำอธิบาย นิติกรรมและสัญญา (พิมพ์ครั้งที่ 11, สำนักพิมพ์นิติบรรณการ 2557).
จิ้ด เศรษฐบุตร, หลักกฎหมายแพ่งลักษณะนิติกรรมและสัญญา (ดาราพร ถิระวัฒน์ ผู้แก้ไขเพิ่มเติม, พิมพ์ครั้งที่ 7, โครงการตำราและเอกสารประกอบการสอน คณะนิติศาสตร์ 2556).
จิ้ด เศรษฐบุตร, คำบรรยายวิชากฎหมายแพ่งลักษณะทั่วไปแห่งหนี้ (พิมพ์ครั้งที่ 3, โรงพิมมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2519).
หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช, กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและหนี้ คำสอนว่าด้วยเช่าทรัพย์-เช่าซื้อ-จ้างแรงงาน-จ้างทำของ-รับขน-ยืม-ฝากทรัพย์-เก็บของในคลังสินค้า (ม.ป.พ. 2476).
เสริม วินิจฉัยกุล, คำอธิบายประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ลักษณะนิติกรรมและหนี้ (โรงพิมพ์กรมสรรพสามิต 2515).
ประกอบ หุตะสิงห์, กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วย นิติกรรมและสัญญา (พิมพ์ครั้งที่ 3, สำนักพิมพ์นิติบรรณการ 2518).
หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช, คำอธิบายประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1387 (โรงพิมพ์ไทยเขษม 2492).
กรศุทธิ์ ขอพ่วงกลาง, นิติกรรม สัญญา และคำมั่น (โครงการตำราและเอกสารประกอบการสอน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2565).
ไพจิตร ปุญญพันธุ์, คำอธิบายประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ลักษณะละเมิด (พิมพ์ครั้งที่ 2, โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2470).
พจน์ ปุษปาคม, คำอธิบายประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยละเมิด (โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2525).
สอาด นาวีเจริญ, คำบรรยายกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยครอบครัว (สำนักพิมพ์นิติบรรณการ 2517).
ไพโรจน์ กัมพูสิริ, หลักกฎหมายมกดก (พิมพ์ครั้งที่ 5, วิญญูชน 2562)
ปิติกุล จีระมงคลพาณิชย์, กฎหมายลักษณะประนีประนอมยอมความ การพนันและขันต่อ บัญชีเดินสะพัด (ม.ป.พ. 2563).
ชาญชัย แสวงศักดิ์ และมานิตย์ วงศ์เสรี, ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับนิติกรรมทางปกครองและสัญญาทางปกครอง (วิญญูชน 2541).
ชาญชัย แสวงศักดิ์, คำอธิบายกฎหมายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 31,วิญญูชน 2565) 286 - 288.
สมยศ เชื้อไทย, ความรู้กฎหมายทั่วไป คำอธิบายวิชากฎหมายแพ่ง : หลักทั่วไป (พิมพ์ครั้งที่ 27, วิญญูชน 2563).
วรพจน์ วิศรุตพิชญ์, ข้อความคิดและหลักการพื้นฐานประการของกฎหมายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 5, วิญญูชน 2565).
นันทวัฒน์ บรมานันท์, กฎหมายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 5, วิญญูชน 2560).
อมร จันทร์สมบูรณ์, นิติกรรมทางแพ่ง–นิติกรรมทางปกครอง–สัญญาทางปกครอง (สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา 2531).
สุริยา ปานแป้นและอนุวัฒน์ บุญนันท์, คู่มือสอบกฎหมายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 14, วิญญูชน 2563).
ทวีเกียรติ มีนะกนิษฐ, กฎหมายอาญาหลักและปัญหา (พิมพ์ครั้งที่ 7, นิติธรรม 2549).
สุธี อยู่สถาพร, ‘ความรับผิดตามกฎหมายของแพทย์ในการรักษาผู้ป่วยกับหลักวิธีปฏิบัติเพื่อเป็นเลิศทางการแพทย์’ (2559) ฉบับที่ 1 วารสารกฎหมายสุขภาพและสาธารณสุข ปีที่ 2, 141-144.
วิฑูร อึ้งประพันธ์ ‘ปาฐกถาการวิจัยในมนุษย์ในบริบทของร่าง พ.ร.บ.การวิจัยในมนุษย์ พ.ศ. ....’ฉบับที่ 3 กันยายน–ธันวาคม 2561 วารสารกฎหมายสขภาพและสาธารณสุข ปีที่ 4
Joanne Roman, ‘U.S. Medical Research in the Developing World: Ignoring Nuremberg,’ Cornell Journal of Law and Public Policy: Vol. 11: Iss. 2, Article 4 (2002),
<https://scholarship.law.cornell.edu/cjlpp/vol11/iss2/4.> accessed 13 August 2021.
อำนาจ บุบผามาศ, ‘ความยินยอมที่ได้รับการบอกกล่าวในการวิจัยในมนุษย์’ (วิทยานิพนธ์ นิติศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2555).
รายงาน คู่มือ หรือเอกสารที่ออกโดยหน่วยงานต่าง ๆ
กลุ่มงานบริหารทรัพยากรบุคคล สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอ่างทอง, แบบฟอร์มประวัติผู้วิจัย <http://164.115.41.180/ personel/sites/default/files/news/%E0%B9%81%E0%B8%87_8112562.pdf> สืบค้นเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2565.
คณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในคน คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล, คู่มือการขอรับการรับรองจริยธรรมการวิจัยในคน พ.ศ. 2565 <https://www.si.mahidol.ac.th/ sirb/files/researcher/ Researcher_guideline.pdf> สืบค้นเมื่อ 29 มีนาคม 2565.
งานสนับสนุนการวิจัย สำนักวิชาการกลาง มหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น, ‘คู่มือการดำเนินงานวิจัย มหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น’, 8 <https://research.feu.ac.th/researchFile/filedownload/ 4911197_2563_03 _27_165050.pdf> สืบค้นเมื่อ 29 มีนาคม 2565.
วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร, รายงานสรุปการจัดการความรู้ เรื่อง การพิจารณาจริยธรรมการวิจัย สืบค้นเมื่อ 29 มีนาคม 2565.
สำนักวิจัยและพัฒนาวิทยาลัยนครราชสีมา, คู่มือการขอทุนสนับสนุนการวิจัย 2559 <http://research.nmc.ac.th/images/download/handbook59.pdf> สืบค้นเมื่อ 29 มีนาคม 2565.
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา, ‘บันทึกหลักการและเหตุผลประกอบร่างพระราชบัญญัติการวิจัยในมนุษย์ พ.ศ. ...’ <https://www.krisdika.go.th/data/comment/comment_lawdraft/2560/0812_2560_0081.doc> สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2565.
บัญชา วิทยอนันต์, ดำรง สัตยวากย์สกุล, สุดารัตน์ แสงโชติ, ‘มาตรการทางกฎหมายในการวิจัยในมนุษย์ Legal Measures Concerning Research Involving Human Subjects’ (การประชุมวิชาการระดับชาติ วิทยาลัยนครราชสีมา ครั้งที่ 6, วิทยาลัยนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา, 2562) 291.
ชมรมจริยธรรมการวิจัยในคนประเทศไทย, ‘กระบวนการขอความยินยอม’ <https://research.sru.ac.th/wp-content/uploads/sites/26/2021/07/Anothai%E0%B8%81%E0%B8%A 14Aug21.pdf> สืบค้นเมื่อ 29 มีนาคม 2565
วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี, ‘โครงการวิจัยที่ต้องขอรับรองจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์คณะกรรมการจริยธรรมฯ’ <http://www.bcn.ac.th/web/2007/research/HumanRes/PDF/step06.pdf> สืบค้นเมื่อ 29 มีนาคม 2565.
คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร, ‘วิวัฒนาการของจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์’ สืบค้นเมื่อ 29 มีนาคม 2565.
สำนักงานอัยการคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายและการบังคับคดี จังหวัดร้อยเอ็ด, ‘การยื่นคำร้องขอให้ศาลตั้งผู้จัดการมรดก’ <http://www.ro.ago.go.th/ro-lawaid/index.php/2017-08-22-10-16-26> สืบค้นเมื่อ 29 มกราคม 2564.
สิวลี ศิริไล, ‘กระบวนการขอความยินยอมโดยได้รับการบอกกล่าวและการเขียนเอกสารโครงการวิจัยแก่ผู้เข้าร่วมโครงการ ฉบับแก้ไขปรับปรุง พ.ศ. 2555’ <https://www.tm.mahidol.ac.th/ research/Ethics/ human/training/2016/2016_06_13/Sivalee_Handout.pdf> สืบค้นเมื่อ 29 มีนาคม 2565.
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ‘ประวัติความเป็นมา’ (NRCT) https://www.nrct.go.th/ สืบค้นเมื่อ 20 พฤศจิกายน 2564.
อนันต์ ศรีโสภา, ‘หลักการวิจัยเบื้องต้น’ (pdf, บริษัท สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช จำกัด 2547) สืบค้นเมื่อ 9 กันยายน 2563.
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.), คู่มือการจัดทำงบประมาณในลักษณะบูรณาการ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2560: ภาคผนวช 12 การวิจัยในคน 2560 2 <https://www.nrct.go.th/> สืบค้นเมื่อ 21 กันยายน 2563.
งานจรรยาบรรณและธรรมาภิบาลการวิจัย สำนักวิจัย นวัตกรรมและพันธมิตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี, ขั้นตอนการประเมินโครงการวิจัยที่เข้าข่ายจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ <https://www.kmutt.ac.th/rippc/ nrct59/21a12.pdf> สืบค้นเมื่อ 10 กันยายน 2563.
สำนักบริหารการสาธารณสุข, ‘คู่มือการปฏิบัติงาน : บริการสุขภาพ’<http://www.mhso.moph.go.th/mhs/ images/02-starttegy/downloaddoc/%20%20%20%20%20%20.pdf> สืบค้นเมื่อ 21 กันยายน 2563.
สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.), ‘จริยธรรมการวิจัยในคน’, <http://www.nrms.go.th/FileUpload/ AttatchFile/News/256010121923328671661.pdf> สืบค้นเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2565.
Trisha Torrey, ‘The Goals of Medical Treatment and How They Affect You’ (verywellhealth, 1 July 2022), <https://www.verywellhealth.com/medical-treatment-four-goals-2615451>สืบค้นเมื่อ 21 กรกฎาคม 2563.
U.S. Department of Health & Human Services, ‘Belmont report, Boundaries Between Practice and Research’ (hhs.gov, 18 April 1979) <https://www.hhs.gov/ohrp/ regulations-and-policy/belmont-report/read-the-belmont-report/index.html> สืบค้นเมื่อ 9 กันยายน 2563.
มหาวิทยาลัยมหิดล คณะเทคนิคการแพทย์, ‘แหล่งทุนวิจัย’ <https://mt.mahidol.ac.th/ research/> สืบค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2566
คำพิพากษา คำวินิจฉัย และคำสั่งศาล
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 8333/2560.
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1403/2508.
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 6906/2554.
คำวินิจฉัยคณะกรรมการวินิจฉัยชี้ขาดอำนาจหน้าที่ระหว่างศาลที่ 25/2545 ลงวันที่ 14 สิงหาคม 2545
คำสั่งศาลปกครองสูงสุดที่ 255/2550
พระราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 124 ตอน 16ก เมื่อวันที่ 19 มีนาคม พ.ศ. 2550.
พิชัยศักดิ์ หรยางกูร, นริศรา แดงไผ่, เอกสารประกอบการบรรยาย วิชา 40701 กฎหมายแพ่ง ลักษณะสัญญา ลักษณะละเมิดและลักษณะหุ้นส่วนบริษัทชั้นสูง ชุดที่ 3 หลักความยินยอม ภาคการเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2562 สาขาวิชานิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 7 <https://www.stou.ac.th/Schools/ Slw/upload/Ex%2040701-3.pdf> สืบค้นเมื่อ 1 ธันวาคม 2563.
