องค์ประกอบความสำเร็จการทำเกษตรแบบผสมผสานอย่างยั่งยืน ในพื้นที่บ้านสะจุก บ้านสะเกี้ยง ตำบลขุนน่าน อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษากระบวนการทำเกษตรผสมผสานและองค์ประกอบที่ทำให้การ
ทำเกษตรผสมผสานประสบความสำเร็จ 2) เพื่อศึกษาต้นทุนและผลตอบแทนในการทำเกษตรผสมผสาน และ
3) เพื่อศึกษาปัญหาอุปสรรคและแนวทางการพัฒนาการทำเกษตรผสมผสานอย่างยั่งยืน รูปแบบการวิจัย เป็นการ
วิจัยแบบผสานวิธี ประกอบด้วย การวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ พื้นที่วิจัย คือ บ้านสะจุก
บ้านสะเกี้ยง ตำบลขุนน่าน อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม และ
แบบสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูล กลุ่มตัวอย่างจำนวน 153 ครัวเรือน ใช้เทคนิคการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี 2 ชนิด คือ 1) แบบสอบถาม และ 2) แบบสอบถามสัมภาษณ์เชิงลึก ผลการวิจัย
พบว่า การทำเกษตรผสมผสาน มีทั้งหมด 5 รูปแบบ ประกอบไปด้วย 1) เกษตรแบบดั้งเดิม 2) เกษตรผสมผสาน
แบบที่ 1 3) เกษตรผสมผสานแบบที่ 2 4) เกษตรผสมผสานแบบที่ 3 และ 5) เกษตรผสมผสานแบบที่ 4
ซึ่งรายได้เหนือต้นทุนรวมของระบบเกษตรผสมผสานแบบที่ 2 มีรายได้เหนือต้นทุนรวมมากที่สุดเฉลี่ย 23,335
บาท/ไร่ โดยปัญหาการทำเกษตรส่วนใหญ่ที่พบ คือ การทำเกษตรเชิงเดี่ยวก่อให้เกิดการสูญเสียหน้าดิน
อินทรียวัตถุในดินถูกทำลาย และการชะล้างพังทลายของดิน ทำให้ผลผลิตต่อพื้นที่ลดลงทุกปีดังนั้นการศึกษา
องค์ประกอบความสำเร็จการทำเกษตรผสมผสานอย่างยั่งยืน จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะนำผลการศึกษาไปพัฒนา
และขยายผลการส่งเสริมการทำเกษตรผสมผสานให้กับเกษตรกรรายอื่นที่มีความสนใจ