นิทานข้าว: เรื่องเล่าสีเขียวและความทรงจำสีเขียวของกลุ่มชนในเขตลุ่มน้ำโขงตอนกลาง

บทคัดย่อ

บทความนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษานิทานข้าวในฐานะที่เป็นเรื่องเล่าสีเขียวและความทรงจำสีเขียวของกลุ่มชนในเขตลุ่มน้ำโขงตอนกลาง  โดยใช้แนวคิดวรรณกรรมวิจารณ์เชิงนิเวศและแนวคิดความทรงจำทางสังคมเป็นเครื่องมือหลักในการวิเคราะห์  ผลการศึกษาพบว่า  กลุ่มชนในเขตลุ่มน้ำโขงตอนกลางถือเป็นกลุ่มชนที่มีความเป็นพหุลักษณ์ทางวัฒนธรรม  โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเป็นพื้นที่ที่เต็มไปด้วยเรื่องเล่าสีเขียวและนำไปสู่การสร้างความทรงจำสีเขียว  ซึ่งเรื่องเล่าชุดสำคัญคือนิทานข้าว  ที่นำเสนอให้เห็นว่าอาณาบริเวณดังกล่าวเต็มไปด้วยความหลากหลายของสายพันธุ์ข้าวและตัวนิทานเองได้กลายเป็นเครื่องมือสำคัญในการต่อสู้และต่อรองกับกลุ่มชนที่ผูกขาดอำนาจในทางสังคม       ทั้งยังมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบการนำเสนอให้เหมาะสมกับบริบทของสังคมสมัยใหม่ด้วย  ขณะเดียวกันนิทานข้าวยังถูกทำให้เป็นเรื่องเล่าศักดิ์สิทธิ์ที่แสดงนัยของการสร้างความสัมพันธ์เชิงบวกระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ อันจะนำไปสู่การสร้างจิตสำนึกเชิงนิเวศได้อย่างน่าสนใจ