การศึกษากระบวนการและปัญหาในการจัดการรายกรณีกับเด็กที่ถูกทารุณกรรม ของนักสังคมสงเคราะห์บ้านพักเด็กและครอบครัว
คำสำคัญ:
การจัดการรายกรณี, เด็กที่ถูกทารุณกรรม, บ้านพักเด็กและครอบครัว, นักสังคมสงเคราะห์บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการ ปัญหาและอุปสรรค
ในการจัดการรายกรณีเพื่อช่วยเหลือเด็กที่ถูกทารุณกรรมของนักสังคมสงเคราะห์บ้านพักเด็กและครอบครัว เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกด้วยแนวคำถามการสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างกับนักสังคมสงเคราะห์ จำนวน 8 ราย จาก 4 ภูมิภาค
ใช้กระบวนการคัดเลือกแบบเจาะจง ผลการศึกษา พบว่า (1) กระบวนการจัดการรายกรณี
มีทั้งหมด 8 ขั้นตอนหลัก ได้แก่ การรับทราบปัญหา คัดกรองและส่งต่อ ประเมินสภาวะ
การจัดทำแผนบริการ ดำเนินการตามแผน กำกับติดตามและประเมินผล ทบทวนและประเมินซ้ำ และการยุติการให้บริการ นักสังคมสงเคราะห์มีบทบาทสำคัญในการประสานงานกับทีมสหวิชาชีพทั้งภายในและภายนอกองค์กร เพื่อให้ความช่วยเหลือเหมาะสมกับแต่ละกรณี (2) ปัญหาในการจัดการรายกรณี จำแนกเป็น 4 ด้าน ได้แก่ ด้านหน่วยงาน พบปัญหาจำนวนบุคลากร งบประมาณ และระบบสนับสนุน ด้านทีมสหวิชาชีพ พบปัญหาการประสานงานและความชัดเจนในบทบาทหน้าที่ ด้านผู้ใช้บริการ พบปัญหาความร่วมมือของผู้ใช้บริการ
และบุคคลแวดล้อม และด้านผู้จัดการรายกรณี พบปัญหาภาระงานเกินกำลัง เช่น ปฏิบัติงานเกินขอบเขตบทบาทหน้าที่ที่ได้รับ ปริมาณงานมีมากเกินไป ส่งผลให้งานไม่บรรลุ
ตามเป้าหมาย เกิดความเครียดสะสม ไม่สามารถจัดการอารมณ์ได้ รวมถึงขาดโอกาส
ในการพัฒนาทักษะและความรู้เฉพาะด้าน ข้อเสนอแนะ คือ การพัฒนาระบบสนับสนุนภายในองค์กร การทำงานร่วมกับทีมสหวิชาชีพอย่างชัดเจน และการส่งเสริมการพัฒนาทักษะและองค์ความรู้ของนักสังคมสงเคราะห์อย่างต่อเนื่อง
เอกสารอ้างอิง
กรมกิจการเด็กและเยาวชน. (2563). สถิติการให้บริการในบ้านพักเด็กและครอบครัว และสถานรองรับ ในสังกัดกรมกิจการเด็กและเยาวชน ข้อมูล ณ เดือน มกราคม – ธันวาคม 2563. สืบค้นจาก https://www.dcy.go.th/public/mainWeb/file_download/, สืบค้นเมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 2568
กรมกิจการเด็กและเยาวชน. (2567). ผลการสำรวจสถานการณ์ความรุนแรงในเด็กและเยาวชน ไตรมาสที่ 1 (ตุลาคม - ธันวาคม 2566). สืบค้นจาก https://www.dcy.go.th/, สืบค้นเมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม 2568
กรมกิจการเด็กและเยาวชน. (2568). ข้อมูลนักสังคมสงเคราะห์สังกัดบ้านพักเด็กและครอบครัวสังกัด กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. สืบค้นจาก https://www.dcy.go.th/, สืบค้นเมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม 2568
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2567). รายงานสถานการณ์ผู้ประสบปัญหาความรุนแรงในครอบครัว. สืบค้นจาก https://www.dcy.go.th/, สืบค้นเมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 2568
กระทรวงสาธารณสุข. (2560). รายงานสถานการณ์การบาดเจ็บจากการถูกทำร้ายในเด็กปี 2560. สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์. สืบค้นจาก https://www.moph.go.th/data/, สืบค้นเมื่อ 1 สิงหาคม 2568
จุฑามาศ จ้อยจุมพจน์. (2557). การเรียนรู้บทบาทผู้จัดการรายกรณี (Case Manager) ในการให้ความช่วยเหลือเด็กที่ถูกกระทำความรุนแรงทางเพศ. วิทยานิพนธ์ปริญญาสังคมสงเคราะห์มหาบัณฑิต, ภาควิชาสังคมสงเคราะห์, คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ซี (นามสมมติ). (2568, 13 กรกฎาคม). สัมภาษณ์โดยณิชาบูล นิลทัพ [การบันทึกเสียง].นักสังคมสงเคราะห์
ดำรงศิลป์ เป็งใจ. (2562). การจัดการรายกรณีสำหรับเด็กด้อยโอกาสเชิงพื้นที่: กรณีศึกษาโครงการคลองเตยโมเดล. วิทยานิพนธ์ปริญญาสังคมสงเคราะห์มหาบัณฑิต, สาขาการบริหารสวัสดิการสังคม, คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์และสวัสดิการสังคม, มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ.
นุชนาฎ ยูฮันเงาะ. (2550). ศึกษาการจัดการรายกรณีในงานสังคมสงเคราะห์จิตเวช.วิทยานิพนธ์ปริญญาสังคมสงเคราะห์มหาบัณฑิต, สาขาการบริหารสวัสดิการสังคม, คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์และสวัสดิการสังคม, มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ.
บี (นามสมมติ). (2568, 14 กรกฎาคม). สัมภาษณ์โดยณิชาบูล นิลทัพ [การบันทึกเสียง]. นักสังคมสงเคราะห์
มูลนิธิศูนย์พิทักษ์สิทธิเด็ก. (2564). ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับเด็กที่ถูกทารุณกรรม. สืบค้นจาก https://www.thaichildrights.org/, สืบค้นเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2568
ละออง สาระโพธิ์. (2550). บทบาทหน้าที่ของนักสังคมสงเคราะห์ในการช่วยเหลือเด็กที่ถูกกระทำรุนแรงทางเพศ: ศึกษาเฉพาะกรณี โรงพยาบาลอุดรธานี. สารนิพนธ์ปริญญาสังคมสงเคราะห์มหาบัณฑิต, คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สถาบันสุขภาพจิตแห่งชาติ. (2563). รายงานผลการสำรวจสุขภาพจิตแห่งชาติ พ.ศ. 2563. กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นจาก https://www.dmh.go.th/, สืบค้นเมื่อ 1 สิงหาคม 2568
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2559). รายงานสถานการณ์เด็กและสตรีในประเทศไทย พ.ศ. 2558 - 2559. สืบค้นจาก https://www.nso.go.th/sites/2014/Pages/Social/Child-Woman/, สืบค้นเมื่อ 1 สิงหาคม 2568 นักสังคมสงเคราะห์
หรรษา เจริญทรัพย์. (2548). การประสานงานเพื่อสงเคราะห์และคุ้มครองเด็กที่ถูกทารุณกรรมของนักสังคมสงเคราะห์ทางการแพทย์. วิทยานิพนธ์ปริญญาสังคมสงเคราะห์มหาบัณฑิต, ภาควิชาสังคมสงเคราะห์, คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
อารีรัตน์ นฤดมพงศ์. (2547). การบริหารการจัดบริการในการให้ความช่วยเหลือเด็กถูกทารุณกรรม: ศึกษาเฉพาะกรณี เด็กถูกทารุณกรรมของสำนักงานพัฒนาสังคมและสวัสดิการ จังหวัดปทุมธานี. วิทยานิพนธ์ปริญญาสังคมสงเคราะห์ศาสตร์มหาบัณฑิต, สาขาวิชาการบริหารและนโยบายสังคม, คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
อุมาภรณ์ ผ่องจิตต์. (2562). ผู้จัดการรายกรณี (Case Manager) กับงานสังคมสงเคราะห์วิชาชีพ. สืบค้นจาก http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/doc_pr/20190821164343.pdf/, สืบค้นเมื่อ 1 สิงหาคม 2568
เอ (นามสมมติ). (2568, 13 กรกฎาคม). สัมภาษณ์โดยณิชาบูล นิลทัพ [การบันทึกเสียง]. นักสังคมสงเคราะห์
Frankel, R., & Gelman, S. R. (2001). Case management: A guidebook for service delivery. Pearson.
Maslach, C. and Leiter, M. P. (1997). The truth about burnout. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
National Association of Social Workers. (1992). NASW standards for social work case management. National Association of Social Workers.
Rogers, C. R. (1951). Client-centered therapy; its current practice, implications, and theory. Houghton Mifflin.
Saritniran, P. and Kunthajun, N. (2015). The Satir model in sand tray therapy for children with psychiatric disorders. Sunpasitthiprasong Medical Journal, Volume 36, Issue 3 September–December 2062, pp. 151–158 (in Thai).
UNICEF. (2024). Ending violence against children: Global status report. United Nations Children's Fund. Retrieved from https://www.unicef.org/reports/ending -violence - against - children - 2024/, Accessed on 1st August 2025.
World Health Organization. (2020). Child maltreatment. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/child-maltreatment/, Accessed on 1st August 2025.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารวิชาการแสงอีสาน Saeng-Isan Academic Journal ISSN:3027-6152(Print), ISSN:3027-6160(Online)
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ตีพิมพ์ในวารสาร ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เชียนบทความโดยตรง ซึ่งวารสารไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง นอกจากนั้น ผู้เขียนทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์เผยแพร่นั้น จะต้องไม่เป็นบทความที่กำลังอยู่ในการพิจารณาเพื่อตีพิมพ์ในวารสารอื่นหรือเคยตีพิมพ์เผยแพร่มาแล้ว หากมีการใช้ภาพ ข้อความหรือตารางของผู้เขียนหรือผู้นิพนธ์ท่านอื่น ผู้เขียนจะต้องอ้างแหล่งที่มาหรือเจ้าของลิขสิทธ์
Publication Ethic:
The detail published in Saeng Isan Journal is opinion and responsibility of the authors, and it is not relevant with the jouranl. Besides, the authors must certify that the original manuscript is not in the process to publish in other journals or used to publish in other journals. If the authors use paragraphs, pictures or tables from others, the athours must refer to the original sources.
Article Consideration:
Each article will be published by a panel three journalists with expertise in relevant fields, and get the editorial approval before publishing. The review is in the form of The article's double blind.
To comply with copyright law. The author must sign the copy of the article submission form to the journal. In addition, the author must confirm that the original article submitted to the journal is only one publication in Saeng Isan Journal. If the images or tables of other authors appearing in other publications are used, the author must ask permission of the copyright owner before publishing.
