การวินิจฉัยชี้ขาดเกี่ยวกับสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง

Abstract

ปัญหาการวินิจฉัยชี้ขาดเกี่ยวกับสิทธิสมัครรับเลือกตั้งตามพระราชบัญญัติประกอบ
รัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ.2561 และพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิก
สภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ.2562 เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้การตรวจสอบสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง
ของผู้สมัครรับเลือกตั้งเป็นไปโดยไม่มีประสิทธิภาพ ซึ่งปัญหาการวินิจฉัยชี้ขาดเกี่ยวกับสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง
ตามพระราชบัญญัติดังกล่าวมาจากสาเหตุอย่างน้อย 5 ประการ คือ ประการแรก องค์กรที่มีอำนาจวินิจฉัยชี้ขาดเกี่ยวกับสิทธิสมัครรับเลือกตั้งตั้งแต่ช่วงก่อนวันเลือกตั้งจนถึงหลังประกาศผลการเลือกตั้งมีมากกว่าหนึ่งองค์กร
อันอาจทำให้ผลการวินิจฉัยชี้ขาดมีความแตกต่างกัน ประการที่สอง ความรับผิดในทางกฎหมายของผู้สมัคร
ในแต่ละช่วงเวลามีความแตกต่าง ประการที่สาม กรอบเวลาที่กฎหมายกำหนดในการพิจารณาของศาลมีอยู่
ค่อนข้างจำกัด ประการที่สี่ บทบัญญัติยังไม่ชัดเจนว่าการสมัครโดยที่ไม่มีสิทธิสมัครรับเลือกตั้งนั้น ถือว่าเป็นเหตุให้การเลือกตั้งมิได้เป็นไปโดยสุจริตและเที่ยงธรรมหรือไม่ และประการที่ห้า บทบัญญัติยังไม่ครอบคลุมถึงเหตุอื่นที่ควรทำให้ผู้สมัครไม่มีสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง และเพื่อที่จะแก้ไขปัญหาดังกล่าวให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
มีความเสมอภาคเท่าเทียมกัน และคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของบุคคล ผู้เขียนจึงได้มีความเห็นเป็นข้อเสนอแนะ
เพื่อเป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว 4 ประการ คือ ประการแรก กำหนดเขตอำนาจขององค์กรที่มี
อำนาจพิจารณาวินิจฉัยชี้ขาดโดยยึดเอาเวลาที่เหตุอันเป็นที่มาแห่งการขาดคุณสมบัติหรือการมีลักษณะต้องห้าม
มิให้ใช้สิทธิสมัครรับเลือกตั้งเกิดขึ้นมาเป็นเกณฑ์ในการกำหนดเขตอำนาจขององค์กร ประการที่สอง กำหนดให้มี
การตรวจสอบผู้สมัครทุกคนไม่ว่าจะได้รับเลือกตั้งหรือไม่ และกำหนดให้การพิจารณาและวินิจฉัยชี้ขาดเกี่ยวกับสิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นอำนาจของศาลยุติธรรมโดยไม่จำกัดกรอบเวลาในการพิจารณาของศาล ประการที่สาม กำหนด
เหตุที่ทำให้ผู้สมัครไม่มีสิทธิสมัครรับเลือกตั้งให้ครอบคลุมถึงเหตุอื่น และประการสุดท้าย ให้ถือว่าการสมัครโดยไม่มีสิทธิสมัครรับเลือกตั้งนั้น เป็นเหตุทำให้การเลือกตั้งมิได้เป็นไปโดยสุจริตและเที่ยงธรรม