การปฏิบัติจิตภาวนาโดยใช้สติเป็นฐานตามแนวเทศนาของพระโสภณวิสุทธิคุณ (หลวงปู่บุญเพ็ง กปฺปโก)

บทคัดย่อ

การปฏิบัติพระพุทธศาสนานั้น ตามที่ได้ทราบกันอยู่แล้ว ว่าเมื่อกล่าวโดยย่อก็ปฏิบัติในไตรสิกขา อันได้แก่ สีลสิกขา จิตตสิกขาคือสมาธิ และปัญญาสิกขา เพื่อผลคือวิมุติความหลุดพ้น ฉะนั้น การปฏิบัติอบรมจิต ซึ่งเรียกตามภาษาบาลีว่าจิตตภาวนา ก็หมายถึงการอบรมในจิตตสิกขา และปัญญาสิกขา หรือสมาธิคือปัญญานั้นเอง หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าสมถะวิปัสสนา สติ คือ ความระลึกได้ สัมปชัญญะ ก็คือความรู้ตัว สติมันอยู่ตรงไหนล่ะและอะไรเป็นสติ และสติมันอยู่ที่ไหน ที่ตั้งของสติมันอยู่ตรงไหนและมันงอกออกจากไหน ก็สติมันก็งอกออกจากใจ และมันก็อยู่ที่หัวใจเป็นต้นของสติสัมปชัญญะก็ออกจากหัวใจ มันก็อยู่ในใจ มันไม่ได้ไปอยู่นอกจากใจ สติก็ดี สัมปชัญญะก็ดี ปัญญาก็ดี แล้วเราจะเอาสติที่เราว่าพากันไปฝึกสตินั่นน่ะ แล้วจะเอาสติไปใช้เวลาไหน เอาสัมปชัญญะไปใช้เวลาไหน ถ้าเราไม่ใช่ในเวลาที่เรานั่งภาวนา สติมันก็งอกออกจากจิต จิตมันมีสติ สัมปชัญญะมันก็งอกออกจากจิต ก็จิตมันมีสติสัมปชัญญะ รวมความได้แล้วก็คือ ตัวของเรา มันมีอยู่ในตัวเราเอง มันไม่ใช่ของที่อยู่นอก ก็เอาสติของตัวเองอันที่มันเกิดขึ้นจากหัวใจตัวเอง ก็เอามาระงับหัวใจตัวเอง สัมปชัญญะก็ออกจากหัวใจตัวเอง ก็เอามันมารู้หัวใจตัวเอง ก็หมายความว่าของที่อยู่ในตัวเอง แล้วก็เอามาใช้ให้มันเป็นประโยชน์กับตัวเอง นั้นล่ะเรียกว่า “พระธรรม”