กระบวนการเสริมสร้างและฟื้นฟูทุนทางสังคมสู่ความเข้มแข็งของการจัดสวัสดิการชุมชนกรณีศึกษากองบุญสัจจะสวัสดิการไทบ้าน ตำบลเปือย อำเภอลืออำนาจ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพการดำเนินงานภายในกองบุญสัจจะสวัสดิการไทบ้าน ศึกษาทุนทางสังคมที่มีอยู่ เพื่อพัฒนากระบวนการเสริมสร้างและฟื้นฟูทุนทางสังคมเพื่อความเข้มแข็งของการจัดสวัสดิการชุมชน ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research Approach) ใช้วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ การสังเกต และการสนทนากลุ่ม พื้นที่ดำเนินการคือกองบุญสัจจะสวัสดิการไทบ้าน ตำบลเปือย อำเภอลืออำนาจ จังหวัดอำนาจเจริญ กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้บริหารกองบุญฯ ผู้นำชุมชน ประชาชนที่เป็นสมาชิกและไม่ได้เป็นสมาชิกกองบุญฯ ในตำบลเปือย จำนวน 680 คน ซึ่งใช้เทคนิควิธีการวิจัยเชิงปฏิบัติแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) ผลการวิจัยพบว่า สภาพการดำเนินงานของกองบุญฯ มีเรื่องที่ควรดำเนินการเสริมสร้างคือความเข้าใจในอุดมการณ์และความรู้สึกเป็นเจ้าของ ประกอบกับทุนทางสังคมในตำบลอยู่ในช่วงลดลงตามกระแสสังคมโลกาภิวัตน์ที่ทุนนิยมและบริโภคนิยมมีพลังเหนือกว่าทุนทางสังคม ในประเด็นกระบวนการเสริมสร้างและฟื้นฟูทุนทางสังคม พบว่า มีขั้นตอนที่สำคัญในการดำเนินงานคือ การสร้างการรับรู้และความตระหนัก การสร้างนวัตกรสวัสดิการชุมชน เพื่อขับเคลื่อนงานอย่างต่อเนื่อง การสร้างวิสัยทัศน์ร่วม การประชุมวางแผนแบบมีส่วนร่วม และการดำเนินงานตามแผน ด้วยการสร้างโอกาสให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน ด้วยกระบวนการเรียนรู้ของชุมชนและการจัดการความรู้ ในประเด็นการสร้างความเข้มแข็งของการจัดสวัสดิการ ในการวิจัยครั้งนี้ได้ดำเนินการเสริมสร้างและฟื้นฟูทุนทางสังคม ซึ่งเป็นหลักการสำคัญของกองบุญสัจจะสวัสดิการไทบ้านและการพัฒนาชุมชนที่นำไปสู่การพึ่งตนเองได้อย่างยั่งยืน