ละครรำแก้บน คณะฉลองศิลป์

Main Article Content

วีณา เรี่ยวแรง
ธีรภัทร์ ทองนิ่ม
สุขสันติ แวงวรรณ

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมา และวิเคราะห์
รูปแบบการแสดงละครรำแก้บน คณะฉลองศิลป์ โดยมีขั้นตอนการดำเนินงานวิจัยดังนี้ 1) ศึกษาข้อมูลที่
เกี่ยวข้องจากเอกสาร และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 2) เก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้ที่มีความเกี่ยวข้องกับคณะ
ฉลองศิลป์ 3) เก็บข้อมูลโดยการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม 4) นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์รูปแบบและขั้นตอนใน
การแสดงละครรำแก้บนคณะฉลองศิลป์5) สรุปผลการวิจัย
ผลจากการศึกษาพบว่า คณะละครฉลองศิลป์ได้เดินทางเข้าสู่จังหวัดนครปฐม ในช่วงสมัย
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ราว พ.ศ. 2444–2446 โดยมีนางเล็ก เป็นผู้ย้ายถิ่นฐาน
เข้ามาอาศัยในจังหวัดนครปฐม และได้สืบสานศิลปะการแสดงโขนละครโดยรับแสดงในโอกาสต่าง ๆ
ตลอดจนได้ฝึกหัด ถ่ายทอดให้กับ ลูกหลาน และผู้ที่สนใจ องค์ความรู้ต่าง ๆ ตกทอดถึงรุ่นลูกคือ นายสวัสดิ์ -
นางทองหล่อ พันธุ์ภักดี โดยบุตรที่สืบทอดองค์ความรู้ คือนางฉลอง พันธุ์ภักดี และได้ตั้งชื่อคณะละครว่า
“ฉลองศิลป์” ปัจจุบันดำเนินการดูแลคณะโดยลูกสาวคือนางสาวศิริรัตน์ พันธุ์ภักดี และได้มอบหมายให้นาง
ชูทิพย์ ปิ่นเวหา เป็นผู้จัดการ ละครรำแก้บนคณะฉลองศิลป์ มีรูปแบบของการแสดงแบบละครรำมากที่สุดซึ่งละครรำ แบ่งการแสดงออกเป็น 3 ช่วง คือ 1) พิธีกรรม 2) การแสดง 3) จบการแสดง ในช่วงของการแสดงพบว่า มีการรำถวายมือของคณะฉลองศิลป์ หลายลักษณะคือ การรำถวายมือเพลงช้าเพลงเร็ว การรำ
ถวายมือชุดเพลงเบ็ดเตล็ด และการรำถวายมือชุดพิเศษ

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

กุสนฉันท์ ขะตารุ่ง. (2564, 23 พฤษภาคม). นักแสดงอาวุโสคณะฉลองศิลป์. สัมภาษณ์

ชูทิพย์ ปิ่นเวหา. (2564, 14 กุมภาพันธ์). ผู้จัดการคณะคณะฉลองศิลป์. สัมภาษณ์

มรกต ไพรศรี. (2556). การรำแก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิง จังหวัดนครปฐม. (วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต .มหาวิทยาลัยมหิดล)

ปภัสสร เจริญพิสัยสุข. (2561). กระบวนการรำถวายมือแก้บน หลวงพ่อพุทธโสธร. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์)

วิศิษ แก้วเอี่ยม. (2549). พัฒนาการและการปรับตัวเพื่อดำรงอยู่ของ “ละครนอก” ในจังหวัดนครปฐม. (งานวิจัยที่ได้รับทุนอุดหนุน, มหาวิทยาลัยคริสเตียน)

วิศิษ แก้วเอี่ยม. (2564, 14 กุมภาพันธ์). เจ้าหน้าที่ศูนย์วัฒนธรรมอำเภอเมืองนครปฐม มหาวิทยาลัยคริสเตียน. สัมภาษณ์

เสฐียรโกเศศ. (2495). ผีสางเทวดา. อนุสรณ์งานฌาปนกิจศพ นางเฮียะ เสฐียนโกเศศ. ม.ป.ท. : ม.ป.พ.

สุรินทร์ ศรีอนันต์. (2564, 19 พฤษภาคม). นักดนตรีคณะฉลองศิลป์. สัมภาษณ์