การศึกษาเปรียบเทียบหลักคำสอนเรื่องโยนิโสมนสิการในพุทธปรัชญาเถรวาทกับการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเอ็ดเวิร์ดเดอโบโน
คำสำคัญ:
โยนิโสมนสิการ, การคิดอย่างมีวิจารณญาณ, พุทธศาสนาเถรวาทบทคัดย่อ
การเปรียบเทียบหลักคำสอนเรื่องโยนิโสมนสิการในพุทธศาสนาเถรวาทกับการคิดอย่างมีวิจารณญาณของแอดเวิร์ด เดอโบโน เป็นการวิจัยเอกสาร (Documentary Research) มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาหลักคำสอนเรื่องศึกษาโยนิโสมนสิการในพุทธปรัชญาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเอ็ดเวิร์ด เดอ โบโน 3) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบหลักคำสอนเรื่องโยนิโสมนสิการในพุทธปรัชญาเถรวาทกับการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเอ็ดเวิร์ด เดอ โบโน เป็นการวิจัยเอกสาร (Documentary Research) เป็นหลัก โดยการศึกษาค้นคว้า รวบรวมข้อมูลจากเอกสารปฐมภูมิและเอกสารทุติยภูมิ
ผลการวิจัยศึกษาพบว่า
- โยนิโสมนสิการในพุทธปรัชญาเถรวาท คือการทำในใจให้แยบคาย เป็นการคิด คำนึง นึกถึง ใส่ใจ พิจารณา เมื่อรวมเข้าเป็นโยนิโสมนสิการ เป็นการฝึกใช้ความคิด ให้รู้จักคิดอย่างถูกวิธี คิดอย่างมีระเบียบรู้จักคิดวิเคราะห์ไม่มองเห็นสิ่งต่างๆ อย่างตื้นผิวเผิน เป็นขั้นสำคัญในการสร้างปัญญาที่บริสุทธิ์ เป็นอิสระทำให้ทุกคนช่วยตนเองได้ และนำไปสู่จุดมุ่งหมายของพุทธธรรมอย่างถ่องแท้ขอบเขตของโยนิโสมนสิการ
- 2. การคิดอย่างมีวิจารณญาณของเอ็ดเวิร์ด เดอ โบโน คือด้านการแสดงออกพูด เขียน หรือสื่อความหมายความเข้าใจโดยสื่อความหมายชัดเจนกำหนดประเด็นปัญหาที่แน่นอนโดยพิจารณาสถานการณ์รวมทั้งหมดเป็นผู้ที่มีความรู้ทันสมัยอยู่เสมอ การคิดอย่างมีระบบ
- 3. การเปรียบเทียบหลักคำสอนเรื่องโยนิโสมนสิการในพุทธปรัชญาเถรวาทกับการคิดอย่างมีวิจารณญาณของแอดเวิร์ด เดอโบโน พบว่า ต้องมีความรู้จักคิด คิดถูกวิธี คิดอย่างเป็นระบบ โยนิโสมนสิการมีลักษณะถือเอาคือเป็นการจัดระเบียบความคิดให้เป็นระบบและใช้ปัญญาตัดให้ขาด ตกลงใจ แก้ไขปัญหาที่ประสบให้เด็ดขาดแน่นอนลงไปก็มีความเหมือนกับแนวคิดอย่างมีวิจารณญาณของเอ็ดเวิร์ด เดอ โบโน คือ การคิดอย่างเป็นระบบ คิดอย่างมีเหตุมีผลก่อนจะลงมือปฏิบัติ
References
ในพระบรมราชูปถัมภ์ ชุด 91 เล่ม, เล่มที่ 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,12,17,18,19,24,37.พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพมหานคร : มหามกุฏราชวิทยาลัย.
คชาภรณ์ คลังชำนาญ. ( 2557 ). ผลการสอนคิดโดยใช้เทคนิคหมวกหกใบด้วยวิธีการสอนต่างกันที่
มีต่อการคิดวิจารณญาณของนักเรียนช่วงชั้นที่ 3. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตร์ มหาบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีทางการศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ชอบกิจ กนกหงส์. ( 2557 ). การสร้างแบบสอบวัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณ
สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาการวัดและประเมินผลการศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ทิศนา แขมมณี. ( 2545 ). ศาสตร์การสอนองค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่
มีประสิทธิภาพ.กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ทัศน์วรรณ ประจันตะเสน. (2551). ผลการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
และการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิทยาศาสตร์บัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
นารี เจนสาริกร. (2548 ). ผลการสอนโดยใช้กิจกรรมหมวกคิดหกใบของเดอโบโนที่มีต่อผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียนวิชาสังคมศึกษาและความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. วิทยานิพนธ์ครุศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอนบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฎ
นครสวรรค์.
ยุวดี สมศรี. ( 2551 ). การพัฒนาความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา
ปีที่ 3 โดยการจัดการเรียนรู้ด้วยเทคนิคหมวกหกใบ. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอน บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ราเชน มีศรี. ( 2544 ). การพัฒนาทักษะการคิดด้วยเทคนิคหมวกเพื่อการคิด 6 ใบ:
แนวคิดของ เดอ โบโน. อ้างถึงใน พิมพันธ์ เดชะคุปต์.2544. การเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ: แนวคิดวิธีการและเทคนิคการสอน 2. กรุงเทพฯ: เดอะมาสเตอร์กรุ๊ฟ แมเนจเม้นท์.
วิริยา วิริยารัมภะ. ( 2549 ). การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์การอ่านอย่างมีวิจารณญาณของนักเรียน
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่สอนโดยใช้เทคนิคการคิดแบบหมวกหกใบ และวิธีสอนแบบปกติ. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอน บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สมันตา วีรกุล. ( 2557 ). การศึกษาเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์การอ่านวรรณคดีไทยอย่างมีวิจารณญาณ
ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ โดยใช้วิธีการสอนตามแนวคิดหมวกหกใบกับวิธีการสอนแบบปกติ. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอน บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สมชาย รัตนทองคำ. ( 2545 ). การพัฒนารูปแบบการสอนที่เน้นกระบวนการคิดอย่างมีวิจารณญาณ
สำหรับนักศึกษากายภาพบำบัด มหาวิทยาลัยขอนแก่น. วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอน บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
สุทธาทิพย์ จันทิมางกูร.( 2553 ). การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสังคมศึกษาและการคิดอย่าง
มี วิจารณญาณของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ด้วยการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคนิคการคิดแบบหมวกหกใบ.วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการมัธยมศึกษาบัณฑิต วิทยาลัย มหาวิทยาลัย
ศรีนครินทรวิโรฒ.
สุนันทา สายวงศ์. ( 2544 ). การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและการคิดอย่างมีวิจารณญาณของ
นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่เรียนวิชาสังคมศึกษาด้วยการสอนโดยใช้เทคนิคการคิดแบบหมวกหกใบและการสอนแบบซินดิเคท. ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขา จิตวิทยาการศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
สุพัตรา แย้มคลี่. ( 2548 ). การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและการคิดอย่างมีวิจารณญาณโดย
ใช้เทคนิคการคิดแบบหมวกหกใบ. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตร์บัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร.
อรุณี รัตนวิจิตร. ( 2543 ). ผลของการฝึกการคิดวิจารณญาณ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
โรงเรียนท่านางแนววิทยา อำเภอแวงน้อย จังหวัดขอนแก่น. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตร์ มหาบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอน บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
Additional Files
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
บท
License
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ตีพิมพ์ในวารสาร ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เชียนบทความโดยตรง ซึ่งวารสารไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง นอกจากนั้น ผู้เขียนทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์เผยแพร่นั้น จะต้องไม่เป็นบทความที่กำลังอยู่ในการพิจารณาเพื่อตีพิมพ์ในวารสารอื่นหรือเคยตีพิมพ์เผยแพร่มาแล้ว หากมีการใช้ภาพ ข้อความหรือตารางของผู้เขียนหรือผู้นิพนธ์ท่านอื่น ผู้เขียนจะต้องอ้างแหล่งที่มาหรือเจ้าของลิขสิทธ์
Publication Ethic:
The detail published in Saeng Isan Journal is opinion and responsibility of the authors, and it is not relevant with the jouranl. Besides, the authors must certify that the original manuscript is not in the process to publish in other journals or used to publish in other journals. If the authors use paragraphs, pictures or tables from others, the athours must refer to the original sources.
Article Consideration:
Each article will be published by a panel three journalists with expertise in relevant fields, and get the editorial approval before publishing. The review is in the form of The article's double blind.
To comply with copyright law. The author must sign the copy of the article submission form to the journal. In addition, the author must confirm that the original article submitted to the journal is only one publication in Saeng Isan Journal. If the images or tables of other authors appearing in other publications are used, the author must ask permission of the copyright owner before publishing.
