บทบาทของคาเฟ่ในมิติการนันทนาการ: จากธุรกิจเอกชนสู่การสร้างคุณค่าเชิงสังคมอย่างยั่งยืน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทบาทของคาเฟ่ในประเทศไทยได้เปลี่ยนแปลงจากสถานที่เพื่อการบริโภค มาเป็นพื้นที่นันทนาการร่วมสมัยที่มีนัยสำคัญต่อวิถีชีวิตของผู้คน โดยเฉพาะในสังคมเมืองที่กำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างอย่างรวดเร็ว บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์บทบาทของคาเฟ่ในฐานะแหล่งนันทนาการยุคใหม่ที่เชื่อมโยงกับเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม 2) ประเมินผลกระทบของคาเฟ่ในมิติต่าง ๆ ได้แก่ การกระตุ้นเศรษฐกิจท้องถิ่น การสร้างพื้นที่สำหรับกิจกรรมสร้างสรรค์ และการส่งเสริมปฏิสัมพันธ์ทางสังคม และ 3) เสนอแนวทางการพัฒนาเชิงออกแบบและการจัดการที่มุ่งเน้นความยั่งยืน โดยเน้นบทบาทของผู้ประกอบการและความร่วมมือจากภาคส่วนต่าง ๆ บทความอาศัยการสังเคราะห์องค์ความรู้จากเอกสารวิชาการและกรณีศึกษาในบริบทไทย ผลการสังเคราะห์พบว่า คาเฟ่มีศักยภาพในการเป็นพื้นที่พักผ่อน ทำงาน และสร้างปฏิสัมพันธ์ทางสังคมของกลุ่มผู้ใช้บริการที่หลากหลาย ขณะเดียวกันยังมีบทบาทเชิงเศรษฐกิจผ่านการสนับสนุนผู้ประกอบการรายย่อย การจ้างงาน และการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม อีกทั้งคาเฟ่ยังเป็นกลไกที่ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตผ่านการออกแบบพื้นที่ที่เข้าถึงได้ การใช้เทคโนโลยีเสริมประสบการณ์ และการจัดการทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะเมื่อเชื่อมโยงกับอัตลักษณ์ท้องถิ่นและเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน อย่างไรก็ตาม การพัฒนาคาเฟ่ให้เป็นพื้นที่นันทนาการที่มีคุณค่าอย่างแท้จริงยังต้องอาศัยระบบสนับสนุนที่เป็นธรรม ยืดหยุ่นและมีวิสัยทัศน์ร่วมกันระหว่างภาคธุรกิจ ภาครัฐ และชุมชน ทั้งนี้เพื่อให้คาเฟ่กลายเป็นกลไกเชิงพื้นที่ที่ช่วยส่งเสริมสุขภาวะทางสังคม เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมได้อย่างยั่งยืน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร
เอกสารอ้างอิง
จิธญา ตรังคิณีนาถ, นฤมล ลาภธนศิริไพบูลย์, ยลชนก ขวดพุทรา และปาณิศา วิชุพงษ์. (2565). ปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจเลือกใช้บริการร้านคาเฟ่และการกลับมาใช้บริการซ้ำของผู้บริโภค. วารสารนวัตกรรมธุรกิจ การจัดการ และสังคมศาสตร์, 3(1), 42–63.
ญาณิศา เผื่อนเพาะ และสันติธร ภูริภักดี. (2563). แนวทางการจัดการฟาร์มคาเฟ่ ตามรอยเกษตรทฤษฎีใหม่ของผู้ประกอบการ ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารร่มพฤกษ์ มหาวิทยาลัยเกริก, 38(1), 7-20.
สุดารัตน์ เชื้อเมืองแสน, จีราพรรณ อินทรี, อาทิตยาพร ประสานพานิช และกันตภพ บัวทอง. (2565). การพัฒนากลยุทธ์ทางการตลาดการท่องเที่ยวแบบคาเฟ่ฮอปปิ้ง (Café Hopping) บริเวณถนนเลียบริมแม่น้ำโขง จังหวัดนครพนม. วารสารวิชาการเทคโนโลยีการจัดการ, 3(1), 40–56.
สุพรรณิการ์ ขวัญเมือง และวราวุฒิ เรือนคำ. (2567). แนวทางการพัฒนาธุรกิจค่าเฟ่ให้ประสบความสำเร็จ : กรณีศึกษาธุรกิจคาเฟ่ในพื้นที่เศรษฐกิจชายแดนภาคเหนือของประเทศไทย. วารสารสุทธิปริทัศน์, 38(4), 139–163.
MGR Online. (2568). คาเฟ่ดังเชียงใหม่แจงปมดรามา “Human zoo” ยันต้องการสานต่อบรรพบุรุษ. https://mgronline.com/onlinesection/detail/9680000038837
Ahmad, H., Sumarti, E., & Sriwulandari, Y. A. (2022). Cafe as a representation of the lifestyle of the urban community. Technium Social Sciences Journal, 33, 569. https://techniumscience.com/index.php/socialsciences/article/view/5434
Alfarizi, M., Samputra, P. L., & Arista, N. I. D. (2023). Role of entrepreneur's perspective of waste management for coffee shop sustainability. Problems and Perspectives in Management, 21(4), 502.
Bouw, E., Knipping, A., Kuiper, N., & van der Veen, D. (2014). Coffee shops and gentrification: A study on Pilsen, Chicago and Parkdale, University of Groningen.https://www.researchgate.net/publication/286342312_Coffee_Shops_and_Gentrification__A_study_on_Pilsen_Chicago_and_Parkdale_Toronto
Bradley, K. (2020). Rational recreation in the age of affluence: The café and working-class youth in London, c. 1939–1965. Consuming behaviours (pp. 71–86). Routledge.
Chairany, N., Taufik, P. A., Nur, T., & Pawennari, A. (2024). Analysis of potential environmental impacts in the coffee supply chain using the life cycle impact assessment. Sustinere: Journal of Environment and Sustainability, 8(3), 298–311.
Cibro, Y. E. B., & Hudrasyah, H. (2017). Factors that influence customer's intentions to revisit cafe: Case study of Siete Cafe in Bandung. Journal of Business and Management, 6(2).
Clark, T. N. (2013). Café cultures: An analytical framework. Cambio: Rivista sulle trasformazioni sociali, 6(2), 221–236.
Dadaeva, T. M., & Kuznetsova, T. A. (2021). The Phenomenon of Anti-Café or New Places for Leisure Time Activities of Young People in the Context of Virtualization of the Urban Space (The Case Study of Rubikovʼs Cube Smart Place in the City of Saransk).РЕГИОНОЛОГИЯ REGIONOLOGY, 29(3), 710.
Dibazar, F., Toofan, S., Jamali, J., & Valizadeh, N. (2021). The effect of general characteristics of third places on social interactions (Case study: Cafes of Tabriz). Motaleate Shahri, 10(39), 29–40. https://doi.org/10.34785/J011.2021.806.Jms
Farash Khiabani, M., & Shahabian, P. (2019). Learning from Cafés: Cafes as “other spaces”. Motaleate Shahri, 8(30), 109-121.
Gehl, J. (2011). Life between buildings: Using public space. Island Press.
Grahn, B. (2023). Restorative built indoor environments: Cafés as informal learning spaces in Malmö, Sweden [Unpublished manuscript].
Hafizi, N. N. A., Zaki, M. Z. M., Yusof, A. F., Ismail, M. A. A., Muhamad, J., & Arman, M. F. (2024). Exploring the Third Place Theory in the Context of Existing Recreation Space in Malaysia. International Journal of Business and Technology Management, 6(S1), 205-221.
Henriksen, I. M., Skjølsvold, T. M., & Grønning, I. (2013). The café community. In Café society (pp. 87-101). Palgrave Macmillan US.
Huang, L. V. (2017). Malaysian café culture: The relationship between customer experience and customer satisfaction towards contemporary cafés. Journal of Social Sciences, 3(2), 1582-1602.
Jeong, H. (2023). Does café culture drive artistic enclaves?. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 16(2), 196-220.
Kekes, T., Koskinakis, S. E., Boukouvalas, C., & Krokida, M. (2025). Enhancing Environmental Sustainability in the Coffee Processing Industry via Energy Recovery and Optimization: A Life Cycle Assessment Case Study. Sustainability, 17(3), 1334.
Kellert, S. R., Heerwagen, J., & Mador, M. (2008). Biophilic design: the theory, science and practice of bringing buildings to life. John Wiley & Sons.
Ko, J. H., & Jeon, H. M. (2024). The Impact of Eco-Friendly Practices on Generation Z’s Green Image, Brand Attachment, Brand Advocacy, and Brand Loyalty in Coffee Shop. Sustainability, 16(8), 3126.
Lukito, Y. N., & Xenia, A. P. (2017). Café as third place and the creation of a unique space of interaction in UI Campus. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 99, No. 1, p. 012028). IOP Publishing. https://doi.org/10.1088/1755-1315/99/1/012028
Mahardika, R. P., Ismoyowati, D., & Ushada, M. (2025). Green marketing in the coffee shop: Gen Z repurchase intention through customer satisfaction. In BIO Web of Conferences (Vol. 167, p. 07004). EDP Sciences. https://doi.org/10.1051/bioconf/202516707004
Nadizti, F., Hanan, H., & Syamwil, I. B. (2021, November). Spatial experience for third places in the digital era. In ARTEPOLIS 8 – The 8th Biannual International Conference (ARTEPOLIS 2020) (pp. 131–136). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/assehr.k.211126.015
Oldenburg, R. (1999). The great good place: Cafes, coffee shops, bookstores, bars, hair salons, and other hangouts at the heart of a community. Da Capo Press.
Pine, B. J., & Joseph, B. (1998). Welcome to the experience economy. Harvard Business Review.
Pozos-Brewer, J. (2015). Coffee shops: Exploring urban sociability and social class in the United States [Master'sthesis]. https://scholarship.tricolib.brynmawr.edu/bitstream/handle/10066/16539/Pozos-Brewer_thesis_2015.pdf
Read The Cloud. (2022). GalileOasis: A creative café and arts hub in Bangkok. https://readthecloud.co/galile-oasis/
Rosenbaum, M. S., Ward, J., Walker, B. A., & Ostrom, A. L. (2007). A cup of coffee with a dash of love: An investigation of commercial social support and third-place attachment. Journal of Service research, 10(1), 43-59.
Schmitt, B. (1999). Experiential marketing. Journal of marketing management, 15(1-3), 53-67.
Steigemann, A. M. (2017). Social practices in a café: community through consumption?. Geographica Helvetica, 72(1), 45-54.
Talen, E. (2018). Neighborhood. Oxford University Press.
Tamisier, K. (2008). Experience of the city—small urban sociology of the café. 에피스테메, 2, 123–133.
Tynan, C., & McKechnie, S. (2009). Experience marketing: a review and reassessment. Journal of marketing management, 25(5-6), 501-517.
Verso International School. (2024). Kid-Friendly Cafés and Play Spaces in Bangkok. https://www.verso.ac.th/news/kid-friendly-cafes-and-play-spaces-in-bangkok/Waxman, L. (2022). Designing coffee shops and cafés for community. Routledge.
Widyaningsih, A., Kusumawardhani, P., & Zerlina, D. (2021). Coffee culture and urban settings: Locating third place in the digital era. The cases of About Life Coffee Brewers in Tokyo and Kopi Tuku in Jakarta. In ARTEPOLIS 8 – The 8th Biannual International Conference (ARTEPOLIS 2020) (pp. 119–130). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/assehr.k.211126.014
Wonder Woods Kids Cafe. (2024). A family-friendly café and learning space for children. https://www.facebook.com/wonderwoodskidscafe/
