การคุ้มครองสิทธิของมารดาที่เป็นเด็กในการยุติการตั้งครรภ์ ภายใต้กรอบความคิดเรื่องหลักประโยชน์สูงสุดของเด็ก

Abstract

ความยินยอมทางอาญาของเด็กเป็นเงื่อนไขสำคัญของการยุติการตั้งครรภ์ เนื่องจากความยินยอมดังกล่าวย่อมส่งผลให้บุคลากรทางการแพทย์มีอำนาจกระทำเหนือเนื้อตัวร่างกายของเด็ก หากฝ่าฝืนต่อความยินยอมดังกล่าวแล้ว บุคคลากรทางการแพทย์อาจมีความรับผิดทางกฎหมายอาญาตามมา แต่อย่างไรก็ดีด้วยเหตุที่เด็กยังมีพัฒนาการทางด้านสติปัญญาไม่เต็มที่ ประกอบกับยังไม่มีวุฒิภาวะที่เพียงพอ ในบางเรื่องเด็กไม่สามารถที่จะรับรู้และเข้าใจถึงลักษณะของการกระทำและผลของการกระทำได้อย่างแท้จริงจึงทำให้ไม่อาจให้ความยินยอมอย่างแท้จริงได้ ดังนี้ในการกำหนดอายุขั้นต่ำที่จะถือว่าเด็กมีความสามารถที่จะให้ความยินยอมทางอาญาในเรื่องใดจึงต้องพิจารณาถึงความรู้และความเข้าใจของเด็กต่อลักษณะของการกระทำ วัตถุประสงค์ของการกระทำและผลที่ตามมาของการกระทำในเรื่องนั้นเป็นรายกรณีไป โดยจะใช้เกณฑ์อายุทางแพ่งของเด็กมาเป็นตัวกำหนดความสามารถของเด็กในทางอาญาไม่ได้ เนื่องจากความยินยอมทางแพ่งและความยินยอมทางอาญามีลักษณะที่แตกต่างกัน อนึ่งในปัจจุบันกฎหมายไทยยอมรับให้หญิงสามารถทำการยุติการตั้งครรภ์ด้วยความสมัครใจได้เมื่อมีอายุครรภ์ไม่เกิน 12 สัปดาห์ แต่อย่างไรก็ดีกฎหมายมาตราดังกล่าวกลับไม่มีการกำหนดถึงมาตรการที่ใช้เฉพาะเจาะจงกับกรณีของเด็กที่เป็นมารดาประสงค์จะยุติการตั้งครรภ์เอาไว้ อาทิ ไม่ได้มีการกำหนดอายุขั้นต่ำที่ถือว่าเด็กมีความสามารถในการให้ความยินยอม ไม่ได้มีการกำหนดเกี่ยวกับมาตรการพิเศษสำหรับเด็กหากเด็กไม่มีความสามารถในการให้ความยินยอมว่าควรมีขั้นตอนเช่นใดบ้างเพื่อให้เด็กสามารถเข้าสู่กระบวนการยุติการตั้งครรภ์ได้ รวมถึงมาตรการที่จำเป็น อาทิการได้รับคำปรึกษาก่อนการยุติการตั้งครรภ์จากผู้เชี่ยวชาญเฉพาะ ซึ่งการขาดกระบวนการข้างต้นย่อมส่งผลทำให้เด็กไม่ได้รับความคุ้มครองในกระบวนการการตัดสินใจ ตลอดทั้งการส่งเสริมสวัสดิภาพและฟื้นฟูสมรรถภาพของเด็กทั้งทางร่างกายและจิตใจอย่างเหมาะสม และไม่เป็นไปตามหลักประโยชน์สูงสุดของเด็ก