การพัฒนาภูมิปัญญาผลิตภัณฑ์จากไม้สู่นวัตกรรมชุมชน กรณีศึกษาอำเภอสิรินธร และอำเภอพิบูลมังสาหาร

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาภูมิปัญญาผลิตภัณฑ์จากไม้พื้นบ้านอันจะนำไปสู่นวัตกรรม
ชุมชนเชิงสร้างสรรค์2) เพื่อพัฒนาต้นแบบนวัตกรรมชุมชนผลิตภัณฑ์จากไม้พื้นบ้าน ตามแนวชายแดน
จังหวัดอุบลราชธานี โดยใช้แนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้วิจัยเลือกใช้
เครื่องมือในการวิจัย ได้แก่ 1) แบบสัมภาษณ์เชิงลึก 2) แบบสอบถาม 3) แบบบันทึกการสังเกตแบบมี
ส่วนร่วม 4) แบบบันทึกการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยคือ ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้นำชุมชน
และผู้นำกลุ่มอาชีพผลิตภัณฑ์จากไม้พื้นบ้าน จำนวน 20 คน
ผลการศึกษาพบว่า 1) ด้านความหลากหลายของภูมิปัญญาผลิตภัณฑ์จากไม้พื้นบ้านในชุมชน
ชายแดน จังหวัดอุบลราชธานีพบ 2 ประเภท ได้แก่ (1) รูปแบบผลิตภัณฑ์เครื่องไม้พื้นบ้านในชุมชนชายแดน
จังหวัดอุบลราชธานี ได้แก่ ชุดโต๊ะรับแขกขนาดใหญ่ ชุดโต๊ะรับประทานอาหารและชิงช้า (2) อุปกรณ์และ
เครื่องมือเครื่องใช้ในการผลิตเครื่องไม้พื้นบ้านในชุมชนชายแดนจังหวัดอุบลราชธานีพบว่า มี 9 ชิ้น ได้แก่
ค้อน ตะปู สว่านไฟฟ้า เลื่อยไฟฟ้า ลูกหมู กบไฟฟ้า กระดาษทราย สี และ แปรงทาสี2) ด้านการพัฒนา
ต้นแบบนวัตกรรมเครื่องไม้พื้นบ้าน พบว่า ชุมชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาต้นแบบนวัตกรรมเครื่องไม้
พื้นบ้านในชุมชนชายแดน 5 ชนิด ได้แก่ ผลิตภัณฑ์เครื่องไม้รูปปลาบึก ผลิตภัณฑ์เครื่องไม้รูปปลากระเบน
ผลิตภัณฑ์เครื่องไม้รูปเต่า ผลิตภัณฑ์เครื่องไม้รูปช้าง ผลิตภัณฑ์เครื่องไม้รูปคน ทั้งนี้ในการพัฒนาต้นแบบ
นวัตกรรมเครื่องไม้ในชุมชนชายแดน จังหวัดอุบลราชธานี มี 8 ขั้นตอน ได้แก่ การหาไม้น้ำ การออกแบบ
รูปทรง การผ่าหรือตัดไม้ การไสหน้าไม้ การประกอบชิ้นส่วน การขัดไม้ การทาสี และการบรรจุเพื่อรอส่ง