รูปแบบการประยุกต์นาฏกรรมวงดนตรีลูกทุ่งในสถานศึกษาเพื่อเศรษฐกิจสร้างสรรค์

บทคัดย่อ

เพลงลูกทุ่งเป็นวัฒนธรรมบันเทิงคู่กับสังคมไทยมาช้านาน  ตั้งแต่สังคมชนบทจนถึงสังคมเมือง  เป็นกระจกสะท้อนให้เห็นถึง วิถีชีวิต  ความเชื่อ  ตลอดจนประเพณี  และมีพัฒนาการมาตามยุคสมัย  ปัจจุบันมีการประกวดแข่งขันจนทำให้เกิดการสร้างสรรค์นาฏการประกอบวงดนตรีลูกทุ่งอย่างหลากหลาย  การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยรูปแบบการประยุกต์นาฏกรรมวงดนตรีลูกทุ่งในสถานศึกษาเพื่อเศรษฐกิจสร้างสรรค์  โดยมีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงประวัติความเป็นมาของนาฏกรรมในวงดนตรีลูกทุ่งในสถานศึกษา  สภาพปัจจุบันและปัญหาของนาฏกรรมในวงดนตรีลูกทุ่งในสถานศึกษาตลอดจนรูปแบบการประยุกต์นาฏกรรมวงดนตรีลูกทุ่งในสถานศึกษาเพื่อเศรษฐกิจสร้างสรรค์  โดยใช้วิธีการศึกษาจากเอกสารและเก็บรวบรวมข้อมูลภาคสนามด้วยการสำรวจ  สังเกต  สัมภาษณ์ผู้รู้  จำนวน 3 คน ผู้ออกแบบท่าเต้น 3 คน นักเต้นจำนวน 15 คน นักดนตรีจำนวน 15 คน และประชาชน นิสิตนักศึกษา จำนวน 30 คน จากเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสำรวจ แบบสังเกต และแบบสัมภาษณ์ที่มีโครงสร้างและไม่มีโครงสร้าง และนำเสนอผลการวิจัยด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์

            ผลการวิจัยพบว่า ความเป็นมาของนาฏกรรมในวงดนตรีลูกทุ่งแบ่งออกเป็น 3 ยุค คือ ยุคแรก ยังไม่มีการแยกประเภทของเพลงสาระบรรยายถึงชีวิตชนบท ยุคที่ 2 เป็นยุคทองเริ่มมีเอกลักษณ์ลีลาและรูปแบบเฉพาะตัว นิยมใช้เพลงจังหวะรำวง ยุคที่ 3 ยุคแห่งการแข่งขันมีการแข่งขันเพลงลูกกรุงและเพลงลูกทุ่งมีการนำเพลงลูกทุ่งมาประกอบภาพยนตร์ นาฏกรรมในวงดนตรีลูกทุ่งก็ได้พัฒนาจากรำโทน รำวง วงดนตรี สุนทราภรณ์  ลิเก  และกลายเป็นหางเครื่องในที่สุด

            รูปแบบการประยุกต์นาฏกรรมวงดนตรีลูกทุ่งในสถานศึกษามีหลักและวิธีการคือ 1. การสร้างแนวคิดโดยการจับประเด็นสำคัญจากเนื้อหาของเพลง 2. การกำหนดรูปแบบ ส่วนใหญ่เน้นการเต้นด้วยการใช้ร่างกาย 3. การประดิษฐ์ท่าเต้น จากการตีความจากเนื้อหาและอารมณ์ของเพลง 4. การออกแบบเครื่องแต่งกาย คำนึงถึงแนวคิดและรูปแบบ 5. การใช้พื้นที่ต้องกำหนดตำแหน่งเพื่อโชว์ท่าที่โดดเด่น  6. อุปกรณ์การแสดง ต้องช่วยเสริมบรรยากาศและทำให้โชว์สมบูรณ์อลังการขึ้นเศรษฐกิจสร้างสรรค์ที่เกิดจากการประยุกต์นาฏกรรมวงดนตรีลูกทุ่ง ได้แก่การจ้างงาน เช่น การใช้โน้ตเพลง  การสอนดนตรี  การจ้างทีมทำโชว์  ทำเครื่องแต่งกายและการต่อยอดเป็นอาชีพ  อาทิ นักร้อง  นักดนตรี  ครูสอนเต้น  ครูสอนดนตรี เป็นต้น  

            โดยสรุปรูปแบบการประยุกต์นาฏกรรม นาฏกรรมในวงดนตรีลูกทุ่งเพื่อเศรษฐกิจสร้างสรรค์ เป็นวิธีบูรณาการศาสตร์ทางด้านศิลปะการแสดงระหว่างความเป็นเอกลักษณ์ไทย กับความเป็นสากลให้ผสานลงตัวกับความเป็นลูกทุ่งได้อย่างสมบูรณ์  งดงาม  มีสุนทรียภาพ  และผลจากประยุกต์ยังทำให้เกิดการหมุนเวียนของเม็ดเงินจนกลายเป็นเศรษฐกิจสร้างสรรค์อีกด้วย