วาทกรรมการปฏิรูปประเทศของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.)
คำสำคัญ:
วาทกรรม, เงื่อนไขเชิงโครงสร้าง, คณะรักษาความสงบแห่งชาติ, การปฏิรูปประเทศด้านการเมืองบทคัดย่อ
การวิจัยชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเงื่อนไขเชิงโครงสร้างที่มีผลต่อการประกอบสร้างวาทกรรมและศึกษาผลที่ตามมาหลังจากเกิดการประกอบสร้างวาทกรรมการปฏิรูปประเทศด้านการเมืองของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) โดยใช้วิธีการวิเคราะห์วาทกรรมเชิงวิพากษ์ (Critical Discourse Analysis: CDA) ผสมผสานกับวิธีวิทยาแบบวงศาวิทยา (Genealogy)และวิธีวิทยาแบบโบราณคดีของความรู้ (Archaeology of Knowledge) ของมิเชล ฟูโกต์ เพื่อศึกษาเงื่อนไขเชิงโครงสร้างที่ส่งผลก่อให้เกิดการผลิตสร้างวาทกรรม ประสานกับการศึกษาวาทกรรมตามแนวทางของแฟร์คลัฟและฮาเบอร์มาส เพื่อเปิดเผยให้เห็นถึงมุมมองถึงผลที่เกิดขึ้นในสังคมภายหลังมีการประกอบสร้างวาทกรรมการปฏิรูปประเทศด้านการเมืองของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ผลการศึกษาพบว่า เงื่อนไขเชิงโครงสร้างที่มีผลต่อการประกอบสร้างวาทกรรมมีทั้งหมด 2 ส่วน ได้แก่ เงื่อนไขเชิงอุดมการณ์ และเงื่อนไขทางสังคม โดยมีรายละเอียด ได้แก่ ในส่วนของเงื่อนไขเชิงอุดมการณ์ ประกอบไปด้วยทั้งหมด 3 อุดมการณ์ ได้แก่ 1. อุดมการณ์ต่อต้านการปกครองระบอบประชาธิปไตยแบบตัวแทน 2. อุดมการณ์ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ และ 3. อุดมการณ์ความเป็นไทยกระแสหลัก ในส่วนของเงื่อนไขทางสังคมและการเมือง จะมีองค์ประกอบทั้งหมด 2 ส่วน ได้แก่ 1. ความขัดแย้งทางการเมือง และ 2. ความพยายามสร้างความชอบธรรมทางการเมือง ส่วนผลที่เกิดขึ้นตามมาหลังจากเกิดการประกอบสร้างวาทกรรมการปฏิรูปประเทศด้านการเมืองของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) คือ การเกิดขึ้นของนโยบายการปฏิรูปประเทศด้านการเมือง และการพยายามครองอำนาจเหนือคู่แข่งทางการเมืองของ คสช. ภายใต้ข้อค้นพบการวิจัย จึงมีข้อเสนอว่า ในทางสังคมและการเมืองไทย ต้องมีพื้นที่ ที่ปลอดภัยสำหรับการแสดงออกทางความคิดและแสดงเจตจำนงทางการเมือง สำหรับทุก ๆ คน ในสังคม
การแก้ปัญหาโดยการบังคับใช้กฎหมาย ไม่มีการประนีประนอม เพื่อควบคุมการแสดงออกของเจตจำนงทางการเมือง ย่อมนำมาสู่การสร้างความไม่พอใจและรอยร้าวให้เกิดขึ้นแก่ผู้คนในสังคม
เอกสารอ้างอิง
กองบัญชาการกองทัพไทย. (ม.ป.ป.). คู่มือการปลูกฝังอุดมการณ์ทางทหารของกองบัญชาการกองทัพไทย. กรมการสื่อสารทหาร กองบัญชาการกองทัพไทย.
ชัยณรงค์ เครือนวน. (2558). ปฏิบัติการและการต่อสู้ทางวาทกรรมในการพัฒนาอุตสาหกรรม:ศึกษากรณีการพัฒนาอุตสาหกรรมภายใต้ตัวแบบมาบตาพุด. ดุษฎีนิพนธ์รัฐศาสตรดุษฎีบัณฑิต, สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์การเมืองและการบริหารจัดการ, คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์, มหาวิทยาลัยบูรพา.
ไชยรัตน์ เจริญสินโอฬาร. (2561). อำนาจไร้พรหมแดน: ภาษา วาทกรรม ชีวิตประจำวันและโลกที่เปลี่ยนแปลง. วิภาษา.
ฐิติกร สังข์แก้ว, สราวุธ ทับทอง และอรรถสิทธิ์ พานแก้ว. (2559). จุด (ไม่) จบ : ช่วงฉากการเมืองไทย '48 – ‘59. สถาบันพระปกเกล้า.
ประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ฉบับที่ 2/2557 เรื่อง ห้ามชุมนุมทางการเมือง. (2557, 26 พฤษภาคม). ราชกิจจาบุเบกษา. เล่ม 131 ตอนพิเศษ 84 ง. หน้า 6.
ประชาไท. (2557). คสช.แถลงผลการดำเนินงานในรอบ 2 เดือน. วันที่ค้นข้อมูล 16 มิถุนายน 2556, เข้าถึงได้จาก http://prachatai.com/journal/2014/07/54783
ประชาไท. (2559). กลุ่มหนุน คสช. รวมตัวศูนย์ราชการ-รอดักพลเมืองโต้กลับเต้นอย่างนี้ต้องตีเข่าฯ ที่ กกต. วันที่ค้นข้อมูล 9 มิถุนายน 2568, เข้าถึงได้จาก https://prachatai.com/journal/2016/06/66339
ประภาพร สีหา. (2560). ความขัดแย้งทางการเมืองกับรัฐประหาร ปี พ.ศ. 2557. วารสารรัฐศาสตร์ปริทรรศน์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 4(2), 145-166.
ปรางทิพย์ มั่นธร และณัฐกานต์ อัครพงศ์พิศักดิ์. (2561). มุมมองต่อการสร้างความชอบธรรมทางการเมืองของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ผ่านแนวคิด “ปฎิรูปประเทศไทย” ระหว่าง พ.ศ. 2557 - 2559. วารสารการบริหารปกครอง คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์, 7(2), 78-113.
ผู้จัดการออนไลน์. (2557). คสช. เผยแพร่เพลง “คืนความสุขให้ประเทศไทย” ขอประชาชนไว้ใจ-ศรัทธากองทัพ. วันที่ค้นข้อมูล 3 พฤศจิกายน 2557, เข้าถึงได้จาก https://mgronline.com/politics/detail/9570000063619
รายการโทรทัศน์ นายกรัฐมนตรี. (2557). แถลงการณ์ "คืนความสุข ให้คนในชาติ" โดยพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวหน้า คสช. 30 พฤษภาคม 2557. วันที่ค้นข้อมูล 10 มิถุนายน พ.ศ. 2566 เข้าถึงได้จาก https://youtu.be/PfyX0owvwRM
วรเทพ ว่องสรรพการ. (2561). วาทกรรมความเป็นไทยกับการควบคุมทางสังคม = Discourse of Thainess and social control. วารสารอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 40(1), 124-157.
สันติ ทิพนา. (2559). “วาทกรรมความรักชาติผ่านบทเพลงของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.)” วารสารวิถีสังคมมนุษย์ มหาวิทยาลัยราชภัฏกาฬสินธุ์, 4(1), 174-201.
สุรชาติ บำรุงสุข. (2558). เสนาธิปไตย : รัฐประหารกับการเมืองไทย. สำนักพิมพ์มติชน.
หอสมุดรัฐสภา. (ม.ป.ป.). ประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ปี 2557. วันที่ค้นข้อมูล 20 มิถุนายน 2566, เข้าถึงได้จาก https://library.parliament.go.th/prakaskhnaraksakhwamsng baehngchati-pii-2557
อานันท์ กาญจนพันธ์. (2562). คิดอย่างมิเชล ฟูโกต์ คิดอย่างวิพากษ์ (พิมพ์ครั้งที่ 3). สยามปริทัศน์.
Kittinun Nakthong. (2557). เพลง คืนความสุขให้ประเทศไทย. วันที่ค้นข้อมูล 10 มิถุนายน 2566, เข้าถึงได้จาก https://youtu.be/xLYSBVmoPhY
Sanook. (2557). องค์กรต้านโกงหนุน คสช. เดินหน้าปฏิรูป. วันที่ค้นข้อมูล 8 มิถุนายน 2568, เข้าถึงได้จาก https://www.sanook.com/money/185098/
Thai PBS News. (2557). ผบ.ทบ.ประกาศใช้กฎอัยการศึก. วันที่ค้นข้อมูล 8 มิถุนายน พ.ศ. 2566, เข้าถึงได้จาก https://youtu.be/YytgMB0dpXE
Thai PBS. (2561). รวมทัพ 5 ครั้ง "คนอยากเลือกตั้ง” ทวง คสช. วันที่ค้นข้อมูล 8 มิถุนายน 2568, เข้าถึงได้จาก https://www.thaipbs.or.th/news/content/272362
THE STANDARD. (2562). 5 ปี รายการเดินหน้าประเทศไทย สถานีโทรทัศน์สูญเสียไปเท่าไร. วันที่ค้นข้อมูล 16 พฤษภาคม 2566, เข้าถึงได้จาก https://thestandard.co/5-years-thailand-moves-forward/
TNN Online. (2558). เผยแพร่แล้ว!เพลง "ค่านิยมหลัก 12 ประการ". วันที่ค้นข้อมูล 10 มิถุนายน 2566. เข้าถึงได้จาก https://youtu.be/s0hjhE69NpU