มาตรการทางกฎหมายในการสร้างหลักประกันสิทธิแก่เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ในการมีสิทธิได้รับแสงสว่าง (Right to Light)

Abstract

บทความนี้มุ่งศึกษาปัญหาการประกันสิทธิในการได้รับแสงสว่างของเจ้าของอสังหาริมทรัพย์ (Right to Light) กรุงเทพมหานครเป็นเมืองหลวงที่มีการอาศัยอยู่อย่างหนาแน่น ประกอบกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมที่เจริญขึ้นอย่างต่อเนื่องส่งผลต่อความต้องการใช้พื้นที่มากขึ้นในปริมาณพื้นที่จำกัด จึงต้องปรับตัวโดยลดปริมาณการใช้พื้นที่แนวนอนลงและเพิ่มปริมาณพื้นที่ในแนวตั้งมากขึ้น อันนำมาซึ่งความเสี่ยงในการปิดกั้นทางแสงส่องของพื้นที่ข้างเคียง ทั้งการอยู่อาศัยโดยไม่ได้รับแสงอาทิตย์จะส่งผลกระทบต่อค่าใช้จ่ายและสุขภาพของผู้อยู่อาศัยหลายประการ เมื่อมีคดีข้อพิพาทในการปิดกั้นทางแสงอาทิตย์ขึ้นสู่ศาล ศาลยุติธรรมได้พยายามตีความกฎหมายละเมิดเพื่อคุ้มครองสิทธิในการได้รับแสงสว่างแก่เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ อย่างไรก็ดี การไม่มีบทบัญญัติกฎหมายคุ้มครองสิทธิในการได้รับแสงสว่างเป็นการเฉพาะ จะนำมาซึ่งความเสี่ยงที่เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ต้องแบกรับไปตลอดว่าอาจมีการก่อสร้าง ดัดแปลง หรือต่อเติมอาคารอื่นใดขึ้นใหม่ที่ปิดกั้นทางแสงของตน

ตามปัญหาดังกล่าว บทความนี้ใช้วิธีการศึกษามาตรการตามตราสารระหว่างประเทศในแง่ของการประกันสิทธิในการได้รับแสงสว่างเป็นสิทธิมนุษยชน สิทธิในสุขภาพ และสิทธิในทรัพย์สิน อาทิ ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ปฏิญญาการประชุมขององค์การสหประชาชาติว่าด้วยสิ่งแวดล้อมของมนุษย์ ปฏิญญาริโอว่าด้วยสิ่งแวดล้อมและการพัฒนา รวมถึงมาตรการทางกฎหมายของประเทศอังกฤษและประเทศญี่ปุ่นที่มีการประกันสิทธิแก่เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ในการมีสิทธิได้รับแสงสว่างเพื่อหาข้อเสนอให้กับประเทศไทย

จากการศึกษา บทความนี้ขอเสนอแนวทางการสร้างหลักประกันสิทธิแก่เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ในการมีสิทธิได้รับแสงสว่างแก่ประเทศไทยดังนี้ ประการที่ 1 เพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 อย่างไรก็ดี การเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญมีกระบวนการทางนิติบัญญัติที่ค่อนข้างซับซ้อนและใช้เวลานาน เพื่อให้ทันต่อการขยายตัวของสภาพเศรษฐกิจและสังคมจึงนำมาสู่ข้อเสนอแนะประการที่ 2 ขยายความสิทธิตามบทบัญญัติกฎหมายที่บังคับใช้อยู่ให้ครอบคลุมถึงสิทธิในการได้รับแสงสว่าง ประการที่ 3 เพิ่มเติมบทบัญญัติประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ประการที่ 4 เพิ่มเติมกลไกการประกันสิทธิในการได้รับแสงสว่างจากบัญญัติกฎหมายที่บังคับใช้อยู่ และประการที่ 5 เพิ่มความร่วมมือระหว่างองค์กร พบว่าในทางระหว่างประเทศได้ยอมรับสิทธิในการเข้าถึงสิ่งแวดล้อมที่สะอาด ดีต่อสุขภาพ และยั่งยืนเป็นสิทธิมนุษยชนสากล ส่วนประเทศอังกฤษได้รับรองสิทธิในการได้รับแสงสว่างเป็นทรัพยสิทธิ และประเทศญี่ปุ่นได้ยอมรับสิทธิในการได้รับแสงสว่างเป็นสิทธิของพลเมือง ดังนั้น ประเทศไทยจึงสมควรสร้างหลักประกันสิทธิแก่เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ในการมีสิทธิได้รับแสงสว่างให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น