พัฒนาการของตำนาน “ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่” ในภาพยนตร์จากสัจนิยมสู่หลังสมัยใหม่

บทคัดย่อ

การศึกษาพัฒนาการของตำนาน “ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่” ในภาพยนตร์จากสัจนิยมสู่หลังสมัยใหม่ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาพัฒนาภาพยนตร์จากตำนานอีสานเรื่องก่องข้าวน้อยฆ่าแม่ และ 2) เพื่อวิเคราะห์เนื้อหาภาพยนตร์จากตำนานอีสานเรื่องก่องข้าวน้อยฆ่าแม่จากสัจนิยมสู่ความเป็นหลังสมัยใหม่ โดยใช้กรณีศึกษาเป็นภาพยนตร์ที่ดัดแปลงจากตำนานก่องข้าวน้อยฆ่าแม่ 2 เรื่อง ได้แก่ “ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่” ในปี พ.ศ. 2523 และเรื่อง “คนไฟบิน” ในปี พ.ศ. 2549 รวมถึงใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกผู้กำกับและเขียนบทภาพยนตร์ดัดแปลงที่มีผลงานเป็นที่ยอมรับ ได้แก่ 1) วิศิษฏ์ ศาสนเที่ยง และ 2) เฉลิม วงศ์พิมพ์ แล้วจึงนำข้อมูลมาวิเคราะห์ด้วยทฤษฎีหลังสมัยใหม่ ผลการวิจัยพบว่า 1) ตัวละครหลักชื่อทองได้มีการเปลี่ยนแปลงจากคนที่มีสำนึกดีแต่พลั้งทำผิดพลาดจึงได้รับโทษตามกฎหมายไปเป็นคนที่ขาดจิตสำนึกและใช้กำลังแก้ไขปัญหา ซึ่งในท้ายที่สุดก็ต้องพ่ายแพ้ต่อฝ่ายธรรมะ ในด้านฉากของภาพยนตร์มีการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อย โดยยังคงความเป็นชนบทภูมิภาคอีสานที่แห้งแล้งกันดาร แต่ถูกปรับเพิ่มเติมให้มีสิ่งปลูกสร้างโบราณที่หาชมยาก รวมถึงมีอาคารที่มีความทันสมัยแสดงถึงความเจริญที่เริ่มแผ่อิทธิพลเข้ามา ในการดำเนินเรื่องมีการเปลี่ยนจากโศกนาฏกรรมแบบสัจนิยมมาสู่การต่อสู้ระหว่างกลุ่มอำนาจทุนใหม่กับกลุ่มชาวอีสานท้องถิ่นที่ต้องปะทะกันในรูปแบบแอคชั่นแฟนตาซี 2) การวิเคราะห์เนื้อหาสู่ความเป็นหลังสมัยใหม่ต่อไปคือ ให้ทองเป็นคนเป็นโรคซึมเศร้า มีการแต่งกายด้วยเสื้อผ้าที่มีตราโฆษณาสินค้าเพื่อสะท้อนถึงนโยบายประชานิยมในปัจจุบัน และควรปรับให้ฉากมีความร่วมสมัยเพื่อการสื่อสารกับกลุ่มผู้ชมรุ่นใหม่ ในการดำเนินเรื่องควรให้คนดูเห็นถึงเบื้องหลังการถ่ายทำ เพื่อสะท้อนให้เห็นว่าทั้งหมดเป็นเพียงเรื่องเล่าที่มีการแก้ไขบทเพื่อความบันเทิงอยู่เสมอ