ศิลปินแห่งชาติปราชญ์ด้านหมอลำของชาวจังหวัดอุบลราชธานี ศิลปินแห่งชาติปราชญ์ด้านหมอลำของชาวจังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

หมอลำเป็นการแสดงพื้นบ้านที่โดดเด่นประเภทหนึ่งของภาคอีสานและมีพัฒนาการที่น่าสนใจ ในอดีตหมอลำเป็นเพียงมหรสพเดียวที่เป็นความบันเทิงให้แก่คนอีสาน รูปแบบการแสดงไม่ซับซ้อน ประกอบด้วยหมอลำฝ่ายชาย หมอลำฝ่ายหญิงและมีเพียง แคน เครื่องดนตรีเพียงหนึ่งชิ้น หมอลำก็ทำการแสดงด้วยการร้องตอบโต้คารมโวหารในเชิงเกี้ยวพาสีระหว่างกันไปมาได้ ทั้งยังสามารถสะกดผู้ชมได้เนิ่นนานอย่างน่าอัศจรรย์ สิ่งที่สามารถสะกดคนดูได้ตลอดการแสดงนั้น คือ ไหวพริบปฏิภาณ ทักษะ และความเชี่ยวชาญด้านภาษาของหมอลำ เรื่องราวที่นำมาร้อยเรียงในการแสดงแต่ละครั้ง ต้องเป็นเรื่องที่สนุกและให้ทั้งคติสอนใจแก่ผู้ชม ดังนั้น หมอลำ ฝ่ายชาย หรือหมอลำฝ่ายหญิง ล้วนแล้วต้องฝึกฝนอย่างเข้มข้นและเป็นระยะเวลายาวนาน จึงจะเป็นคณะหมอลำที่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักและนำมาซึ่งรายได้ให้แก่หมอลำคณะนั้น ๆ แม้ว่าในปัจจุบันรูปแบบการแสดงหมอลำเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมมาก และมหรสพมีหลากหลายให้ผู้ชมได้เลือกเสพตามความพอใจ ความนิยม “หมอลำ” ไม่ด้อยลงเลย และหมอลำแบบดั้งเดิมก็ยังเป็นที่สนใจของผู้ชมที่ยังต้องการรับชมหมอลำเป็นมากกว่าศิลปะการแสดงพื้นบ้าน แต่หมอลำสะท้อนจิตวิญญาณ คติความเชื่อและภูมิปัญญาของคนอีสานได้อย่างสมบูรณ์ กระทรวงวัฒนธรรม จึงพิจารณาให้มีรางวัลศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (หมอลำ) ในปี พ.ศ.2529 เป็นครั้งแรก เมื่อสืบค้นประวัติของหมอลำที่ได้รับรางวัลศิลปินแห่งชาติ จึงได้พบจุดร่วมที่น่าสนใจคือ ศิลปินแห่งชาติ (หมอลำ) หลายท่านเคยมีช่วงหนึ่งในชีวิตที่พำนักในจังหวัดอุบลราชธานี และเคยทำคุณูปการต่อจังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งจะนำเสนอโดยละเอียดต่อไป